Bitlis’in Ahlat ilçesindeki Selçuklu Meydan Mezarlığı’nda devam eden hafriyatlarda yeni ortaya çıkarılan 108 mezardaki süsleme ve kitabelerin çözümlemeleri yapılıyor.
Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın müsaadesiyle 210 dönümlük alandaki hafriyat çalışmaları, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sanat Tarihi Kısmı Dr. öğretim üyesi Mehmet Kulaz başkanlığında yürütülüyor.
UNESCO’nun Dünya Kültür Mirası Süreksiz Listesi’nde yer alan ve dünyanın en büyük Türk İslam mezarlığı niteliğini taşıyan alandaki hafriyat çalışmalarında hem daha evvel ortaya çıkarılan mezarlar restore ediliyor hem de yenileri ortaya çıkarılıyor.
Kazılarda bu yıl 40’ı çocuk 108 mezar gün yüzüne çıkarıldı. Mezarların üzerindeki kitabe ve süslemelerin çözümlenmesine yönelik çalışmalar devam ediyor.
“ÜÇ KADEMELİ ÇALIŞMAMIZ VAR”
Dr. Öğretim Üyesi Kulaz, Rus işgali sırasında açıldığı bedellendirilen ve mezarlığın ortasından geçen yoldaki tahribatı gidermeye yönelik çalışma yürüttüklerini anlattı:
“Burada 20 dönümlük arazinin dolgu toprağını alarak rehabilite çalışması gerçekleştirdik. 3 evreli bir çalışmamız var. Birinci etapta yüzdeki dolgu toprağı alarak mezar taşlarını ortaya çıkarmak ve kırık dökük varsa tespit etmek, ikinci basamakta bunları onarıma tabi tutmak, üçüncü aşamamızı da peyzaj çalışması oluşturuyor. Birinci evreyi bitirdik. Bütün dolgu toprağı alarak alanı temizledik.”
“Türk Tarih Kurumu’nun projesi kapsamında da mezarlıkta çalıştığımız öteki bir alan var. Evvelce acil müdahale edilmesi gereken alanları tespit etmiştik. Bu proje çerçevesinde mezarlıktaki sekizgen türbe olarak isimlendirdiğimiz yapının etrafında çalışma yaptık. 3 bin 500 metrekare alanın yerdeki toprağını alarak düzenlemeye gittik.”
“HER BİR MEZAR TAŞI ÇOK KIYMETLİ”
“2022 kazılarında 310 mezar taşını onarıma tabi tuttuk. Bunun 108’i yeni bulunan mezarlardır. Restore ettiğimiz bu mezar taşlarını daha uzun ömürlü hale getirmeye çalıştık. Bütün mezar taşlarında süsleme ya da yazı bulunmuyor. Kimileri nitelikli, kimileri da sade bırakılmış. Süslemeli ve kitabeli mezar taşlarının epigrafik çözümlemelerini yaptık, yapmaya devam ediyoruz.
“Çalışmalarda ortaya çıkarılan yeni mezarlardan 40’ının çocuk mezarı olduğunu tespit ettik. Her mezar taşı tarihe ışık tutan evraktır. Bunları Anadolu’nun tapu kayıtları olarak kıymetlendiriyoruz. Onun için taşların her biri çok değerli. Temel maksadımız bu tarihi evrakları uzun ömürlü kılmak, sonraki jenerasyonlara daha sağlam, kalıcı, okunabilir ve kıymetlendirilebilir formda aktarmak. Bunun için çabalıyoruz. Her bir taşın değeri çok fazla olduğu için çalışmalarımızı o şuurla sürdürüyoruz.” (AA)