Gazeteciler Cemiyeti Lideri Nazmi Bilgin, TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilen “sansür yasası” ile ilgili; “Bu yasanın ülkemiz tarihindeki en ağır basın ve söz özgürlüğü ihlali olduğunu aylarca hem Meclis’te hem pek çok platformda tekraren vurguladık, dinlemediler ve teklif maddeleşti. Sansür ve ceza kâbusu üstümüze çökecek ancak dün dediğimiz üzere biz gazeteciler yılmayacağız. Anayasal özgürlüklerimize muhalif hiçbir yasa ve yönetmelik bizi kamu faydası için doğruları söylemekten alıkoyamaz. Sansüre, baskıya, mahpuslara ve cezalara boyun eğmeyeceğiz” açıklamasını yaptı.
Kamuoyunda “Sansür Yasası” olarak bilinen, internet medyası ve toplumsal medyaya yeni yaptırımlar öngören kanun teklifi, dün TBMM Genel Kurulu’nda AKP ve MHP’nin oyları ile kabul edildi.
Gazeteciler Cemiyeti Lideri Nazmi Alım, yaptığı yazılı açıklamada, “Sansür Yasası’na” reaksiyon gösterdi. Bilgin’in açıklaması şöyle:
“Bu ağır sansür ve ceza yasasının TBMM’de kabul edilmesi maalesef ülkemizde yeni bir karanlık devrin başlangıcıdır. Yasanın muhtemel sonuçlarına ait değerlendirmeden evvel gelin bugüne nasıl geldiğimizi hatırlayalım.
“Tüm medyayı tek sesli hale getirmeleri eleştirel seslerin çıkmasını önlemeye yetmedi”
Dezenformasyonu tedbire mazeretiyle tüm topluma ve toplumsal medyaya sansür getirecek yeni bir yasa hazırlığı yaklaşık iki yıldır gündemdeydi. MHP’li milletvekillerinin daha evvel verdiği beş yıl mahpus cezası isteyen kanun teklifleri mi dersiniz, AK Parti milletvekillerinin yeşil top simgesiyle tedbir almaya çalıştığı, ‘hakikat başkanlığı’ üzere kurumlar oluşturmaya çalıştığı taslaklar mı dersiniz… Buna hava üzere su üzere gereksinimleri vardı. Zira tüm medyayı tek sesli hale getirmeleri eleştirel seslerin çıkmasını önlemeye yetmedi.
“Medyanın yüzde 90’ını ele geçirip kalanını da ağır para cezaları ve reklam ambargolarıyla baskı altına almak sonuç vermedi”
Hatırlayın, ülkenin en büyük medya kurumları iktidar partisi yöneticilerinin yakınlarına geçti, en büyük gazetelerin ve televizyonların evvel sahiplikleri, sonra çalışanları ve yayın siyasetleri değişti. Tüm yazılı-görsel medyanın yüzde 90’ını ele geçirip kalanını da ağır para cezaları ve reklam ambargolarıyla baskı altına almak sonuç vermedi. Vermedi zira toplum eleştirel, çok sesli ve kamu faydası gözeten gazetecilere internetten, toplumsal medyadan ve görüntü paylaşım sitelerinden ulaşmaya devam etti. Yani iktidar partisinin medya siyasetleri konvansiyonel medyayı zapt etmeye yarasa da yeni medyayı ele geçirmeye yetmedi. Yaklaşan seçim öncesinde toplumda şikayetlerin paylaşılmasını, yansıların, itirazların, tenkitlerin sirkülasyona girmesini önleyemediler. İşte bu yüzden yeni bir yasaya muhtaçlık duydular. Ve içine internette çalışan meslektaşlarımızın faydasına olacak birkaç olumlu husus ekleyerek, en ağır basın ve tabir özgürlüğü ihlali olarak tarihimize geçecek bu yasaya imza attılar.
“2011 yılından bu yana en kalabalık mitingi Ankara Ulus Meydanı’nda gerçekleştirdik”
Gazeteciler Cemiyeti bu yasaya karşı başka basın meslek örgütleriyle birlikte gayret etti. Parlamento Muhabirleri Derneği, Türkiye Gazeteciler Sendikası, İzmir Gazeteciler Cemiyeti, Çağdaş Gazeteciler Derneği, Foto Muhabirleri Derneği, İktisat Muhabirleri Derneği ve Diplomasi Muhabirleri Derneği ile birlikte Gazeteciler Cemiyeti TBMM’de çok istikametli temaslarda bulundu. Meslek örgütlerinden liderler ve temsilcilerle AK Parti, MHP, CHP, GÜZEL Parti Meclis küme başkanvekillerini ziyaret ettik. Haziran ayında tüm partilerle temaslarımızda tekliflerimizi, tenkitlerimizi, taslak husus metinlerimizi ilettik. Dijital Mecralar Komisyonu’nu ziyaret ettik ve meslek örgütlerinin komitede konuşma yapması için davet aldık. Konuşmalarımızla itirazlarımızı tutanaklara geçirdik. AK Parti ve MHP’den pek çok milletvekili bizlerin komite konuşmaları sırasında lisana getirdiği itirazlarla öğrendi maddedeki olumsuz tarafları. Akabinde Adalet Komitesi görüşmelerinde de kelam aldık, tenkit ve tekliflerimizi bir defa daha lisana getirdik. Bu gayretlerin yanı sıra bizlere küme kürsülerini açan CHP ve DÜZGÜN Parti önderlerinin nazik davetleriyle küme toplantılarında konuşmalar yaptık. Akabinde Türkiye Gazeteciler Konfederasyonu’nun da takviyesiyle tüm Türkiye’den basın meslek örgütleri, cemiyetler, gazeteciler 2011 yılından bu yana en kalabalık mitingi Ankara Ulus Meydanı’nda gerçekleştirdik. İktidar milletvekillerinin seçim etraflarında bulunan mahallî cemiyetler kendi bölge milletvekillerini sık sık arayarak tenkitlerini yineledi. Böylelikle yasanın Ekim ayına ertelenmesini sağladık.
“Basın İlan Kurumu eylül ayını lokal gazete sahiplerini ikna etmek için bölge toplantıları düzenleyerek geçirdi”
Ekim ayına kadar Meclis’te gazetecilerin de iştirakiyle yasanın problemli unsurları üzerine yine çalışalım, dezenformasyonu yasa metninde tanımlayalım ve önlemek için dünya örneklerini ele alalım dedik ancak tekrar dinlemediler. Basın İlan Kurumu Eylül ayını mahallî gazete sahiplerini ikna edebilmek için bölge toplantıları düzenleyerek geçirdi. Lakin bu ikna toplantıları lokal basının maddeyi kabul etmesini sağlamadı.
Eleştirilerimizden kimileri komite kademesinde kimileri da Ekim ayında yasa metnine işlendi. Genel Şura etabında AK Parti ve MHP önergeleriyle yasa metninde kısmi değişiklikler yapılması sağlandı. Bunlardan en değerlisi basın ahlak prensiplerine muhalif davrandığı gerekçesiyle basın kartı iptal edilen bir gazetecinin beş yıl mühletle yine basın kartı alamayacağına yönelik kararın değiştirilmesi oldu. Bu husustaki beş yıllık bekleme mühleti bir yıla indirildi. Bir öteki düzenleme Basın Kartı Komisyonu’nun yapısının daha çoğulcu hale getirilmesi oldu. Komitenin üye sayısı dokuzdan 19’a çıkarıldı, gazetecilerin daha çok temsil edilmesi sağlandı lakin yeniden çoğunluk üyeyi İrtibat Başkanlığı’nın belirlemesi temel alındı.
“Teklif sahibi MHP milletvekilleri tabir yerindeyse Nuh dedi peygamber demedi”
Kamuoyunda en çok tartışılan 29. Husus ise tüm uğraşlara rağmen hiçbir değişikliğe uğramadan kabul edildi. Unsur Türk Ceza Kanunu’na yanlış bilgiyi taammüden yayma üzere tarifi muğlak bir cürüm ekledi ve 3 ila 4 buçuk yıl mahpus cezası getirdi. Muhalefetin itirazlarını haklı bulan pek çok AK Parti milletvekili bu husustaki mahpus cezasının indirilmesine katıldıklarını lisana getirdi. Bunlara bizler de Meclis’te şahit olduk. Amaç hiç olmazsa mahpus cezasını 2 yılın altına indirmek ve böylelikle topluma cezaevi tehdidini ortadan kaldırmaktı. Lakin bu da olmadı. Teklif sahibi MHP milletvekilleri tabir yerindeyse Nuh dedi peygamber demedi, inatta ısrar etti. Ve maalesef hangi savcının nasıl uygulayacağını bilemeyeceğimiz bir mahpus cezasıyla tüm toplum karşı karşıya kaldı.
“Yerel gazetelerin ana hayat kaynağı olan resmi ilan gelirlerinin yüzde 75’i buharlaşacak”
Şimdi ne olacak? Lokal gazetelerin ana ömür kaynağı olan resmi ilan gelirlerinin yüzde 75’i buharlaşacak, matbaalar çalışamaz hale gelecek, toplumsal medya cendereye alınacak, anlık iletileşme uygulamaları hesap sahipleri ve görüşmelere ait bilgileri Bilgi Teknolojileri Kurumuna verecek. Basın İlan Kurumu gazetelere ve internet haber sitelerine hem para hem ceza veren bir kurum olarak büyük yetkilerle donatılacak. BİK tıpkı televizyon ve radyolar üzerinde kılıcını sallayan RTÜK üzere yazılı ve dijital medyanın eli kılıçlı polisi haline gelecek. BTK ve BİK basılı ve dijital medyayı da toplumsal medyayı ve Whatsapp üzere haberleşme programlarını da çok sıkı bir kontrol ve ceza tehdidi altına alacak. Kullanım bilgilerini vermek ya da cürüm işlediği öne sürülen hesaplarla ilgili süreç yapmak üzere ağır yükümlülükleri kabul etmeyen toplumsal medya şirketlerinin ve haberleşme uygulamalarının bant genişliği yüzde 95 oranında daraltılabilecek, bu türlü olunca hepimizin çok sık kullandığı bu programlar çalışmayacak. Yabancı toplumsal medya şirketleri yükümlülüklere uymadıkları durumda global cirolarının yüzde 3’ü kadar para cezasına çarptırılabilecek.
“RTÜK’le birlikte medya alanında otokrasinin kurumsallaşması çabasıdır”
İşte bu türlü akıl almaz bir sürecin akabinde akıl almaz bir sonuçla karşı karşıyayız. Cumhurbaşkanı onayladığında yasa yürürlüğe girecek. Yasaya karşı tek beklentimiz, CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun daha evvel ilan ettiği 110 milletvekilinin bir an evvel Anayasa Mahkemesi’ne iptal başvurusu yapmasıdır. Sonuç olarak bu yasa temelinde yaklaşan ve Türkiye demokrasisi açısından yaşamsal kıymette gördüğümüz seçimler öncesinde yazılı, görsel, işitsel ve elektronik medya ortamlarının tümünün BİK ve BTK üzerinden faal denetim altına alınması, RTÜK’le birlikte medya alanında otokrasinin kurumsallaşması gayretidir.
Sansür yasasının ülkemiz tarihindeki en ağır basın ve söz özgürlüğü ihlali olduğunu aylarca hem Meclis’te hem pek çok platformda tekraren vurguladık, dinlemediler ve teklif maddeleşti. Sansür ve ceza kâbusu üstümüze çökecek. Pekala bizler ne yapacağız? Anayasal özgürlüklerimize alışılmamış hiçbir yasa ve yönetmelik bizi kamu faydası için doğruları söylemekten alı koyamaz. Biz gazeteciler tekrar toplumumuzun uygunluğu için kamu faydası için mesleğimizi birebir halde sürdürmeye devam edeceğiz. Bu yasa Türkiye’deki söz özgürlüğü iklimini daraltacak, bunu biliyoruz. Bu nedenle bizler yılmayacağız, korkmayacağız, susmayacağız. Sansüre, baskıya, mahpuslara ve türlü cezalara boyun eğmeyeceğiz.”