Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), enflasyondaki artışa en bariz katkı temel mal ve hizmet kümelerinden geldiğini kaydetti.
TCMB, Ağustos ayına ait aylık fiyat gelişmeleri değerlendirmesini yayımladı.
Raporda şöyle denildi:
“Tüketici fiyatları Ağustos ayında yüzde 1,46 oranında artmış, yıllık enflasyon 0,61 puan yükselişle yüzde 80,21 olarak gerçekleşmiştir. Bu periyotta, tüketici yıllık enflasyonu güç ve besin kümelerinde gerilerken öteki kümelerde yükselmiş, enflasyondaki artışa en besbelli katkı temel mal ve hizmet kümelerinden gelmiştir. Temel mal kümesinde yıllık enflasyon tüm alt kümelerde yükseliş kaydetmiştir. Bu devirde, hizmet kümesinde yıllık enflasyon ulaştırmada gerilerken, öbür hizmetler ve kirada daha bariz olmak üzere başka alt kümelerde artmıştır. Besin kümesinde yıllık enflasyon işlenmemiş besinde taze meyve ve zerzevat fiyatları öncülüğünde düşüş kaydederken, işlenmiş besinde yükselmeye devam etmiştir. Güç enflasyonu, milletlerarası ham petrol fiyatlarındaki görünüme bağlı olarak gerileyen akaryakıt fiyatlarıyla düşüş göstermiştir. Uluslararası emtia fiyatlarındaki görünüme paralel olarak üretici fiyatlarında aylık enflasyon evvelki aylara kıyasla yavaşlarken, yıllık enflasyon bir ölçü gerilemiştir. Bu görünüm altında, mevsimsellikten arındırılmış datalarla B ve C göstergelerinin aylık değişimleri yüksek düzeylerini korurken, yıllık enflasyonlarındaki artış devam etmiştir.
Ağustos ayında tüketici fiyatları yüzde 1,46 oranında artmış ve yıllık enflasyon 0,61 puan yükselerek yüzde 80,21 olmuştur. Bu devirde B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları sırasıyla 4,07 ve 4,39 puan artarak yüzde 72,53 ve 66,08 olarak gerçekleşmiştir.
Alt kümelerin yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir evvelki aya nazaran temel mal, hizmet ve alkol-tütün-altın gruplarının katkıları sırasıyla 1,41, 0,86 ve 0,05 puan artarken, güç ve besin kümelerinin katkısı 1,02 ve 0,69 puan azalmıştır.
Mevsimsellikten arındırılmış bilgilerle incelendiğinde, aylık artış evvelki aya kıyasla C endeksinde bir ölçü yavaşlarken B endeksinde yatay seyretmiştir. Aylık fiyat artışları B endeksini oluşturan alt kümelerden temel mallar ve işlenmiş besinde bir ölçü azalırken, hizmette hudutlu bir artış kaydetmiştir.
Hizmet fiyatları Ağustos ayında yüzde 3,16 oranında artmış, küme yıllık enflasyonu 2,85 puan yükselişle yüzde 54,30 olmuştur. Bu periyotta yıllık enflasyon akaryakıt fiyat görünümüne de bağlı olarak ulaştırma kümesinde bir ölçü gerilerken, başka hizmetler ve kirada daha bariz olmak üzere başka alt kümelerde artış kaydetmiştir. Öteki hizmetler alt kümesinde fiyatlar yüzde 3,96 oranında yükselmiş, yıllık enflasyon yüzde 49,74 olmuştur. Bu alt kümede fiyat artışları genele yayılırken, üniversite harcındaki yükselişe bağlı olarak eğitimin yanı sıra sıhhat, eğlence-kültür ve sigorta hizmetleri öne çıkan alt kalemler olmuştur. Kira kümesinde aylık artış yüzde 4,40 ile yüksek seyretmiş, mevsimsellikten arındırmış bilgiler evvelki aylara kıyasla hızlanmaya işaret etmiştir. Lokanta-otel kümesi fiyatlarının gerek yemek gerekse de konaklama hizmetlerine bağlı olarak yüzde 3,31 oranında yükselmesiyle alt kümenin yıllık enflasyonu yüzde 80,95 düzeyine ulaşmıştır. Ulaştırma hizmetlerinde kent içi yolcu nakliyeciliği, havayolu ile yolcu nakliyeciliği ve kargo fiyatlarındaki artışların karayoluyla kentler ortası yolcu taşımacılığındaki düşüş ile dengelenmesi sonucunda bu periyotta fiyatlar nispeten yatay seyretmiş ve küme yıllık enflasyonu 0,42 puan gerileme kaydetmiştir.
Temel mal kümesinde Ağustos ayında yıllık enflasyon 5,98 puan artışla yüzde 76,91 olarak gerçekleşmiştir. Bu devirde, yıllık enflasyon tüm alt kümelerde yükselmiştir. Güçlü mal fiyatları (altın hariç) Ağustos ayında yüzde 2,65 oranında artmış, bu gelişmede araba ve beyaz eşya kalemleri öne çıkmıştır. Böylece, bu alt kümede yıllık enflasyon yüzde 91,79 düzeyine ulaşmıştır. Giysi ve ayakkabı kümesinde fiyatlar, bir evvelki ayda da olduğu üzere mevsim normallerinin tersine artış kaydetmiş (yüzde 1,21), yıllık enflasyon 5,93 puan yükselişle yüzde 37,38 olmuştur. Başka temel mallarda ise fiyat artışları küme geneline yayılmakla birlikte mesken ile ilgili paklık materyalleri, ilaç ve şahsî bakım eserleri dikkat çekmiş, küme aylık enflasyonu yüzde 4,64 olarak gerçekleşmiştir.
Enerji fiyatları Ağustos ayında yüzde 2,68 oranında gerilemiş, küme yıllık enflasyonu 7,54 puanlık düşüşle yüzde 121,73 düzeyinde gerçekleşmiştir. Bu gelişmede, milletlerarası ham petrol fiyatlarındaki geri çekilmeyi takiben akaryakıt fiyatlarında gözlenen düşüşün tesiri hissedilmiştir. Akaryakıt fiyatları Temmuz ayındaki gerilemenin akabinde bu devirde yüzde 7,79 oranında düşüş göstermiştir. Öteki yandan, şebeke suyu ve kömür, odun üzere katı yakıt fiyatlarındaki artış eğilimi devam etmiştir.
Gıda ve alkolsüz içecek fiyatları Ağustos ayında yüzde 0,85 oranında artmış, küme yıllık enflasyonu 4,40 puan azalarak yüzde 90,25 olmuştur. Yıllık enflasyon işlenmemiş besinde 11,49 puan düşüşle yüzde 79,51’e gerilerken, işlenmiş besinde 2,36 puan artışla yüzde 100,38 düzeyine yükselmiştir. İşlenmemiş besin kümesinde mevsimsellikten arındırılmış bilgiler bu periyotta taze meyve-sebze fiyatlarında gerilemeye işaret etmiştir. Öbür işlenmemiş besin kaleminde yumurta ve pirinç fiyatlarındaki artışlar öne çıkarken, beyaz et fiyatlarındaki azalış sürmüştür. İşlenmiş besin fiyatlarında görülen yüzde 3,41 oranındaki artışta ise ekmek-tahıllar, şeker ve temaslı eserler, konserve zerzevat eserleri ile alkolsüz içecekler öne çıkan kalemler olmuştur.
Yurt içi üretici fiyatları Ağustos ayında yüzde 2,41 oranında artmış, yıllık enflasyon 0,86 puan düşüşle yüzde 143,75 olmuştur. Ana sanayi kümelerine nazaran incelendiğinde, yıllık enflasyon enerji grubunda gerilerken, öbür alt kümelerde yükselmiştir. Alt kümeler geneline yayılan fiyat artışları Ağustos ayında da devam ederken, tütün eserleri, başka madencilik ve taşocakçılığı eserleri, temel eczacılık ile kağıt ve kağıt eserlerindeki fiyat artışları dikkat çekmiştir. Öteki taraftan, milletlerarası emtia fiyatlarındaki gerilemenin tesiriyle rafine edilmiş petrol eserleri ve ana metal alt kümelerindeki fiyat düşüşleri sürmüştür.”