Avrupa’da güç krizi fabrikalara teker teker kilit vurdurmaya başladı. Rusya’nın Kuzey Akım’dan gelen gazı süresiz kesme kararının akabinde hafta başında fiyatlar uçuşa geçti. Gaz yüzde 30 daha zamlandı. Fiyatların tepe yapması bilhassa enerjiyi ağır kullanan cam, kimya, kağıt, demir-çelik, alüminyum, gübre fabrikalarını zorluyor.
Elektrik fiyatlarıyla başa çıkamayan fabrikalar ya üretimi azaltıyor ya da durduruyor.
Hal bu türlü olunca demir-çelik-alüminyum, kağıt-ambalaj ve kimi kimyevi eserlerde siparişlerin Türkiye’ye kayması bekleniyor. Bu dalların ihracatında ise ortalama yüzde 20 artış öngörülüyor.
AVRUPA’DA ÜRETİMLER DURUYOR
Hollanda’da Delfzijl kentindeki Damco Alüminyum fabrikası geçen hafta kepenk indirdi. Aldel şirketi, yüksek güç fiyatlarını münasebet göstererek Farmsum’daki fabrikasını kapatma kararı aldı. Çinko üreticisi Nrystar da eylülde üretimi durdurdu. Norsk Hydro Slovakya’daki alüminyum tesisini ay sonunda kapatmayı planlıyor.
Slovenya’nın alüminyum firması Talum üretimi kapasitenin beşte birine indiriyor. Alcoa da Norveç’teki Lista tesisinde bir sınırı azaltacak. Avrupa’nın 1 milyon tona yakın alüminyum kapasitesi şu anda devre dışı kalmış durumda. Avrupa’daki alüminyum ve çinko tesislerinin kabaca yarısının kapandığı varsayım ediliyor.
Norveç merkezli dünyanın en büyük gübre şirketi Yara, Avrupa’daki amonyak bazlı üre ve azotlu gübre üretiminde yüzde 50’lik bir kesinti yaptı. İngiltere’nin en büyük gübre tesisi CF Fertilizers UK de Billingham tesisinde üretimi süreksiz olarak durduracağını açıkladı. Polonya’daki iki büyük gübre üreticisi, faaliyetlerini durduracaklarını duyurdu. Alman kimya şirketi K+S, ek yakıt maliyetlerinin milyonlarca euro olacağını varsayım ediyor.
Avrupa’da çiftçiler, besin ve bira üreticileri panikte. Polonya’daki en büyük üçüncü bira şirketi Carlsberg Polska, bira üretimini durdurmayı planladığını ve öteki üreticilerin de birebir şeyi yapmak zorunda olduğunu söyledi.
CAM VE ÇELİKÇİLERİ DE VURDU
Enerji krizi Avrupa genelinde paslanmaz çelik ve cam fabrikalarını da vurmuş durumda… Birçok şirket cam stokluyor. Lüks araba üreticisi Audi AG’nin Strateji Lideri Silja Pieh, camı örnek olarak göstererek, “Rusya’nın Almanya için doğalgazı kapatması yeni bir modül krizine neden olacak” dedi. Avrupa’nın yaklaşık 3 milyon ton paslanmaz çelik kapasitesi de risk altında.
Ağustos ayı başında, Belçikalı Aperam Mill, Genk ve Charleroi’de üretimi azalttı. İspanyol şirketi Acrinox, üretimi keseceğini ve çalışanlarının yaklaşık yüzde 85’ini kısa çalışmaya geçireceğini duyurdu.
Belçika’daki birçok şirket de yüksek güç fiyatları nedeniyle üretim tesislerini kapatmak zorunda kaldı.
RESESYON KAPIDA
Enerji tedarikindeki yetersizlik kaygısı resesyon korkularını artırırken, yüksek güç fiyatları hem hane halkının hem de iş dünyasının karamsarlığını körüklüyor. Ekonomik durumun göstergesi sayılan S&P Küresel Satın Alma Yöneticileri Endeksi temmuzda 49.9 puanken, ağustosta 18 ayın en düşük düzeyine gerileyerek 48.9 oldu. Avrupa’nın en büyük iktisadı olan Almanya’da hizmetler bölümü ağustosta ikinci kere geriledi. Euro Bölgesi’nde yatırımcı itimadı de 28 ayın en düşük düzeyine geldi.
AVRUPA’YA TEDARİKTE ZORLANMAYIZ
Dış Ekonomik Bağlantılar Şurası (DEİK) Nail Olpak, Avrupa’daki güç krizinin Rusya’nın Kuzey Akım 1 sınırını kesmesiyle yeni bir evreye geçtiğini söyledi. Avrupa’nın alternatif güç kaynaklarını artırmaya çalıştığını anlatan Olpak, “Bu çalışmaların sonucu 3-4 yılda görülecektir. Hasebiyle Rusya gazına bağımlılığı yüksek olan Avrupa ülkelerinin birçoklarında üretimde külfetlerin ortaya çıkması muhtemel” dedi.
Türkiye’nin salgından beri üretim, lojistik ve tedarik zincirlerinde aksama yaşamamaya kıymet verdiğini anlatan Olpak, “Avrupa’da sanayi eserlerinin üretiminde bir aksama olursa firmalarımız bunu tedarik etmede zorlanmayacaktır. AB esasen en değerli ihracat pazarımız olup önümüzdeki mümkün sıkıntı süreçlerinde endüstrimiz bu mevzuda onlara takviye olacaktır” halinde konuştu.
ENERJİ ÜÇTE BİR FİYATINA
ASKON Lideri Orhan Aydın, Türkiye’nin Avrupa’ya nazaran enerjiyi üçte bir maliyetle satın aldığına dikkat çekerek, “İtalya’da güç maliyeti 60 euro/cent iken bu durum Türkiye’de artan güç fiyatlarına karşın 20 euro/cent” dedi. Avrupa’da yaşanan güç krizi nedeniyle bilhassa kış mevsiminde birçok fabrikada üretimin aksayacağını anlatan Aydın, “Türkiye’nin bilhassa kağıtambalaj, demir-çelik ve kimya bölümleri ihracatının yüzde 20 artmasını bekliyoruz” diye konuştu.
TÜRK ÜRETİCİLER: İHRACATA HAZIRIZ
Oluklu Mukavva Sanayicileri Derneği İdare Şurası Lideri Buğra Sükan, Avrupa’da yaşanan güç krizinin kimi eserlerin arzını Türkiye’ye taşıyacağını söyledi. Sükan, “Özellikle cam, seramik üzere güç ağır bölümlerin güç krizi nedeniyle üretime orta vereceklerini ve bu eserlerin Türkiye’den tedarik edilebileceğini öngörüyoruz. Bu eserlerin ihracatı için gerekli nakliye ambalajının Türkiye’deki oluklu mukavva üretimini artırmasını bekliyoruz” diye konuştu.
KALICI FIRSATLAR OLUŞTURURACAK
TEKFEN Tarımsal Sanayi CEO’su Hakan Göral, Avrupa’da güç krizinden en çok etkilenen gübre çeşidinin azotlu gübreler olduğunu belirterek, “Başta üre gübresi olmak üzere nitratlı gübre çeşitlerine ve amonyum sülfat gübresine bir talep doğdu. Ülkemizde üretimin yüzde 40’ının ihracına müsaade veriliyor. Bunun tamamı kullanılacaktır. Rusya’dan alınan bu eserin muhakkak oranı Türkiye’ye kayacak. Bu ticaret rotalarında kalıcı fırsatlar yaratabilir” formunda konuştu.
ÖNCELİK TÜRKİYE OLACAK
Kibar Holding İdare Şurası Lideri Ali Kibar, alüminyum üretiminde en büyük girdinin yüzde 65 ile güç olduğunu belirterek, Avrupa’da birçok fabrikanın üretimini durdurduğunu söyledi. Alüminyumun otomotiv, izolasyon, beyaz eşya üzere dallarda kullandığını aktaran Kibar, “Bu bölümlerde üretimin devam etmesi halinde öncelikli pazarlarının Türkiye olacağını ve alüminyum ihracatının artacağını düşünüyoruz” dedi.
BOYA KİMYASALI İÇİN GELECEKLER
Akyüz Plastik İdare Konseyi Lideri Murat Akyüz, Avrupa’da yaşanan güç krizinin Türk firmalar için iki istikametli tesir yaratacağını belirterek, “Organik, besin, otomotiv kimyasallarında en büyük tedarikçimiz Avrupa. Hasebiyle burada tedarik sorunu çıkabilir. Fakat kauçuk, boya ve ilaç kimyasallarında alıcılar rotasını Türkiye’ye kıracaktır. Bu alanda ihracatımızın yüzde 15 artacağını öngörüyoruz” formunda konuştu.