Hemen her gün bir ülkenin daha Türk SİHA’larıyla yakından ilgilendiğini ve satın almak istediğini duyuyoruz. Bu ülkeler kimi vakit Afrika’dan kimi vakit Orta Asya’da kimi vakit da Avrupa’dan olabiliyor.
Ancak Ukrayna-Rusya savaşının akabinde yeni bir durum daha dikkati çekiyor. Rusya’ya karşı kendini daha inançta hissetmek isteyen bölge ülkelerinin neredeyse tamamının Bayraktar TB2 başta olmak üzere Türk SİHA’larına yöneldiği görülüyor.
Bu fiili durumun gerisinde farklı dinamikler yatıyor. Savunma Siyasetleri Analisti Turan, Oğuz hem bu dinamiklerin neler olduğunu hem de Türk SİHA’larına yönelik bu kadar ilginin temel münasebetlerini TRT Haber’den Sertaç Aksan’a kıymetlendirdi.
SİHA’LARA İLGİ NEDEN ARTIYOR?
Rusya özelinde kıymetlendirme yapmadan evvel daha genel bir çerçeve çizerek anlatmaya başlıyor Oğuz. Savaşlara coğrafik açıdan yakın olan yahut terörle gayret eden ülkelerin İHA/SİHA alımlarında çok istekli olduklarını ve süratle temin etmeye başladıklarını belirtiyor.
Sonrasında biraz daha ayrıntıya iniyor, silahlı insansız hava araçların istek gördüğü yerlerin nereler olduğundan bahsediyor. Agresif bir askeri siyaset izleyen Rusya ve Çin’in etrafındaki ülkeler birinci sırada.
Sınır uyuşmazlığı yaşayan Afrika ve Orta Asya ülkelerini de bu listeye ekliyor Oğuz ve “Yine birebir coğrafyadaki terörle savaşan ülkeleri de saymak gerek. Tüm bunların yanı sıra bir küme daha var SİHA’lara ilgi duyan. Onları da ‘savunmasını güçlendirmek ve bunun için çağdaş teknolojilerden yararlanmak isteyen ülkeler’ olarak tanımlayabiliriz” diyor.
SATIN ALINACAK SİHA’LARDA FARKLI ÖZELLİKLER ARANIYOR
Peki, diğer bir ülkeden SİHA satın almak isteyen bir idarenin nelere dikkat ediyor?
Savaşa yakın ülkeler, düşman hava savunmaları ile ağır zırhlılar dahil kara ögeleri karşısında tesirli olabilecek SİHA’ları tercih ediyor. Terörle savaşan ülkeler ise kaliteli lakin birebir vakitte da birinci temin, mühimmat, bakım ve emsal açılardan uygun fiyatlı olanlara yöneliyor.
Turan Oğuz, bunlara ek olarak iki kümedeki ülkelerin de keşif, gözetleme, istihbarat, topçu vasıtaları için ileri gözetleyici olarak kullanma gereksinimi hissettiğinin altını çiziyor.
BAYRAKTAR TB2 TÜM TALEPLERİ KARŞILIYOR
Türkiye’de farklı vazifeler için farklı kurumlar tarafından üretilen SİHA’lar var. Bayraktar TB2 evvel Karabağ akabinde Ukrayna’da verdiği imtihanla haliyle daha çok konuşulan bir platform haline geldi.
Oğuz da bu gerçekliğe katılıyor ve üstte saydığı muhtaçlıklar göz önüne alındığında TB2’nin tüm bunlara yanıt verebilen sınıfındaki en yeterli SİHA olduğunu söylüyor. Bunu da şöyle gerekçelendiriyor:
“Yakın tarihimizde en fazla ve en kolay formda hava savunma sistemi, tank, zırhlı araç, ağır silah ve terörist yok eden platform TB2. Bu unvanlarını 6-7 yıldır Türkiye, Suriye, Libya, Karabağ ve Ukrayna’da başta Rus silahları olmak üzere çok farklı ülkelerden çok farklı sistemleri etkisizleştirerek kazandı.
Farklı amaçlara karşı uygun fiyatlı, hassas vuruş kabiliyetine sahip, farklı mühimmat alternatifleri var. Üstelik bu alternatifler gün geçtikçe geliştiriliyor ve sayısı da artıyor. Kısa, toprak pistlerden dahi otonom olarak basitçe kalkabiliyor.
Sahadan gelen geri beslemelerle daima güzelleştiriliyor. Münasebetiyle her vakit en yeni tehditleri vurabilecek formda hazır oluyor. Saatlik uçuş, bakım, tamir üzere maliyetleri hayli düşük. Arıza ihtimali rakiplerine oranla daha az. Satış sonrası çok yakın dayanak veren bir üreticiye sahip. Ayrıyeten hem uygun fiyatlı hem de çabuk teslim ediliyor.
Türkiye ile savunma işbirliği muahedesi yapan ülkeler irrasyonel sınırlandırmalara tabi olmadan bu platformu temin edebiliyor. Tüm bunları alt alta koyunca, Bayraktar TB2’nin nasıl olup da 4 sene üzere kısa bir müddette 24 ülkeye ihraç edildiği sorusu cevap bulmuş oluyor.”
RUSYA’NIN KOMŞULARI TB2 İLE ‘DUVAR ÖRÜYOR’
Geçtiğimiz günlerde kritik bir gelişme daha oldu. Romanya Savunma Bakanlığı, 18 adet Bayraktar TB2 alabilmek için parlamentodan talepte bulundu. Halihazırda Ukrayna, Polonya ve Macaristan’da Türk SİHA’ları kullanılıyor. Estonya, Letonya, Litvanya, Sırbistan üzere ülkelerin bu tarafta bir adım atmaya çok yakın olduğu konuşuluyor.
Rusya’yı merkeze aldığınızda batıdaki durum bu. Pekala ya güney cephesi? Orada da başta Türki Cumhuriyetler olmak üzere bölge ülkelerinden Türk SİHA’larını alan ya da bu tarafta adım atanların sayısı hiç az değil.
Bu gerçekliği “Rusya etrafındaki ülkeler de evvel Karabağ sonra da Ukrayna’da Rus sistemlerine karşı gösterdiği performans ve yeniden üstte saydığım öbür üstünlükleri sebebiyle Bayraktar TB2’ye yöneldi. Haritaya baktığımızda Bayraktar TB2 temin eden yahut ilgilenen ülkelerin Rusya’nın güney hududunda adeta bir eksiksiz duvar oluşturduğunu görüyoruz” cümlesiyle anlatıyor Turan Oğuz.
Sözlerini tamamlamadan evvel de kısa bir not daha paylaşıyor ve daha uygun fiyatlı olduğu için daha evvel Çin, İran üzere ülkelerden S/İHA temin eden birtakım ülkelerin de hem alanda beklentileri karşılayamaması hem de satış sonrası zafiyetler sebebiyle Bayraktar TB2 ya da öbür Türk S/İHA’larına yöneldiğini söylüyor.