İstanbul Ticaret Odası’nda (İTO) Lideri Şekib Avdagiç, kasım ayında yapılan seçimlerde ikinci defa İTO Lideri seçildi. Taban fiyat artırımı, enflasyon oranları ve iktisattaki öteki gelişmelerle ilgili değerlendirmelerde bulundu. Avdagiç, birinci çeyrekte enflasyon sayısının yüzde 10’un altına inmesiyle kalan üç ay için daha umutlu olunabileceğini tabir etti.
‘ASGARİ FİYATTAKİ ARTIŞ EN AŞAĞIDAN ÜSTE BİR BEKLENTİ OLUŞTURDU’
Ekonomim’de yer alan habere nazaran Avdagiç, şu sıralar iş dünyasının en değerli gündem hususunun 2023 fiyat skalasını tutturmak olduğunu söyledi. Tüm şirketlerin fiyat artışlarını yönetmeye çalıştığını vurgulayan Avdagiç, taban fiyattaki artışın en aşağıdan en üste kadar bir beklenti oluşturduğuna değindi. Fiyat artışları noktasında şu an iki referans olduğunu, bunlardan birinin taban fiyattaki yüzde 56 ve memur-emekli maaşlarına yapılan yüzde 30’luk artış olduğunu aktaran Avdagiç, “İşverenin bütün fiyat skalasında yüzde 56’yı yürütebilmesi güç görünüyor. En düşük kademede yüzde 56 ile başlayan artışın, daha üst gelirde temposunu biraz daha düşürerek kademeli olarak yüzde 35 bandına geleceğini sanıyoruz. Lakin burada her şirket elindeki yetenekleri tutabilmek ismine kendi kurallarına uygun biçimde bir fiyat farklılaşmasına gidecektir. Kamu bile IT’de çalışanlara ek ödeme yapılmasının önünü açtı” diye konuştu.
‘ENFLASYON İÇİN BİRİNCİ 3 AYI GÖRMEMİZ LAZIM’
Şüphesiz bu yıl çalışma ortamına tesirleri en fazla merak edilen mevzu EYT… Fiyat gerçekleşmeleri üzerine sohbetin devamında mevzu EYT’ye geldiğinde Avdagiç, “EYT’nin bombası şimdi düşmedi” benzetmesi yaparak, kritik sürece dikkat çekti. EYT ile ilgili kanunun ocak sonunda çıkmasının beklendiğini belirten Avdagiç, düzenlemenin hem patron hem de çalışanlar için birtakım handikapları olabileceğini anlattı. Avdagiç, “Yaklaşık 1,5 milyon kişinin EYT’li olması bekleniyor. Emekli olanların aşikâr kısmı kendi mevcut işyerlerinde çalışmaya devam edecek, belirli bir kısmı da öteki bir yerde iş bulup çalışacak. Lakin bir kısmı da ya iş bulamayacak ya da iş aramayacak. Bütün koşulları sağlamasına karşın emekli olmaktan çekinecek bir kesim de ortaya çıkacaktır” dedi.
Peki hem fiyat artışları hem EYT ile kıdem tazminatları üzerinden piyasaya gireceği kestirim edilen 150 milyar TL’lik kaynak enflasyon üzerinde nasıl bir tesir bırakacak? Şekib Avdagiç, sürecin yeterli yönetilmesi gerektiği ihtarında bulunurken, “Enflasyon için birinci çeyreği görmemiz lazım. Zira birinci 3 ayda minimum fiyattan kaynaklı fiyat artışlarının ve EYT’nin getireceği etkiyi göreceğiz. Birinci çeyrekte enflasyonu yüzde 10’un altında yani tek hane ile geçirebilmemiz çok değerli. Birinci çeyreği tek haneli enflasyonla makul bir halde geçirebilirsek, o vakit kalan üç çeyrek için daha ümitli olabiliriz. Ben bu hususta ümitsiz değilim” tabirlerini kullandı.
Şu sıralar ihracatçıların ağır halde şikayetlerini lisana getirdiği ‘baskılanan döviz kuru’ tartışmalarıyla ilgili “Türkiye 2003- 2007 yılları ortasında çok makus bir deneyim yaşadı” diyen Avdagiç, kelamlarını şöyle sürdürdü: “O devirde dolar 1.40’lardan 1.17’lere düştü. Türkiye’de birçok üretici ithalatçı oldu. Memleketler arası piyasalardan çok rahat fon bulunuyordu, rahat sıcak para geliyordu. O denli olunca bunu biz vatandaşlar olarak hissetmedik, sistem çalışmaya devam etti. Halbuki biz o devir üreticimizi kollamak ve geliştirmek için adımlar atsaydık, bugün çok farklı yerlerde olabilirdik. Bizim temel yaklaşımımız döviz kuru enflasyonla paralel hareket etmeli.” Türkiye’de enflasyon artışının bir sebebinin de Avrupa’daki kimi üreticilerin Türkiye’deki distribüsyon sistemleriyle el ele, “Türkiye’de piyasa kaldırıyor” diyerek daha yüksek fiyatlama yapmaları olabileceğini söyleyen Avdagiç, böylelikle enflasyon tartışmalarına da yeni bir kapı aralamış oldu.
‘SANAYİCİYE ARSA TEMİN EDİLMELİ’
Sohbet sırasında bahis yatırımlara geldiğinde Avdagiç, sanayi yerlerindeki fahiş fiyat sıkıntısını gündeme getirdi. “Kendi sermayemizle sanayimizi efektif kullanmamız gerektiği herkesin kabul ettiği bir yaklaşım” diyen Avdagiç, İstanbul endüstrisinin hinterlandında ortalama bir OSB’de metrekare fiyatının 400 dolar olduğunu hatırlatarak, 25 dönüm bir arazi alıp üzerinde orta büyüklükte bir fabrika kurmak için yalnızca 10 milyon doların toprağa yatırılmak zorunda olduğunu aktardı. “Yani 20 milyon dolar sermayeniz olsa yarısını toprağa yatırıp işe başlıyorsunuz” diyen Avdagiç, şöyle devam etti: “Biraz optimist olup sermayemizin üçte birini toprağa yatırdığımızı varsayarak, devamında bir küçük hesap yapalım. 100 ünite sermayeniz var, en optimist varsayımla 3’te 1’i toprağa yatırılıyor. Toprağa yatırılan yüzde 33’ü yüzde 3’e düşürseniz yüzde 30’luk ücretsiz bir kaynağa sahip olacaksınız. Toprağa 10 milyon dolar değil 1 milyon dolar yatırmış olsanız, sermayenizin en yüzde 30’unu gerçek yatırıma yönlendirmeniz mümkün olacak.”
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı bilgilerine nazaran, Türkiye’de sanayi alanlarının toplam yüzölçümünün, Türkiye’nin toplam yüzölçümüne oranının yalnızca yüzde 0,36 olduğunu, Almanya’da ise bu oranın yüzde 4,4 olduğunu vurgulayan Avdagiç, “Biz sanayileşelim diyoruz lakin topraklarımızın yalnızca yüzde 0,36’sını endüstriye ayırmışız ve Avrupa’nın en kıymetli sanayi yeri satan ülkelerinin başında geliyoruz. Kendi sermayemizle kalkınma süreci diyoruz ya, bizim aklımıza gelen birinci efektif tahlil ve çabucak uygulayabileceğimiz usul sanayiciye süratli ve makul fiyatlı sanayi yeri tahsis etmek. Diyoruz ki 49 yıllığına kiraya verilsin, kiralayan endüstrici taahhütlerini yerine getirirse bir bedelle devralsın, ya da almasın. ‘Real estate’ üzere ‘state estate’ olsun… Katiyetle de spekülasyona fırsat vermeyelim. Fakat siz şayet toplam yerinizin yalnızca yüzde 0,36’sını endüstriye ayırırsanız fiyatlarda spekülasyon da kaçınılmaz oluyor. Ayrıyeten makul fiyatlı arsa temini yatırımlar için tek haneli faizle kredi kullandırmaktan daha pahalı olur.”
‘DAHA FAZLA TURİST GELİRSE NEREDE YATIRACAĞIZ?’
İstanbul’un turizmde bu yılı çok güzel geçirdiğini söyleyen Avdagiç, kentteki yeni turizm yatırımlarının çok düzgün gittiğini lakin otel yapmaya uygun arazi ıstırabının İstanbul’da had safhada olduğunun altını çizdi. Çok az sayıda arsa olduğunu, bunların da çok fahiş fiyatlardan satıldığını belirten Avdagiç, tıpkı endüstrici üzere otel yatırımcısının da sermayesinin değerli kısmını yere yatırmak zorunda olduğunu, bu nedenle çok süratli biçimde İstanbul’da otel yeri geliştirilmesi gerektiğini söz etti. Bilhassa kent merkezinde, Talimhane ve Salıpazarı-Maslak aksı üzerinde yerlere muhtaçlık olduğunu kaydeden Avdagiç, İstanbul’un 2022’yi yaklaşık 16 milyon turist ile kapattığını, fakat arsa temini olmazsa bunun artmasının mümkün olmadığını vurguladı.
“İstanbul 20-25 milyon turist ağırlasın diyoruz, lakin nerede yatıracağız” diyen Şekib Avdagiç, Doluluk oranı esasen yüzde 96-97… Bırakın 25 milyonu 18 milyon bile ağırlayamayız” dedi. Bu noktada otel yatırımları için arsa tahsis edilmesinin kıymetli olduğunu kaydeden Avdagiç, birebir vakitte mesken kiralama sürecinin de kesinlikle meşru statüye kavuşturulması gerektiğine işaret etti. Avdagiç, Bu kesim büsbütün kayıt dışı gidiyor. Kamu buna karşılık vermiyor, dal baskı kuruyor yanıt vermiyor, lakin bu bir realite. İstanbul’da bu biçimde kiralanan on binlerce mesken var. Hepsi kayıt dışı… Bir statü oluşturamadık. Bunlar gelişemiyor, tıpkı vakitte bu işin güvenlik boyutu da var. İstanbul turizminin gelişmesini istiyorsak, turist sayısını 25 milyona çıkarmak istiyorsak kesinlikle bu mevzuları çözmeliyiz” formunda konuştu.
‘YAZILIM VE BİLİŞİM AKADEMİSİ KURDUK’
İTO’nun idaresindeki İstanbul Dünya Ticaret Merkezi’ne (İDTM) ilişkin İstanbul Fuar Merkezi (İFM) ile ilgili de bilgiler paylaşan Avdagiç, “Biz birinci günden bu yana kaliteli bir fuar alanı sağlayıcısı olmak istediğimizi söyledik. Şu anda TÜYAP bile 4 fuarını bizim orada yapıyor. Hiçbir kısıtlamamız yok. Bence çok gerçek ve güzel bir iş yaptık bu manada. CNR da koşulları sağladığı takdirde gelip fuar yapıyor” dedi. Kesinlikle 3-4 yıllık kontratlar yaptıklarını belirten Avdagiç, “Burada ‘sosyal demokrat’ bir yaklaşım göstererek, 1 holden 11 hole kadar kiralama yapıyoruz. Arkadaşlara asla geri çevirmeyin diyoruz. Kimseyi olabildiğince reddetmiyoruz. Bu halde birçok küçük ve orta ölçekli fuarın önünü açtık” diye konuştu. “Hiç boş haftamız yok” diyen Avdagiç, “MÜSİAD’ın fuarına da yer veremedik. ‘İTO seçimlerinin olduğu gün neden orada UNICERA var’ dediler, ancak yok ki boş haftamız” diye konuştu.
Oda olarak SoftITo projesi başlattıklarını ve SoftITo Yazılım ve Bilişim Akademisi’ni kurduklarını söyleyen Avdagiç, bu proje ile Türkiye’nin yazılımcı havuzunu geliştirmek istediklerini lisana getirdi. İDTM’de akademinin birinci yerini oluşturduklarını, 5 farklı disiplinde yazılımcı yetiştirmek için bir ay sonra eğitimlere başlayacaklarını aktaran Avdagiç, “Kapasitemizin 110 katı talep aldık. Hayalimiz üniversitenin daima eğitim merkezini devreye sokarak, her yerde bu kursları açıp olabildiğince çok gence eğitim vermek… Şunu görüyoruz ki, artık çocukların 4 yıllık bir üniversite eğitimine sabrı yok. Üniversite eğitimi artık kabuk değiştiriyor. Burada en enteresan olanı, eğitime müracaat edenlerin büyük kısmı sosyoloji, arkeoloji, edebiyat, coğrafya üzere apayrı disiplinlerden” diye konuştu.