Anayasa Mahkemesi’nin Basın İlan Kurumu’nun gazetelere yönelik haksız, hukuksuz ilan kesme cezalarına ait Mart ayında verdiği ‘hak ihlali’ kararına ait gerekçeli kararı dün Resmi Gazetede yayınlandı. AYM, BİK’in gazetemizin 13 haber ve köşe yazısı ile Sözcü Gazetesi’ne beş, Üniversal Gazetesi’ne üç ve BirGün Gazetesi’ne bir haber nedeniyle çeşitli tarihlerde verdiği cezalarla basın özgürlüğünün ihlal edildiğine hükmetti. AYM’nin bu kararının akabinde CHP’den davet geldi.
CHP Eskişehir Milletvekili Utku Çakırözer, “Her ay açıkladığımız basın özgürlüğü raporlarımızda Basın İlan Kurumu’nun gazetelere haksız, hukuksuz ilan kesme cezalarının haber alma hakkımızı engellendiğini, basın özgürlüğünü tehdit ettiğini söylüyoruz. Resmi ilanların adil bir halde gazetelere dağıtılması gayesiyle kurulan Basın İlan Kurumu artık iktidarın sopasına dönüşmüş durumda. AYM’nin bu cezalara ait verdiği hak ihlali kararına ait açıkladığı gerekçeli kararı da bunu kanıtladı. AYM Meclis’ten yasal düzenleme istedi. Meclis açılır açılmaz düzenleme yapılmalı ve BİK’in bu keyfi yetkisi sınırlandırılmalı” dedi.
“SADECE CEZALAR DEĞİL…”
Her ay sistemli olarak kamuoyu ile paylaştığı basın özgürlüğü raporlarında da BİK’in gazeteler haksız, hukuksuz ilan cezalarına dikkat çektiğini söyleyen Çakırözer şu değerlendirmelerde bulundu:
“1961 yılında resmi ilanların adil bir biçimde gazetelere dağıtılması maksadıyla kurulan Basın İlan Kurumu, son yıllarda gazetelere yönelik haksız, hukuksuz cezaları nedeniyle artık ‘Basın İnfaz Kurumu’na dönüşmüştü. Bilhassa gerçekleri yazan, iktidar ve iktidar yöneticilerine yönelik eleştirel haberelere tahammülü olmayan BİK iktidarın gazetelere üzerindeki sopası pozisyonuna dönüştü. Üniversal Gazetesi, Yeni Asya Gazetesi 2 yılı aşkın müddettir Basın İlan Kurumu’ndan ilan alamıyor. Evrensel’e ilan alamamasına karşın toplamda 108 gün ilan cezası uygulandı. Birgün, Cumhuriyet, Sözcü, Korkusuz gazeteleri habereleri nedeniyle daima ilan kesme cezaları ile karşı karşıya kalıyor. İlan ambargosu uygulanıyor. Cumhuriyet Gazetesi’ne 74 günü 2021’de olmak üzere 2 yılda 129 gün ilan kesme cezası verildi. Yalnızca cezalar değil ilan dağtımında da adaletsizlikler peşi sıra… BİK geçen yıl hükümeti destekleyen yayın yapan gazetelere yaklaşık yüzde 78’lik oranla 141 milyon 932 bin tl’nin üzerinde kamu kaynağı aktardı. Hükümeti eleştiren gazeteler resmi ilanla verilen kamu kaynağının yalnızca yaklaşık yüzde 22’sini alabildi. Cezalar, ilan ambargoları, kamu kaynaklarının adaletsizce dağıtılmasının halkın haber alma hakkını engellediğini, basın özgürlüğünü tehdit ettiğini söylüyoruz. Bu haksız cezalar ortadan kaldırılsın ya da mahkeme kararına bağlansın diyoruz. AYM de gerekçeli kararında bu hukuksuzluğa, kurumun cezalandırma aracına dönüştüğüne dikkat çekiyor. Mahkeme kararında, ‘Kanun’un 49. hususundaki resmî ilan ve reklam kesme cezalarına ait şartların çerçevesi çizilmeli, muhakkak bir açıklık ve mutlaklıkta olan sözlerle kanun unsuru hali ve maddi istikametten yine düzenlenmelidir’ diyor. AYM yasal düzenleme için kararı Meclis’e gönderiyor. Meclis açılır açılmaz yeni bir düzenleme yapılmalıdır. Basın İnfaz Kurumu’na dönüşen BİK’in bu keyfi yetkisi sonlandırılmalıdır.”
“GAZETELERİN İLAN HAKLARI İADE EDİLMELİ”
Çakırözer, AYM’nin ihlal karalar doğrultusunda gazetelere verilen ilan kesme cezaları nedeniyle oluşan mağduriyetlerin giderilmesi davetinde bulunarak, “AYM kararı doğrultusunda gazetelere bu haksız, hukuksuz yere kesilen ilan cezalarının yarattığı mağduriyet de ortadan kaldırılmalıdır. Gazetelere uygulanan haksız, hukuksuz cezalar oranında gazetelere ilan hakkı verilmelidir. Cumhuriyet, Birgün, Sözcü, Korkukusuz gazetelerine verilen toplamı yüzlerce günlük ilan kesme cezalarından doğan mağduriyetler giderilmeli, Üniversal Gazetesi ve Yeni Asya gazetelerinin ilan ambargoları da kaldırılmalıdır” dedi.