Duygu Erdoğan – Domates salçası ve konservesi ihracatına kayıt uygulaması getirildi. Bu kapsamda eserlerin iç piyasa istikrarı açısından yakın takibe alındığı bedellendiriliyor. Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanan ve Resmi Gazete’nin dünkü sayısında yayımlanan ‘İhracı Kayda Bağlı Mallara Ait Tebliğ’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ’ ile ‘ihracı kayda bağlı mallar’ listesine “domatesler (sirke yahut asetik asitten öteki metotlarla hazırlanmış yahut konserve edilmiş)” ve “salça” da eklendi. Ticaret Bakanlığı, eserlerin ihracatının ‘yasaklandığı’ halindeki argümanlara karşı toplumsal medya hesaplarından yaptığı açıklamada, bu eserlerin ihracatında kayıt uygulamasına gidildiğini belirtirken, düzenlemenin eserlerin ihracatının yasaklanması ya da kısıtlanmasını söz etmediği vurgulandı. Açıklamada, “Bu eserlerin ihracatı bakanlığımız müsaadesine tabî kılınmamıştır” denildi.
Sanayi tipi olarak bilinen salçalık domates hasadı pek çok üretici bölgede son etaba geldi. Üreticinin mazot, gübre, ilaç, personellik üzere maliyetlerinin yüzde 200 ile 300 ortasında artışlar yaşadığı bu devirde sanayi domatesine yönelik üretici ilgisinin azalma telaşı var. Yanı sıra salça fiyatlarında bir müddettir iki katına çıkan fiyatlar da dikkat çekiyordu. Yapılan düzenlemenin eserlerin yakın takibe alındığının göstergesi olduğu değerlendirildi.
‘Yasaklama değil’
Uludağ Meyve ve Zerzevat Mamulleri İhracatçıları Birliği (UMSMİB) Başkanı Özkan Kamiloğlu, hammadde yani domates üretiminde yeterlilik tasası olabileceğini tabir ederken, bu durumlarda evvel iç piyasanın ihtiyaçlarının düşünüldüğünü söyledi. Kamiloğlu, “Tarımda bir handikap var. Yükselen üretici maliyetleri nedeniyle çiftçi kazanmadığı eseri ekemez. Üretim masraflarının sürdürülebilir formda desteklenmesi lazım. Bu önlemleri eser çok olduğunda da az olduğunda da sağlayabilmeliyiz. Tarım artık tüm ülkelerde bu planlamalar ile teşvikler ile yürütülüyor. Salça konusunda ise elbette evvel kendi tüketimimizi düşünmeliyiz fakat bizim de ihracatçı olarak taahhütlerimiz var. Bir ülkede yıllardır partnerimiz olan bir firmaya ürün yok derseniz, gelecek sene size güvenip ihaleyi vermezler. Bu bir yasaklama değil lakin fakat işlerin yavaşlayacağı açık” diye konuştu.
Ege Yaş Meyve Zerzevat İhracatçıları Birliği Lideri Hayrettin Uçak ise, bakanlıkla bahisle ilgili görüşmeler yaparak, sürecin yürütülmesine dair planlamalarını sağlayacaklarını belirtti.
‘Salça ihracatında dünyada 5. sırada’
Kamuoyunda bakanlığın açıklamasının ‘domates yasağı’ halinde algılandığını vurgulayan Tarım Muharriri Ali Ekber Yıldırım, bu kayıt uygulamasının domates konserve ve salçasında olduğunu tabir etti. Karar ile ihracatın yasaklanmadığı fakat yavaşlatılacağı sinyalinin verildiğine vurgu yapan Yıldırım, temel nedeninin salça fiyatlarının çok yükselmesi olduğunu söyledi. Bu etkenin ardında ise üretici ve endüstrici maliyetlerinin artışı olduğunu tabir eden Yıldırım, “Bir eserin ihracatının kayda bağlı mallar listesine alınması demek, o eserin ihracatının yakın takipte olacağı, gerekli görülürse ihracat kısıtlamalarına gidileceği manasına gelir. Eserle ilgili bir ihracatçı birliği belirlenir, o birlik hangi firmanın nereye ihracat yapacağını, ne kadar yapacağını, nasıl yapacağını üzere ayrıntıları alır, işler ve uygulama gerçekleşir. Yani bir formda işler daha yavaşlar… Domates, Türkiye için çok değerli bir eser. Türkiye, Çin ve Hindistan’dan sonra dünyanın en büyük üçüncü domates üreticisi. Yıllık 13 milyon ton üretim var. 13 milyon tonun 4-4.5 milyon tonu sanayi tipi domates. 122 ülkeye domates ya da eserleri ihraç ediliyor. Türkiye dünya ihracatında yüzde 7 hisse ile beşinci sırada. Türkiye için domatesin ne kadar kıymetli bir eser olduğunu bunu kıymetlendirerek yapılan ihracatın kıymetiyle de görebiliyoruz” dedi.