Paul Adams, BBC Ukrayna Muhabiri
Cumartesi günü Rusya’yı Kırım Yarımadası’na bağlayan Kerç Köprüsü’nde meydana gelen patlama hakkında çok sayıda teori var lakin bu teorilerin 0çoğu pek emniyetli değil.
Rusya, köprüde bombalı araçla akın düzenlendiğini sav ediyor.
Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin, Ukrayna’yı “terör eylemi” düzenleyerek köprüye saldırmakla suçluyor.
Sosyal medya üzerinden paylaşılan güvenlik kamerası imgeleri, patlama anında köprü üzerinden batı tarafında ilerleyen bir kamyon olduğunu gösteriyor.
Kamyonun Rusya’nın Krasnodar kentinden geldiği sav ediliyor. Krasnodar, köprüden 1 saatte gidilebilen bir kent.
Rus yetkililer, kamyonun 25 yaşındaki Krasnodarlı Samir Yusubov’a ilişkin olduğunu, sürücünün ise daha yaşlı akrabası Makhir Yusubov olduğunu söylüyor.
Ancak patlama anında dev bir ateş topunu gösteren manzaraları dikkatle inceleyen uzmanlar, kamyon ile patlama ortasında rastgele bir münasebet kuramıyor.
Patlama köprünün altında meydana gelmiş olabilir
Saldırının bomba yüklü bir kamyon tarafından yapıldığı savları Rusya’da şaşırtan bir süratle yayıldı.
Bu tahminen de Kremlin’in “terör saldırısı” teorisini Ukrayna tarafından yapılan bir sabotaj hareketi ihtimaline tercih ettiğinin göstergesi.
BBC’ye konuşan İngiliz ordusundan eski bir patlayıcı uzmanı, “Araçlara yerleştirilen çok sayıda bomba gördüm ve bu onlara benzemiyor” dedi ve patlamanın köprünün alt kısmında meydana gelmiş olabileceğini aktardı.
Uzman, patlamanın bir insansız hava aracı (İHA) ile düzenlenmiş olabileceğini söyledi ve kelamlarına devam etti:
“Köprüler aşağı ve sağ ile sol istikametteki rüzgar baskısına sağlam bir biçimde inşa ediliyor. Ancak genelde aşağıdan üste yanlışsız bir baskıya uygun değiller. Bence akında bundan yararlanıldı.”
Güvenlik imajlarını izleyen kimi gözlemciler patlamadan saniyeler evvel köprünün ayaklarından birinin etrafında ufak bir teknenin yay dalgasını tespit etti.
Peki bu nasıl bir tekne olabilir?
İnsansız tekne iddiası
21 Eylül’de Rus toplumsal medya platformlarında, Kırım’daki Sivastopol kentinde Rus deniz üssüne yakın bir noktada insansız bir teknenin karaya vurduğunu gösteren imgeler paylaşılmıştı.
Bu büyük ve üstü kapalı, önünde sensörleri ve üzerinde beyaz periskop aygıtı olan bir kayıktı.
Yerel basında yer alan haberlere nazaran bu tekne karaya vurduktan sonra açık denize götürülüp patlatıldı.
Rusya denetimindeki Sivastopol’un valisi Mihail Razvozhayev, “İnsansız bir teknenin kesimi bulundu. Denetimlerden sonra tekne açık denizde patlatılarak imha edildi. Bu süreçten kimse olumsuz etkilenmedi” dedi.
Ukrayna’nın buna emsal saklı donanıma sahip olduğu daha evvel de argüman edildi.
BBC’ye konuşan İngiliz ordusundan eski bir patlayıcı uzmanı, “Ukrayna’nın hem gözetleme hem de uzaktan kumandalı deniz hücum araçları olduğuna dair sağlam bilgiler var. Bu, yıllardır geliştirilen bir donanım” dedi.
Eğer Ukrayna hakikaten kendi denetimindeki topraklardan yüzlerce kilometre uzaklıktaki Kerç Köprüsü’ne bu formda saldırdıysa, bu Kiev’in şimdiye kadarki en argümanlı operasyonlarından bir tanesi olabilir.
Ancak bu iddiayı şimdi kimse doğrulamadı.
Rusya’nın iç uyuşmazlıkları mı yoksa Ukrayna’nın saldırısı mı?
Diğer taraftan Ukrayna Cumhurbaşkanlığı Ofisi Başkan Yardımcısı Mykhailo Podolyak, dün yaptığı açıklamada Rusya’nın kamyon saldırısı teorisini bir bakıma destekledi.
Podolyak, patlamanın Rusya güvenlik kurumları ortasında yaşanan uyuşmazlıklardan kaynaklandığını ve “suçluların Rusya’da aranması gerektiğini” söyledi ve kelamlarına devam etti:
“Bu olay FSB (Rusya’nın iç istihbarat servisi), PMC (Wagner Kümesi üzere özel askeri müteahhitler) ve Rusya Savunma Bakanlığı çalışanları ortasındaki uyuşmazlıkların somut bir tezahürüdür.”
Podolyak sanki diğer kimsenin bilmediği birtakım bilgilere mi sahip? Yoksa Rusya’nın son devirde Ukrayna’daki askeri kayıpları üzerine Moskova’nın sonlarına mi dokunmaya çalışıyor?
Bunun karşılığını bilmiyoruz.
Ukrayna, Nisan ayında Rus savaş gemisi Moskva’nın batırılması ya da Ağustos’ta Saky’deki Rus hava üssünün vurulması olaylarında olduğu üzere bu durumda da gerçekleri gizli tutuyor.
Kiev idaresi, Rusya’nın 24 Şubat’ta Ukrayna’yı işgalinden bu yana askeri faaliyetlerinin yanı sıra çok başarılı bir enformasyon kampanyası da yürüttü. Son patlama sonrası takınılan tutum da bunun bir modülü. Bu strateji, işliyor üzere görünüyor.