Bartın’daki Türkiye Taşkömürü Kurumu Amasra Kurum Müdürlüğü’nde yer altında meydana gelen patlamanın birinci belirlemelere nazaran grizu patlaması olduğu bedellendiriliyor. Grizu, metan gazı ile havanın karışımı olarak isimlendiriliyor. Metan gazı ocak ortamında yüzde 5,4 ile 14,8 ortasında bulunduğunda grizu patlamasına yol açabiliyor.
Kömür madenciliğinin en değerli sıkıntılarından biri olan grizu patlamaları, ülkemizde tekraren meydana geldi; can ve mal kayıplarına neden oldu. Grizu patlamaları hiçbir vakit yüzde 100 önlenemiyor, lakin alınan tedbirler sayesinde muhtemel tehlikeler en aza çekilebiliyor.
GRİZU PATLAMASI NEDİR?
Metan gazı renksiz ve kokusuz bir gazdır. Yandığında, şartlara nazaran, mavi, soluk mavi ve hatta beyaz renk bile verebilir. Metan gazı, kömürün oluşumundan itibaren kömürün içinde yahut etraf kayaçlarda sıkışmış olarak bulunmaktadır. Kömür üretimi sırasında ise, yeraltı çalışma yerlerine, kömürden yahut etraf kayaçlardan sızarak tehlikeli bir ortamın oluşmasına neden olmaktadır.
Grizu patlaması havada %5-15 ortası metan bulunduğunda, en şiddetli patlama ise havada %9-9.5 civarında metan bulunması halinde meydana geliyor.
Grizu patlamasının olabilmesi için üç etkenin bir ortaya gelmesi gerekir. Bunlar; metan gazı, oksijen ve karışımın patlamasına neden olan bir kıvılcım yahut bir ısı kaynağıdır.
GRİZU PATLAMASININ ÖNÜNE NASIL GEÇİLİR?
– Metanın drenaj ile evvelden tahliyesi tercih edilmelidir.
– Grizulu madenlerde doğal havalandırma yerine mekanik havalandırma yapılmalıdır.
– Ortamdaki metanın tahliyesini sağlamaya kâfi havanın geçişine imkan verecek kesitte taban, tavan yolları oluşturulmalıdır.
– Aynaların havalandırılmasında pak hava kullanılmalıdır.
– Çalışma alanında havalandırma doğal havalandırma ile birebir tarafta yapılmalı ve zıt havalandırmadan kaçınılmalıdır.
– Maden, içerideki havanın dışarıya çıkacağı formda emici fanla havalandırılmalıdır.
– Tali havalandırma sadece hazırlık işlerinde uygulanmalı, üretim panoları ana havalandırma sistemine bağlanmalıdır.
– Havalandırma kapıları düzgün ve sağlam halde kurulmalıdır.
– Hava kaçakları en az düzeye indirilmelidir.