Yaklaşık 3,3 milyon nüfusa ve yüksek yoksulluk oranlarına sahip olan Porto Riko, 1898’de ABD toprakları haline geldi. Aktivistler, onlarca yıldır ülkelerinin kendi bahtını tayin hakkı için kampanya yürütüyor. 1960’lardan beri bahisle ilgili altı referandum yapılırken, hiçbiri bağlayıcı olmadı. Ada ülkesine devlet olma hakkını sırf ABD verebiliyor.
Karar’ın aktardığına nazaran, Porto Rikolular ABD’li sayılmasına karşın kongrede ve başkanlık seçimlerinde oy kullanamıyor. Başka yandan, federal hükümete gelir vergisi ödemezler ve kimi programlarda başka ABD vatandaşlarıyla birebir haklara sahip değildir.
İhtimaller neler?
Porto Rikolular, evvel Temsilciler Meclisi’nin adayla ilgili bir yasa tasarısını oylamasının akabinde adanın bir ABD eyaleti mi, bağımsız bir ülke mi yoksa öbür bir statüde mi olması gerektiği konusunda referanduma bir adım daha yaklaşabilir.
Meclisten bir komite, geçtiğimiz gün Porto Riko Statü Yasası’nı onaylayarak Meclis oylamasının tamamının önünü açtı. Mevzuat, bir referandumun kaidelerini ve ayrıyeten üç potansiyel statüyü ortaya koyuyor. Bunların ortasında, bağımsızlık, tam ABD eyaleti yahut ABD ile hür paydaşlık yer alıyor.
Üç etaplı süreç
Tasarıyla ilgili toplumsal medya hesabından paylaşım yapan Demokrat Nydia Velazquez, “124 yıllık sömürgecilikten sonra Porto Rikolular statü problemini nihayet çözmek için adil, şeffaf ve demokratik bir süreci hak ediyor” diye kaydetti. Tasarının meclisten geçmesi halinde, yasalaşması için Senato’da 60 oya ve Lider Biden’ın imzasına gereksinimi olacak. Mevzuat, hem Demokrat hem de Cumhuriyetçi taraftan vekillerin ve Porto Rikolu yetkililerin takviyesini alıyor.