Son yılların trend kelamı: “İkinci beyin bağırsak”. Pekala bu ne manaya geliyor? Birçok açıdan bağırsak beyefendisine misal özellikler taşıyor. Örneğin, onun da beyin üzere çok sayıda hudut hücresi var, kararlarını kendi başına alıyor, tıpkı beyin üzere hatırlıyor. Bağırsak, yediğimiz içtiğimiz besinlerin insan bedenine geçtiği bir hudut kapısı üzere. Burada her şey yolunda olursa, inançlı ve yanlışsız besin ögeleri içeri giriyor, problemler olursa pahalı olanlar geçemediği üzere, kıymetsizler de bedenimize sızıp sorun çıkartabiliyorlar.
HAZIR BESİNLERDEN UZAK DURUN
Bağırsaklar vitamin, minerallerin geçişini sağladığı üzere, kimi uyarıcı hormonların ve gözetici enzimlerin de insan bedenine girişini sağlıyor. Üstelik parkinsondan otizme, ruhsal sorunlardan anemiye birçok hastalığın sebeplerinden birinin de bağırsaklardaki işleyiş bozukluğu olduğu bilim insanlarınca kanıtlandı. Yani düzgün bir hayatın olmazsa olmazlarından biri, bağırsak sağlığı… Temelde, bağırsak sıhhatimizin bozulmasının birkaç sebebi var. Mesken imali besinlerden uzaklaşıp ayak üstü, kuru besinler tüketmeye alışmak, paketli, hazır eserlere tartı vermek, asitli, şekerli, boyalı içecekler, gerilim ve su tüketiminin zayıf olması. Bilhassa paketlenmiş eserlerdeki hami hususlar, bağırsak floramıza büyük ziyan veriyor. Hakikat probiyotik bağırsakta oluşamadığında, beden sıhhati için gerekli enzim, hormon, vitamin ve mineral istikrarı bozuluyor. Bu, bilhassa anne ve anne adayında olduğunda, bebeğin vücudu de etkileniyor. Her yaşta sağlıklı olabilmek için yapmamız gereken birinci şey, hazır besin tüketmekten vazgeçmek. Bundan sonra doğal dengeyi kurabilmek için probiyotik desteği yapmalıyız. Şükürler olsun ki, kolay ve lezzetli kaynaklarımız var. Bunların birincisi yoğurt. Yoğurdumuzu hindistan cevizi sütü ile karıştırarak farklı bir probiyotik yiyecek çeşidi oluşturabiliriz. Tıpkı yoğurt üzere mayalayabildiğimiz kefir de artık çok sık kullandığımız diğer bir probiyotik süt eseri. Günümüzde badem, hindistan cevizi, ceviz sütleriyle ve taze tahinle, hatta robottan geçirilmiş yağlı tohumlarla da kefir yapılıyor. Peynir, yoğurttan yapılmış tereyağı ve ayran da probiyotik içerirler. Şalgam, boza üzere içeceklerimiz de bu açıdan epeyce pahalıdırlar. Turşu ve sirke, konut üretimi olduğu sürece probiyotik kaynağıdırlar. Toplumsal medyada da karşılaşabileceğimiz kombucha, kvas ve kimchi de öbür kültürlerden tanıdığımız, ismini duyduğumuz kimi probiyotik besinler. Ayrıyeten Berk Balbay, “salma” isminde bir probiyotik tanımı verdi. Robottan geçirilmiş karnabahar, körpe karnabahar yaprakları, aronya meyvesi, zerdeçal, kırmızı biber, kaya tuzu, zencefil, bir yemek kaşığı bal, su ek edilmeden bir kavanozda karıştırılıp, birkaç günde bir kapağı açılarak gazı çıkartılıyor. 15-20 gün sonra tüketime hazır, kıymetli bir probiyotik kaynağına dönüşüyor. Bugün, sofralarımızı zenginleştirmek ve yeni probiyotikleri bedenimize kazandırarak daha da sağlıklı olabilmek için bu tanımlara yer vermek istedim. Sağlıklı, memnun pazarlar dilerim.
Lahana turşusu
MALZEMELER:
1 yemek kaşığı kaya tuzu
1 havuç
1 küçük kök zencefil
1 tatlı kaşığı toz zerdeçal
YAPILIŞI:
Lahananın sert yaprakları ve ortasını ince ince kıyalım. Üzerine tuz serpip düzgünce karıştıralım. Havuç ve zencefili halka halka doğrayalım. Bir kavanoza lahana, zencefil ve havucu sıra sıra basarak dolduralım. Hava kalmayacak formda doldurduğumuz kavanozun üstüne bir bütün lahana yaprağı koyalım. 10 gün sonra tüketime hazırdır. Afiyet olsun.
Isırgan kefiri
MALZEMELER:
2 su bardağı ısırgan otu suyu
1 tatlı kaşığı bal
2 yemek kaşığı pekmez
4 su bardağı içme suyu
Birer yemek kaşığı kuşburnu, mürver kurusu, kuru çekirdekli üzüm, yaban mersini kurusu
Birer portakal ve limonun kabukları ve suyu
YAPILIŞI:
Ilık su, pekmez ve kefiri 24 ila 48 saat mayalayıp, su kefiri elde edelim. Su kefirini süzüp kefir mayalarını ayırdıktan sonra, blenderdan geçirdiğimiz ısırgan otunu el yahut tahta kaşık, tülbent yardımıyla sıkıp ezerek suyunu çıkartalım. Limon ve portakalın kabuklarını rendeleyelim, suyunu sıkalım. Bir kavanoza su kefiri, kuru meyveler, ısırgan otu suyu, limon ve portakal kabukları ile sularını ek edip ağzını tülbentle kapatalım. Bir hafta sonra kefirleri alabilir ve servis edebiliriz. Afiyet olsun.
*Bu tanımda ısırgan otu yerine maydanoz, dereotu yahut rengi hiç fark etmeksizin çay kullanabiliriz. Yeşil yapraklı bitkilerle hazırladığımızda yüksek oranda C vitamini içereceğinden, tam bir şifa deposuna dönüşür.
Tatlı kvas
MALZEMELER:
3-4 dilim ekşi mayalı ekmek yahut çavdar ekmeği
250 gram çekirdekli kuru üzüm
2 çay bardağı pekmez
5 litre içme suyu
YAPILIŞI:
Ekmekleri küp küp doğrayıp fırında kurutalım. Mayayı 2 su bardağı ılık suyla karıştıralım ve köpürene kadar bekleyelim. 5 litrelik bir kavanoza boşaltıp üzerine ekmeklerin yarısını ek edelim, kavanozun ağzını bir tülbent ile örtelim. Kabarma oluşana kadar bekleyelim. Akabinde kuru üzüm, pekmez ve kalan ekmekleri ilave edelim. Ilıklaştırdığımız suyu üzerine ekleyelim ve tülbentle kapatıp 1 gün müddetince mayalayalım. Kvasımızı tülbentten tabanını kaldırmamaya çalışarak süzüp buzdolabında bir gece bekletelim. Servise hazırdır, afiyet olsun. *Bu tanımı kuru incir, hurma, kayısı, taze meyveler ile, ekmek ve maya ek etmeden de yapabilmek mümkün.