Yaser Arafat vefat etmeden evvel hasta yatağındayken kendisini ziyaret için Türkiye’den gelen konuklarına: “Mescid-i Aksa Türklere emanet” demişti. Yaser Arafat’ın Erdoğan’a bu türlü bir vasiyeti vardır. Aksa neden Türklere emanet? “Çünkü 400 yıl siz korudunuz.Bundan sonra da siz sahip çıkacaksınız.”
Bu hatırlatmayı Filistin Devletinin Ankara Büyükelçisi Faed Mustafa, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi’nde (IRCICA)yapılan “Tarihi Dokümanlar Işığında Kudüs ve Mescid-i Aksa” başlıklı milletlerarası panel öncesi yaptığı konuşmada lisana getirdi. Kudüs’ün Müslümanların kırmızı çizgisi olduğunun da altını çizen Mustafa, bugün işgal altında olan Kudüs’ü Osmanlı’nın 400 yıllık hizmeti sırasında tuttuğu dokümanlar ışığında Müslümanların sahip çıkabileceğine dikkat çekti. Filistin’in Ankara Büyükelçisi Faed Mustafa, sempozyumun bilhassa Mescid-i Aksa’yı amaç alan tehditlerin artmaya devam ettiği bugünlerde gerçekleştirilmesinin değerli olduğunu da söyledi.
İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) Genel Sekreterliği Kudüs ve Filistin İşleri Dairesi, Filistin Devlet Başkanlığı Kudüs Üst Komitesi, Marmara Üniversitesi Kudüs Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi ve IRCICA iş birliğinde düzenlenen panel, Cağaloğlu’ndaki IRCICA merkez binasında gerçekleştirildi.
Kudüs ve Mescid-i Aksa’nın geçmişteki ve bugünkü durumunun yanı sıra milletlerarası ehemmiyetinin, dini, hukuksal ve kültürel perspektiflerden tartışıldığı aktifliğe, diplomatik misyon temsilcileri, tarihçiler ve akademisyenler katıldı.
IRCICA Genel Yöneticisi Prof. Dr. Mahmud Erol Kılıç ise panel öncesi yaptığı konuşmada, IRCICA’nın Kudüs araştırmalarına dikkati çekerek, “Mescid-i Aksa ve Filistin problemi İİT›nin gündemindeki öncelikli mevzulardandır. IRCICA’nın da birebir vakitte öncelikli problemidir. Mescid-i Aksa’nın özgürleştirilmesi ve Kudüs’ün Filistin’in başşehri olarak tanınması için yaklaşık 50 yıldır bu alanda çalışmalar yapılıyor.” dedi.
ORİJİNAL DOKÜMANLAR ÜZERİNE ÇALIŞIYORUZ
Mescid-i Aksa’ya karşı yapılan hukukî akınların İslam dünyasından reaksiyon çektiğine işaret eden Kılıç, “İşgal uygulamalarına karşı koymak birebir vakitte İİT’nin kuruluş maksatlarından biri. Mescid-i Aksa’nın İslam kimliğinin korunması ve problemin adil bir tahlile kavuşturulması için çalışmalar yapılıyor. Natürel ki bu tahlilin Birleşmiş Milletler kararlarına uygun bir halde olması gerekiyor.” değerlendirmesinde bulundu.
Mahmud Erol Kılıç, IRCICA tarafından incelenen orjinal kaynaklar ortasında Osmanlı periyoduna ilişkin idari kararnameler, resmi defterler ve tarihi fotoğrafların bulunduğunu, bu bağlamda kapsamlı çalışmaların sürdüğünü aktardı.
Kudüs ve Filistin ile ilgili geçmişteki tapu, emlak ve defterdarlıkta bulunan bilgi ve bilgilerin de elektronik ortamda incelenmesine imkan sağladığını belirten Kılıç, örnekler vererek çeşitli çalışmaların çok sayıda araştırmacının da katkısıyla hala devam ettiğini tabir etti.
EVLERİNDEN ÇIKARILIYOR
İİT Kudüs ve Filistin İşleri Dairesi Genel Sekreter Yardımcısı Büyükelçi Samir Bakr Diab, sempozyumun Kudüs’ün tarihi ve coğrafik pozisyonunun korunmasına yardımcı olmasını temenni ettiğini lisana getirdi.
Kudüs’te çok tehlikeli bir dönemeçten geçildiğini vurgulayan Diab, “Çünkü işgalci kuvvetlerin çok önemli çalışmaları, agresif bir tavrı var ve burada Kudüs’ün pozisyonu alaşağı etmeye çalışılıyor. İşgal ve yeni yerleşim yerleri yapmak için politik bir formda daima ilerleniyor.” tabirini kullandı.
Bugün Kudüs’te yaşayan Müslümanların sayısını yüzde 12’ye düşürmek için uğraşıldığını lisana getiren Diab, sistematik bir biçimde Filistinlilerin meskenlerinden ve yaşadığı mahallelerden tehcir edilmeye çalışıldığını belirtti. Diab, bunun memleketler arası hukuka ve insan haklarına karşıt olduğunu, Pakistan’daki Dışişleri Bakanları Toplantısı’nda da Filistin Devleti tarafından hukuku korunan Kudüs’ün İslami ve Arap kimliğine işaret edildiğini anlattı.
KUDÜS FİLİSTİN’İN BAŞKENTİDİR
Filistin Devlet Başkanlığı Kudüs Yüksek Komitesi Genel Sekreteri Mutasem Tayem, Filistin Devlet Lideri Mahmud Abbas’ın yapılan bu gayretleri ve çalışmalarını bedelli bulduğunu belirterek, “Kudüs, Filistin’in başşehridir. Müslümanların ve Hristiyanların kutsalı olan Mescid-i Aksa da alışılmış ki Filistin’in bir modülüdür.” dedi.
İslam Ülkeleri İstatistik, Ekonomik ve Toplumsal Araştırma ve Eğitim Merkezi (SESRIC) Genel Yöneticisi Nebil Dabur da Kudüs ve Mescid-i Aksa’nın değerli bir dönemeçten geçtiğini tabir etti.
İİT’nin de Mescid-i Aksa’ya yapılanlara karşı bir karşılık olarak kurulduğunu tabir eden Dabur, “SESRIC ve IRCICA, dost ülke Türkiye’de çalışmalarımızı yaparken mutlaka Filistin, Mescid-i Aksa, İslam ve Kudüs davasından geri durmayacağız. Çalışmalarımızı çok ağır bir halde ilerleteceğiz.” dedi.
Marmara Üniversitesi Kudüs Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. İsmail Taşpınar ise IRCICA ile birlikte memleketler arası akademik bir toplantının ve çalışmanın tertibinde yer almaktan memnuniyet duyduklarını tabir etti.
Kudüs’ün süper tarihi, eşsiz kültür mirası, sayısız araştırmalara, makalelere ve kitaplara bahis olmuş müstesna bir kent olduğuna işaret eden Taşpınar, “Kudüs’e dair dünyadaki bilimsel araştırmaların ve yayınların her yıl kümülatif olarak artması ve birebir vakitte çeşitlenmesi, bilim alemine sunulan bu araştırmaların elbet yine değerlendirilmesini gerekli kılmakta.” halinde konuştu.
Prof. Dr. Taşpınar, Kudüs’ün Osmanlı’dan bugüne üniversitelerde pek çok araştırmanın konusu olduğunu ve sistemli olarak çeşitli aktifliklerin yapılmaya devam ettiğini kaydetti.
Üniversitelerde Kudüs ile ilgili yapılan çalışmaların sayılarına ait bilgiler veren Taşpınar, “Kudüs’e dair yapılan araştırmaların bilhassa yıllar bazında artarak devam eden bir çizgi takip ettiğini düşünecek olursak, Kudüs konusunun Türkiye akademi topluluğunun araştırma merceğinde daha fazla yer aldığını söylemek mümkündür. Bilhassa bir yandan Türkiye arşivlerindeki bilgileri değerlendirebilecek, başka yandan bu alanda dünyada yapılan araştırmaları takip edebilecek bilim adamlarının sayısının artmasının, Kudüs›e dair yapılan araştırmaların hem nicelik hem de nitelik olarak gözle görülür bir artışa sebep olduğunu belirtmemiz gerekiyor.” diye konuştu.
“Mescid-i Aksa ve Harem-i Şerif’in Mülkiyet Belgeleri” başlıklı belgeselin de gösterildiği aktiflik kapsamında ayrıyeten “Osmanlı Arşiv Belgeleri’nde ve IRCICA Fotoğraf Arşivlerinde Mescid-i Aksa” isimli stant de izlenime açıldı.
Katılımcılar sergiyi gezerek, akademisyen ve araştırmacılardan doküman ve fotoğraflara ait bilgi aldı.
Açılışın akabinde panel, Ahmed Rwaidy, Fazıl Bayat, Imad Abu Kishek, Alaattin Dolu, Yasemin Avcı, İsmail Taşpınar, Basel al-Jabari, Berdal Aral, Yusuf Natsheh ve Eldar Hasanoğlu’nun konuşmacı olarak katıldığı oturumlarla devam etti.
GÖZLERİ BAĞLI DİRENİŞÇİ GENÇTEN TÜRKİYE’YE TEŞEKKÜR
ABD’nin Kudüs’ü “İsrail’in başkenti” olarak tanımasının akabinde 7 Aralık 2017’de işgal altındaki Batı Şeria’nın El Halil kentinde yaşanan olaylar sırasında “gözleri bağlanarak” 20’yi aşkın İsrail askeri tarafından gözaltına alınan Fevzi el-Cuneydi ortadan geçen yıllara karşın yaşadıklarının fizikî ve ruhsal tesirlerini üzerinde hissediyor. Kudüs direnişinin sembolü haline gelen Cuneydi bugün 21 yaşında ve gözaltına alındığı o süreçte omzunda oluşan kırığın ıstırabını hâlâ çektiğini, olayın ruhsal manada da hayatını olumsuz etkilediğini söylüyor. Cuneydi tüm bunlara karşın yaşadığı o olayın kendi içinde bir yanını hiç olmadığı kadar güçlendirdiğini belirterek, “Gözaltına alındığım o olay, Filistin davasını savunma konusunda beni eskisinden daha da güçlü hale getirdi.
Maruz kaldığım hücum ve duruma karşın hâlâ tıpkı yoldayım.” dedi. İşgalin dayattığı pürüzler olmadan kendi topraklarında özgür bir formda yaşamak ve çok sevdiği Kudüs›ü ziyaret etmek istediğini vurgulayan Cuneydi, “Herhangi bir İsrail ihlaline maruz kalmadan özgürce yaşamayı istek ediyorum.” diye konuştu. Halihazırda inşaat alanında çalışan Cuneydi, meskenin geçimini sağlayan tek kişi olarak daha yeterli bir işte çalışmak istediğini lisana getirdi. Cuneydi, çalışamaz durumda olan babasının tedavisi için de yetkililere yardım davetinde bulundu. Kudüs direnişinin sembol ismi Cuneydi, Filistin davası için yaptıkları hasebiyle Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a da teşekkür etti. Türk halkının Filistin halkıyla gösterdiği dayanışmadan duyduğu memnuniyeti lisana getiren Cuneydi, 2018 yılında Türkiye’ye yaptığı ziyaret sırasında çok hoş günler geçirdiğini söyledi.