Kahramanmaraş’ta meydana gelen sarsıntılar Türkiye’yi yıkıma uğrattı. 40 binden fazla vatandaşımızın hayatını kaybettiği felakette on binlerce kişi yaralandı.
Deprem felaketiyle birlikte toplumsal medya üzerinden büyük bir yardımlaşma oldu. Milyonlarca vatandaş Twitter üzerinden sarsıntıda kaybolan yahut yaralanan yakınları ile ilgili bilgiler paylaştı. Bununla birlikte uydurma haber ve dezenformasyon da sarsıntı felaketi ile birlikte yaygınlaştı.
İletişim Başkanlığı Dezenformasyonla Uğraş Merkezi, Kahramanmaraş sarsıntısının meydana geldiği günden bugüne kadar (6 Şubat – 20 Şubat) tarihleri ortasında toplumsal medyada yer alan dezenformasyonları açıkladı.
İşte Bağlantı Başkanlığı’nın yayınladığı dezenformasyon bültenleri:
1-Deprem Bölgesinde Arama Kurtarma Çalışması Yapılmıyor” Savı Birtakım toplumsal medya hesapları tarafından paylaşılan, “Afet bölgesinde arama kurtarma çalışmaları yapılmıyor” savları gerçek dışıdır
HAKİKAT | Kahramanmaraş merkezli toplam 10 ili etkileyen zelzelelerin akabinde arama kurtarma çalışmaları devam etmektedir. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 6 Şubat saat 13:04 itibariyle 9 bin işçinin arama kurtarma çalışması yürüttüğünü ve bu sayının daima artmakta olduğunu tabir etmiştir. AFAD’dan yapılan son açıklamaya nazaran, zelzeleden etkilenen bölgede 15 bine yakın arama kurtarma işçisi, yeniden birebir biçimde 5 bine yakın araç ve iş makinesi görevlendirilmiştir. Ayrıyeten AFAD gönüllüsü 10 bin 409 kişinin de çalışmalara dayanak vermektedir. Bu gruplar 216 araç ve 3 bin 226 iş makinesiyle arama kurtarma faaliyetlerini sürdürmektedir. 10 vilayetteki gruplara ve ambulanslara ilaveten vilayet dışından 602 ambulans, 187 UMKE timi, 2 ambulans uçak ile toplam 2 bin 256 acil sıhhat çalışanı hasar gören vilayetlere ulaşmıştır.
“SAKARYA SARSINTISI KELAM KONUSU DEĞİL”
2- “Sakarya’da 5.5 Büyüklüğünde Zelzele Meydana Geldi” Savı Birtakım basın yayın organlarında yer alan, “Sakarya’da 6 Şubat saat 15:03’te 5.5 büyüklüğünde sarsıntı meydana geldi.” argümanı hakikat değildir. HAKİKAT | Türkiye’de en çok sismik istasyona sahip AFAD kurumunun bilgilerinde bu türlü bir kayıt bulunmamaktadır. Kandilli Rasathanesi’nin yanı sıra memleketler arası sarsıntı araştırma kuruluşlarının da dataları incelendiğinde, bu türlü bir sarsıntının kelam konusu olmadığı görülmektedir.
3- “Adana Havalimanı İkinci Bir Karara Kadar Uçuşlara Kapatıldı” Savı Kahramanmaraş’ın Pazarcık İlçesinde meydana gelen 7.7 ve 7.6 büyüklüğündeki sarsıntıların akabinde toplumsal medyada ve kimi haber sitelerinde, “Adana Havalimanı ikinci bir karara kadar uçuşlara kapatıldı” argümanları ortaya atılmıştır.
HAKİKAT | Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nın açıklamasına nazaran, argümanlar büsbütün asılsızdır. Adana Havalimanı hava trafiğine açıktır.
“BATTANİYELER 250 TL’YE SATILDIĞI SAVI GERÇEK DEĞİL”
4- “Deprem Sonrası Uşak’ta 100 Liralık Battaniye Bir Günde 250 Lira Oldu” Savı Birtakım toplumsal medya hesaplarında yaşanan sarsıntı felaketine atıfla paylaşılan, “Uşak’ta sabah 100 TL’ye satılan battaniyeler artık 250 TL’ye satılmaya başlandı” savı hakikat değildir.
HAKİKAT | Uşak Valiliği tarafından yapılan basın açıklamasına nazaran kentte üretilen battaniyelerin fiyatları içerdikleri gereçlere nazaran 100 TL ile 350 TL ortasında değişiklik gösterdiği belirtilmiştir. Ticaret Vilayet Müdürlüğü tarafından yapılan çalışmalar kapsamında, zelzele öncesi ve sonrasında rastgele bir fiyat tutarsızlığı tespit edilmemiştir. Ayrıyeten Uşaklı vatandaşlar tarafından 100 bin adet battaniye, sarsıntının yaşandığı birinci andan itibaren bağış olarak zelzele bölgelerine gönderilmiştir.
5- “Depremde Hasar Gören Mersin Kent Hastanesi Boşaltılıyor” Savı Kahramanmaraş’ta meydana gelen sarsıntının akabinde birtakım toplumsal medya hesaplarından paylaşılan, “Mersin Kent Hastanesi yeni yapılmasına karşın kentte çatlayan tek bina o oldu” ve “Mersin Kent Hastanesi önemli hasar gördü, boşaltılıyor” savları büsbütün asılsızdır.
HAKİKAT | Zelzele nedeniyle Mersin Kent Hastanesi’nin dış cephesindeki fayans kaplamalarında ufak tefek kırıklar meydana gelmiştir. Hastane hizmet vermeye devam etmektedir. Hasta kabulüyle ilgili rastgele bir sorun yaşanmamaktadır ve yatan hastaların odalarında tedavileri sürmektedir. Rastgele bir hasar yahut tahliye kelam konusu değildir.
6- Toplumsal Medya ve WhatsApp Kümelerinde “AFAD Uyarısı” Başlığıyla Paylaşılan Kimi Argümanlar Kimi toplumsal medya hesapları ve WhatsApp kümelerinde paylaşılan “AFAD’dan uyarı” başlıklı tezler gerçek dışıdır.
HAKİKAT | Kelam konusu paylaşımlarda, “AFAD ve dış ülkelerin kuruluşlarının yaptıkları açıklamalara nazaran, fay çizgilerinin Türkiye’ye gitgide yayıldığı görülüyor vatandaşlarımızın güvenlik hedefiyle bugün dışarıda kalmaları ehemmiyetle rica olunur. Malatya – Ankara, Eskişehir – Afyon, İzmir – Uşak, Manisa – Çanakkale, İzmit – İstanbul… Bu vilayetlerde yaşayan vatandaşlar gerekli güvenlik tedbirlerini lütfen alsın, bilhassa İzmir ve İstanbul’da yaşayan vatandaşlar dikkatli olsun” formunda aldatıcı bilgiler yer almaktadır. Kahramanmaraş’taki sarsıntılar, ‘Doğu Anadolu Fay Hattı’nda meydana gelmiştir. Bahsi geçen kentler, bu fay çizgisi üzerinde bulunmamaktadır ve bu fay sınırına hayli uzaktadırlar. “Fay çizgisi yayıldı” halindeki tabirler de hiçbir bilimsel desteği bulunmayan aldatıcı tabirlerdir. Öte yandan ne AFAD ne de rastgele bir milletlerarası kuruluşun, bu biçimde bir açıklaması bulunmamaktadır. Kriz anlarında resmi açıklamaları takip etmek, sağlıklı bilgi akışının temel yoludur. Lütfen teyitsiz bilgilere prestij etmeyiniz.
“GÖRÜNTÜLER 2022 YILININ EYLÜL AYINA AİT”
7- ”Deprem Sonrasında Atatürk Barajı’nda Çatlaklar Oluştu” Tezi Kimi toplumsal medya hesaplarında yer alan “Deprem sonrasında Atatürk Barajı’nda çatlaklar oluştu” argümanı hakikat değildir. HAKİKAT | Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, zelzelenin akabinde yaptığı açıklamada tüm barajlarımızla alakalı bölgenin tamamının denetimden geçirildiğini ve Malatya Sultansuyu Barajı dışında rastgele bir barajda sorun yaşanmadığını söz etmiştir. Bölgedeki öbür barajlarda rastgele bir sorun yaşanmadığıyla ilgili de Şanlıurfa Valiliği, Malatya Valiliği ve Birecik Kaymakamlığı resmi toplumsal medya hesapları üzerinden açıklamalarda bulunmuştur
8- Gaziantep’te Yağma Yapmaya Kalkışan Suriyeliler Tekme Tokat Dövüldü” Tezi Kimi toplumsal medya hesaplarından paylaşılan, “Gaziantep’te yağma yapmaya kalkışan Suriyelileri Gaziantepliler tekme tokat dövdü” savı gerçek değildir. HAKİKAT | Teze mevzu imajlardaki olayın sarsıntı bölgesiyle rastgele bir ilgisi bulunmamaktadır. Manzaraların 2022 yılının Eylül ayında, Sakarya’nın Serdivan ilçesinde yaşanan bir olaya ilişkin olduğu tespit edilmiştir
9- “AFAD’dan Acil İstekli Çağrısı” Argümanı Toplumsal medyada “Acil İstekli Çağrısı” başlığıyla paylaşılan, “3 bin kişilik AFAD çadır kentindeki çalışmalarda yer almak üzere bayan ve erkek gönüllülere muhtaçlık vardır” tezleri asılsızdır. HAKİKAT | AFAD’dan yapılan bir “Acil İstekli Çağrısı” kelam konusu değildir. 166 bin 334 arama kurtarma ve takviye çalışanı afet bölgesinde çalışmalara devam etmektedir. Muhtaçlık halinde bölgelere işçi sevkiyatı planlama doğrultusunda gerçekleştirilmektedir.
10- “Afet Bölgesi Adıyaman’da Bir Tane Diyanet Vazifelisi Yok” Tezi Kimi basın yayın organlarında yer alan, “Afet bölgesi Adıyaman’daki çalışmalarda bir tane bile Diyanet vazifelisi yok” savı gerçek dışıdır. HAKİKAT | Kahramanmaraş merkezli sarsıntılardan etkilenen Adıyaman’da, Diyanet İşleri Başkanlığı’na bağlı bin 500 vazifeli, çalışma ve yardım faaliyetlerine katılmaktadır.