Haniya Ali | BBC Dünya Servisi
16 yaşındaki Nika Şakarami, başşehir Tahran’da ressam teyzesi Ataş’la yaşıyordu. 20 Eylül’de saat 17.00’de İran’ın son yıllarda gördüğü en büyük protestolara katılmak için konuttan çıktı. Göz yaşartıcı gaza karşı yanına bir havlu ve bir şişe su aldı.
Başörtüsünü düzgün takmadığı için ahlak polisi tarafından gözaltına alındıktan sonra hayatını yitiren 22 yaşındaki Mahsa Amini için yapılan protestolarda başörtüsünü yaktığı imajlarını Instagram’da paylaştı. Son telefon görüşmesinde bir arkadaşına peşinde polisler olduğunu ve kaçmaya çalıştığını söyledi.
Sonra ortadan kayboldu.
Ailesi günlerce Nika’yı aradı. Sormadıkları yer kalmadı. Bir mühlet sonra polis, Nika’nın eşkaline uyan bir ceset bulunduğunu bildirdi.
Polise nazaran Nika yüksek bir yerden düşmüştü. Fotoğraflarını gösterdiler. Aileye nazaran bu fotoğraflar düzmeceydi.
Sonra aileye Nika’nın cansız vücudunu gösterdiler. Daha doğrusu yalnızca yüzünü. Dövülmüştü ve yüzü morluklar içindeydi. Lakin annesi kızını tanıdı.
16 yaşındaki Nika Şakarami, gözaltına alındıktan sonra hayatını kaybetti
Nika’nın cesedi ailesine verilmeden, polis tarafından gömüldü. Toprağa verildiği gün Nika 17 yaşına basacaktı.
İran İhtilal Muhafızları içindeki gayri resmi kaynaklar, teyzesine Nika’nın bir hafta nezaret altında tutulup sorgulandığını ve Tahran’da sık sık azap savlarıyla gündeme gelen Meskenin Hapishanesi’ne gönderildiğini söyledi.
Şimdi teyzesi de gözaltında.
İran’daki protestolar üçüncü haftasına girdi. Protestolarda bayanlar ön safta. Sık sık daima bir ağızdan “Zen, Zendegi, Azadi!” (Kadın, Ömür, Özgürlük) diye bağırıyorlar.
İran rejimi giderek tırmanan protestoları bastırmak için internet ve toplumsal medyaya erişimi engelliyor. Güvenlik güçleri protestolara gerçek mermilerle müdahale ediyor.
Uluslararası Af Örgütü (Amnesty International), meyyit sayısının artmasının “İran makamlarının internetin olmadığı bir karanlıkta insan hayatına karşı nasıl acımasız davrandığını gösterdiğini” belirtti.
Dünyanın farklı yerlerindeki birçok genç üzere Hadis Najafi de toplumsal medyada çok etkindi. İran ve Batı müziği söylemeyi ve dans etmeyi seviyordu. Qveen Herby ve Shakira dinliyordu.
22 yaşındaki Hadis 21 Eylül’de bir görüntü paylaştı. Arkadaşlarıyla Karaj’daki aksiyonlara gidiyordu. “Umarım birkaç yıl sonra geriye dönüp baktığımızda her şeyin hoş olduğunu göreceğiz” dedi.
Bir saat sonra öldürüldü.
Instagram’da paylaşılan bir görüntüde Hadis’in annesi “Kızım başörtüsü yüzünden öldürüldü. Mahsa Amini olayları yüzünden öldürüldü… Protestolara gitti ve vuruldu. Onu kalbinden, karnından ve boynundan vurmuşlar. Yüzü ve bedeni morluklar içindeydi.” diyordu.
Ailesine kızlarının cenazesine kimseyi çağırma müsaadesi vermediler. Polis, aileden soranlara kızlarının bir otomobil kazasında ya da doğal nedenlerle öldüğünü söylemelerini istedi.
Birkaç gün sonra…
Bir genç bayan, annesinin mezarının başında duruyordu. Donuk gözlerle kameraya bakıyordu. Elinde kestiği saçları vardı. 55 yaşındaki annesi Minou Majidi 20 Eylül’deki protestolarda hayatını kaybetmişti.
Minou Majidi, kendisi üzere Kürt olan Mahsa Amini’nin mevti nedeniyle öfke içindeydi. Protestoların bir kesimi olmak istedi. “Benim üzere beşerler da gitmezse kim gidecek. Ben yaşayacağımı yaşadım, en azından gençlerimizi öldürmesinler” dedi.
Son yıllarda İran içinde pek çok şov düzenlendi. Lakin son şovları evvelkilerden farklı kılan en kıymetli şey, gençlerin, bilhassa de genç bayanların protestoların merkezinde olması…
Kadınların başörtüsü takmasının zorunluğu olduğu ülkede artık liseli öğrenciler başlarını açarak “Özgürlük” diye bağırıyor.