T24 müellifi Adnan Ekinci bugünkü köşesine zelzelede yıkılan bir binanın emsal kararını taşıdı.
Adnan Ekinci’nin yazısı şöyle:
“AYM resmi seviyede yetkililerin yargılanmasına karar vermesine karşın İçişleri Bakanlığı, valinin soruşturulmasını reddetti. AFAD yetkilileri hakkında ise Başbakanlık Teftiş Konseyi’nin görevlendirdiği müfettişler yargılamaya müsaade verilmemesi kararı verdi.
Ve yargının büyük tekerleği hareket etti. Son Güneydoğu sarsıntısında hayatını kaybeden beşerler ve yıkılan binalarla ilgili soruşturmalar başladı. Gözaltına alma ve tutuklamalar var.
Çok yakında, kısaca ‘Deprem Davaları’ diye üst başlık altında toplanabilecek hukuksal bir süreç başlayacak.
Herkesin aklından geçen “Ölen insanlardan ve yıkılan binalardan kim sorumlu?” sorusuna yanıt aranacak.
BAYRAM OTELİ DAVASI
Bu bağlamda, 2011 yılında Van’da yıkılan ve 24 kişinin vefatıyla sonuçlanan Bayram Oteli Davası’nda, Anayasa Mahkemesi’nin verdiği (havada kalan) kararı hatırlamak gerekiyor.
03 Ekim 2011 tarihinde Van’da meydana gelen 7,2 büyüklüğündeki zelzelede 601 can kaybı yaşanmıştı. Zelzelenin akabinde artçı sarsıntılar devam etmiş, yaklaşık bir hafta sonra 5,6 şiddetindeki yeni sarsıntı nedeniyle Bayram Otel binası yıkılmıştı. Bu çökme sonucu otelde kalmakta olan yirmi dört kişi hayatını kaybetmişti. Olayın çabucak akabinde soruşturma başlatılmış, birinci zelzelenin akabinde otel binasında hasar tespiti yapılmadığı tespit edilmişti. Uzman raporunda bir katın inşaat ruhsatına nazaran fazladan inşa edildiği, bu fazlalığın oluşturduğu yük nedeniyle binanın artıcı şoklara dayanamadığı belirtildi.
Cumhuriyet Savcılığı, otel işletmecisi hakkında kamu davası açtı, lakin Van Valisi ve AFAD yetkilileri hakkında istediği ön inceleme talebine müsaade verilmedi. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı, Vali ve AFAD yöneticileri hakkındaki şikayetlerin somut bilgi ve evraklara dayanmadığına karar verdi.
Bununla kalınmadı, davacıların yaptığı itiraz, Danıştay tarafından “Söz konusu karara karşı kanunda rastgele bir itiraz yolu öngörülmediği” belirtilerek incelenmeksizin ret edildi.
BAKANLIĞIN İTİRAZLARI
Ve dava Anayasa Mahkemesi’nin (AYM) önüne kadar geldi.
Bakanlık yaptığı savunmada, olayda devletin tüm sorumluluklarını yerine getirdiği belirtildi. Ayrıyeten, sarsıntı üzere bir doğal felaket nedeniyle meydana gelebilecek risklerin gerçekleşebileceği vakit konusunda belirsizlik bulunduğunu ileri sürdü ve “Bu bakımdan devletin sorumluluğu, kelam konusu belirsizlik göz önüne alınarak değerlendirilmelidir” dedi.
MAHKEMENİN KARARI
AYM, Bakanlığı değil başvurucuları haklı buldu ve örnek kararında özetle şunları söyledi:
“Devletin ömür hakkı karşısındaki müspet yükümlülüğü vardır. Vali ve AFAD yetkililerinin zelzele karşısında alınabilecek bu önlemlere ait asli sorumlulukları bulunmaktadır. 7,2 büyüklüğündeki sarsıntının akabinde artçı sarsıntıların devam etmesi ve davaya bahis otelin bölgenin yatak kapasitesi en yüksek tesislerinden biri olması nedeniyle, afetzedelerin barınma muhtaçlıklarını karşılamak isteyeceği açıktır. Hasebiyle hayat hakkına yönelik gerçekleşen tehdit kamu yetkilileri bakımından öngörülebilirdir. Zelzele sonrası hasar görmüş binaların derhal tespit edilmesi, tehlike arz eden binaların boşaltılması ve gerekiyorsa yıktırılması, afete uğrayan yahut uğraması mümkün olan bireylerin acele olarak tahliye edilerek bu bireylere süreksiz olarak barınma imkanı sağlanası gerekirdi.”
DEVLETİN MEMUR KORUMACILIĞI
Güneydoğu’da yaşanan son sarsıntıyla ilgili olarak da yargısal süreç başladı. Hayatını kaybeden beşerler ve yıkılan binalarla ilgili soruşturmalar sürüyor.
Yine herkesin aklında“Gerçek sorumlular yargılanacak mı?” sorusu var.
Çünkü, otelin sahibi Tevfik Bayram’a ferdî sorumluluğu nedeniyle Van 2. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından 11 yıl 1 ay mahpus cezası verildi fakat devlet kendi memurlarının yargılanmasına müsaade vermiyor.
AYM yetkililerin yargılanmasına karar vermesine karşın İçişleri Bakanlığı, valinin soruşturulmasını reddetti. AFAD yetkilileri hakkında ise Başbakanlık Teftiş Konseyi’nin görevlendirdiği müfettişler yargılamaya müsaade verilmemesi kararı verdi. Yaşanılanların akabinde AYM’ye ikinci kere başvuran ailelerin müracaatları reddedildi ve aileler Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) müracaatta bulundu. Aileler, AİHM’in kararını bekliyor.
İşte sarsıntıda yerle bir olmuş Bayram Oteli’nin hala devam etmekte olan hukukî bir öyküsü var.
BUGÜN
Günümüzde de sivil seviyede soruşturmalar ve tutuklamalar devam ediyor. Bina sahipleri yargılanacak, muhtemelen inşaatın imalinden sorumlu birkaç şahısla birlikte mahpus cezası alacak.
Resmi sorumluların belirlenmesi konusunda ise tekrar büyük boşluk oluşacak üzere görünüyor.”