ABD Merkez Bankası Lideri Jerome Powell’in Jackson Hole’deki konuşmasında “enflasyonu düşürmek için acılı bir periyottan geçeceğiz” iletisinin bir gibisi, cuma günü sempozyumda konuşan Avrupa Merkez Bankası (ECB) yetkililerinden de geldi. Uzmanlar 2008 krizinden sonraki mali genişlemenin istikrarlı bir formda sonlandırılmasının önümüzdeki periyotta gelişen ülke paraları üzerindeki baskıları artıracağı görüşünde. Fakat Fed’le birlikte – hatta Fed’den evvel – para siyasetlerini sıkılaştırmaya başlayan gelişen iktisatların geçmiş sıkılaşma devirlerine nazaran daha hazır olacağı değerlendirmesi yapılıyor. Dolar endeksi Jackson Hole sonrası 109 düzeylerine hakikat hareketlenirken, ECB’nin şahin bildirisiyle 1’in üzerini kısa bir mühlet tekrar gören Euro’da güç krizinden ötürü çok güçlü bir yükseliş öngörülmüyor.
ING Bank Foreks Stratejisti Francesco Pesole, Fed’in açıklamaları sonrası güçlenen doların gelişen ülke paraları için daha fazla baskı manasına geldiği görüşünde. Pesole “Şahin bir fiyatlama doları güçlendirir. Bu da bu yıl yaklaşık yüzde 5 düşen gelişen ülke paraları için daha fazla acı manasına geliyor” değerlendirmesini yaptı.
Wall Street Journal’da yer alan bir tahlilde ise Milletlerarası Para Fonu datalarına nazaran gelişen ve kalkınmakta olan ülkelerin döviz rezervlerinin bu yıl başından haziran sonuna kadar 379 milyar dolar eridiği aktarılıyor. Haberde gelişen ülkelerin 2008’den bu yana en yüksek süratte rezervden dolar satışı yaptığına dikkat çekilerek “Bu en kırılgan ekonomilerde temerrüt dalgası riskini yükseltiyor” değerlendirmesi yapılıyor.
FED’LE BİRLİKTE SIKILAŞAN ‘GELİŞENLER’ DAHA HAZIR
Latin Amerika ve Asya’da birçok gelişmekte olan iktisat Fed’den bile evvel faiz artışına başlamış, enflasyonla çabada Fed’in gerisinde kalmamaya çalışmıştı. Reuters’da yer alan bir tahlile nazaran Fed’den bile evvel yahut Fed’e paralel para siyasetlerini sıkılaştıran gelişmekte olan ekonomiler, büyük merkez bankalarının COVID-19 ve savaş sonrası başlayan bu sıkılaşma döngüsüne daha hazır girmiş oldu.
“HİNT RUPİSİ GETİRİ EĞRİSİNE YANSIDA İSTİSNA”
Goldman Sachs Hindistan’a yaklaşık 30 milyar dolar yeni sermaye akışı gireceğini öngörüyor ve FX Street’teki bir tahlilde ABD’de hazine tahvillerinde getiri eğrisinin aksiye dönmesi sonucu tek yükselen gelişen para ünitesinin rupi olduğu vurgulanıyor. Macar Forinti, Singapur Forinti, Kore Wonu, Brezilya Reali, Meksika Pesosu getiri eğrisinde resesyon fiyatlandığında geçmişte bu harekete en hassas olan para üniteleri. Tahlilde olağanda bu hareketten daha az etkilenen Hint Rupisi, Malezya Ringiti ve Türk Lirası üçlüsü ortasında tek yükselen para ünitesinin Hint Rupisi olduğuna dikkat çekiliyor.
ECB’DEN 100 BPS ARTIRIM BEKLENİYOR
ECB idare heyetinden Isabel Schnabel geçmiş sıkılaşma devirlerine nazaran bu sefer enflasyonla çabada daha büyük ödünler verilmesi gerekeceğini vurguladı ve “Büyüme ve istihdamın darbe alması gerekebilir” dedi. Ayrıyeten Schnabel ve Fransa Merkez Banaksı Lideri Villeroy de Galhau, Jackson Hole’da cumartesi günü yaptıkları açıklamalarda Fed Lideri Powell üzere para siyasetlerinin “uzun bir süre” sıkı kalmaya devam etmesi gerekebileceğini söyledi. Villeroy’a nazaran daralmaya neden olmayan fakat büyüme de getirmeyecek ‘nötr faiz oranının yüzde 1 ila 2 olacağı görüşünde ve “Bu seviyeye bu yıl sonundan evvel ulaşılacağını” söyledi. Ayrıyeten Villeroy da ECB’nin amacına ulaşılması için bankanın tüm iradesi ve kapasitesinin kullanılacağına dikkat çekti.
EURO HAFTAYA GÜÇLÜ BAŞLAYABİLİR AMA…
Bu durum piyasalarda ECB’den 100 bps’lik bir artırım gelebileceği beklentisini güçlendirdi ve euro/dolar paritesi bu beklentilerle haftaya yükselişli bir başlangıç yapabilir. Öte yandan dolarda uzun soluklu bir güçleniş bekleniyor ve güç krizine bağlı bir resesyon başta euro olmak üzere tüm Avrupa para ünitelerini baskılamaya devam ediyor.
“GELİŞENLER ÜZERİNDE ESKİ DÖNGÜLERDEKİ BASKI YOK”
Monex Avrupa’dan Foreks Tahlilleri Yöneticisi Simon Harvey, Fed Lideri Jerome Powell’in konuşmasının nispeten beklentilere paralel olduğunu söylüyor. Harvey’e nazaran Jackson Hole’da Powell’in konuşması sonrası gelişen ülke paralarında görülen yükselişin sebebi de beklentilere paralel şahin bir konuşma gelmiş olması. Harvey “Piyasayı faiz artışlarının suratını yavaşlatacakları fi krine yönlendirmeye çalışacaklar lakin bunu faizlerin daha uzun müddet yüksek kalacağı fikriyle bertaraf edecekler” değerlendirmesi yapıyor. Gelişen ülke paraları üzerinde eski sıkılaşma döngülerindeki üzere bir baskının ise görülmediğini aktaran Harvey, “ABD Hazine tahvilleri incelendiğinde daha fazla resesyon fikrinin fiyatlandığını görüyoruz. Fakat birebir vakitte Fed siyasetlerinin tahvillerdeki risk hareketine karşı hassas olan gelişen ülke paraları üzerinde tıpkı baskıyı oluşturmayacağı fikrini de görüyoruz” ifadelerini kullandı. Ayrıyeten Fed, ECB ve İngiltere Merkez Bankası (BoE) üzere büyük merkez bankalarının sıkılaşmaya başladığı 2022 yılında gelişen pay piyasaları Jackson Hole itibariyle neredeyse tüm yararını sildi.
BİTCOİN 20 BİN DOLARIN, KRİPTO HACMİ 1 TRİLYON DOLARIN ALTINDA
Fed ve ECB’den gelen iletiler tüm riskli varlıklarda olduğu üzere kriptolarda da yeni satış dalgası getirdi. Bitcoin tekrar kıymetli bir ruhsal hudut olan 20 bin doların altına düşerken, 2021 yılında 3 trilyon doları aşan kriptopara piyasası ise tekrar 1 trilyon doların altına indi. Bitcoin en son 14 Temmuz’da 20 bin doların altında süreç görmüştü. Bitcoin’de son bir haftalık düşüş yüzde 7’yi, Ethereum’da yüzde 9,5’i aşmış durumda. Kriptopara piyasasının en hacimli iki coini Bitcoin ve Ethereum’da yıl başından bu yana ise kayıplar sırasıyla yüzde 58 ve yüzde 60.