Afrika ülkeleriyle ilgilerini her geçen gün geliştiren Türkiye, Meclis gündemine gelen kanun teklifleriyle de bunu pekiştiriyor. Bu çerçevede TBMM Dışişleri Komitesi, son toplantısında, Kongo, Angola, Tanzanya, Etiyopya, Çad ve Sierra Leone ile çeşitli alanlarda imzalanan milletlerarası mutabakatları onaylayan kanun tekliflerini görüşerek kabul etti.
Dışişleri Bakan Yardımcısı Kaymakcı, komitede milletvekillerine, Türkiye’nin bu ülkelerle bağlantıları, ülkelerin Türkiye’den beklentilerine ait bilgi verdi. Kaymakcı, son olarak Bissau Büyükelçiliğinin açılmasıyla Türkiye’nin Afrika’daki büyükelçilik sayısının 44’e ulaştığını söyledi.
Afrika ülkeleriyle siyasi, kültürel, ekonomik, ticari bağların giderek güçlendiğine işaret eden Kaymakcı, 2000’li yılların başında 4,3 milyar dolar seviyesindeki ticaret hacminin 35 milyar doları aştığını bildirdi.
Kaymakcı, Türkiye’nin, Afrika’da üstlendiği projelerin fiyatının 82 milyar doları aştığına, Türk firmalarının, kıtada direkt yaptığı yatırım seviyesinin ise 6 milyar dolar civarında olduğuna dikkati çekerek “Afrika ile bağlarımıza kıymet veriyoruz.” dedi.
“110 ülkeyle yatırımların teşviki ve korunması anlaşması”
Aralık 2021’de Türkiye-Afrika Paydaşlık Tepesi’nden üçüncüsünün İstanbul’da gerçekleştirildiğini hatırlatan Kaymakcı, Kongo’nun gerek yüz ölçümü gerek nüfus büyüklüğü bakımından Afrika’da değerli bir ülke olduğunu tabir etti. Maden yatakları, tarıma elverişli geniş toprakların, Türkiye ile Kongo ortasında ekonomik münasebetlerin canlanması için güzel bir yer sunduğuna değinen Kaymakcı, “Kongo ile ticaret hacmimiz nizamlı formda artıyor; 2021’de 70 milyon dolar düzeyine taşıdık, bu yıl birinci 10 ayda 90 milyar dolara ulaştı.” diye konuştu.
Kaymakcı, Kongo’nun, özel dalın büyüdüğü bir ülke olduğunu anlatarak, “Kongo tarafı bilhassa inşaat, tarım, besin, dokuma, otomotiv üzere kesimlerde firmalarımızla çalışmak istiyor ve firmalarımızı teşvik ediyor. Bu kapsamda bağlarımızın geliştiği, ağırlaştığı Kongo ile 110 ülkeyle yapmış olduğumuz üzere yatırımların teşviki ve korunması muahedesi imzaladık.” bilgisini verdi.
“Angola Türkiye’den dayanak istiyor”
Kaymakcı, Angola’nın ise devlet siyaseti olarak ekonomiyi çeşitlendirme, ticaret, yatırım ve tarım alanlarında Türkiye’den takviye istediğini aktardı. Angola’da ekonomik kaynakların çeşitliliğine katkıda bulunmak istediklerini söz eden Kaymakcı, bilhassa inşaat bölümüyle ilgili taleplerin ön planda olduğunu kaydetti.
Kaymakcı, Türkiye ile Angola ortasında mevcut ticari ve ekonomik iş birliğindeki süratli yükseliş dikkate alındığında, bilhassa gümrük bahislerinde iş birliği yapılmasının katkı sağlayacağını söyledi.
Dışişleri Bakan Yardımcısı Kaymakcı, Hint Okyanusu’na 1400 kilometre kıyısı bulunan Tanzanya’nın ise kaçak balık avcılığıyla ilgili Türkiye’den kimi beklentileri olduğunu belirtti.
Tanzanya’nın, savunma endüstrisi, kaçak balık avcılığı ve terörle çaba konusunda Türkiye ile iş birliğine ehemmiyet verdiğini anlatan Kaymakcı, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, Ocak 2017’de Tanzanya’ya gerçekleştirdiği resmi ziyaretin, ilgilerde dönüm noktası olduğunu vurguladı.
Tanzanya ile münasebetlerin giderek derinleştiğine değinen Kaymakcı, Tanzanya’nın 2017’de Ankara Büyükelçiliğini açmasının da alakalara ivme kazandırdığını kaydetti.
“Etiyopya, Sahra Altı Afrika’da en fazla yatırım yaptığımız ülke”
Kaymakcı, Türkiye’nin, Sahra Altı Afrika bölgesinde 2,5 milyar dolar yatırımla, en fazla yatırım yaptığı ülkenin Etiyopya olduğunu tabir etti.
Temasların arttığı Etiyopya’nın, Afrika Boynuzu coğrafyasında tartısı olan ve bağlarda özel ehemmiyet verilen ülkelerden olduğuna dikkati çeken Kaymakcı, “Ülkede iç arbede, iç çatışma devam ediyor; Afrika Birliğinin teşebbüsleri ve bizim de dayanak olduğumuz eforlarla 2 Kasım 2022’de bir ateşkes sağlandı. Biz de bu ateşkes sürecini destekliyoruz ve taraflara istikrar, barış davetinde bulunmaya devam ediyoruz.” diye konuştu.
Kaymakcı, Türkiye ile Çad ortasında 2013-2014’te karşılıklı büyükelçiliklerin açılmasıyla siyasi ve askeri temaslar ile ticari münasebetlerin süratle arttığını belirtti.
İlişkilerin, askeri alanda da ilerleyecek üzere göründüğünü söz eden Kaymakcı, “Sahra Altı bölgede Çad’ın güvenlik tasaları var, kimi terör örgütlerine karşı yürüttüğü operasyonlarda bizden dayanak almak istiyor. Biz de Çad’ın istikrarı, Çad ordusunun güçlenmesi için bu türlü bir çerçeve muahedesinin faydalı olacağına inanıyoruz.” dedi.
“Sierra Leone güneş gücü konusunda yatırım bekliyor”
Kaymakcı, Sierra Leone’de Türk firmalarının, madencilik ve balıkçılık bölümünde giderek varlık göstermeye başladığını aktardı.
Sierra Leone’nin, önemli elektrik gereksinimi olduğunu, Türk firmalarından bilhassa güneş gücü konusunda yatırım beklediğini lisana getiren Kaymakcı, Kasım 2020’de Ankara Büyükelçiliğini açan Sierra Leone ile ticari bağların giderek arttığını anlattı.
Türk firmalarının, bu ülkede bilhassa inşaat dalında var olmaya başladığını aktaran Kaymakcı, Sierra Leone’den Türkiye’ye gelişler ve vize müracaatları konusunda da taleplerin arttığını kaydetti.