İki ülkeyi savaşın eşiğine getiren, Bodrum ile Yunanistan’ın Kalimnos adası ortasında kalan ve iki ıssız kayalıktan oluşan Kardak; Yunanistan’da İmia kayalıkları olarak tanımlanıyor.
30 Ocak 1996’da Türk ve Yunan savaş gemileri ile komandolarını karşı karşıya getiren bu kriz, aslında o gün değil; 25 Aralık 1995’te “Figen Akat” isimli bir Türk yük gemisinin bu kayalıklarda karaya oturmasıyla başladı.
Gemiyi oturduğu kayalıklardan kurtarmak için Kalimnos adası liman müdürlüğünün yardımını reddeden Türk kaptan “kayalıkların Türkiye’ye ilişkin olduğunu ve gemisini Türk makamlarının kurtarmasını” talep etti.
Yunan televizyon kanalları, 24 Ocak 1996’da “Türkiye’nin İmia kayalıklarını talep ettiğini” ön plana çıkartan haberler yayınlamaya başladı.
25 Ocak 1996’da Kalimnos adasının milliyetçi belediye lideri Dimitris Diakomihalis, bir polis, bir papaz ve bir gazeteci eşliğinde adanın 6.5 mil uzaklığındaki İmia/Kardak’ın iki kayalığından birincisine çıkarak, kamıştan yapılmış derme çatma direkli bir Yunan bayrağı dikti.
Kardak’ın NASA tarafından çekilen uydu manzarası…
Bu adım ile iki ülke ortasında büyük bir kriz patlak verdi. Bu olaydan 27 yıl sonra Yunan basını Kardak evrakına ulaştı. Yunan Kathimerini gazetesi Yunan hükümeti için hazırlanan belgeyi manşetine taşıdı.
EN KRİTİK 24 SAAT: TÜM DONANMAYA HAZIR OL EMRİ
Söz konusu evraka nazaran, 30 Ocak saat 23:41’de tüm Yunan filosunun yelken açması için bir buyruk verilir. 7 dakika sonra ise özel kuvvetlere ‘Erinys’ ve ‘Cirki’ isimli bilinmeyen planları uygulama buyruğu gelir.
23:57’de ise Hava Kuvvetlerini savaş nizamına sokma buyruğu verilir. 31 Ocak 01:00’da bir düşman saldırısının yakın olduğuna dair bilgi gelir. Yunan Genelkurmay Başkanlığı bu istihbarat üzerine Yunan güçlerine taarruz durumunda karşılık verme buyruğu verir.
Yunanistan’ın bir taarruz beklediği dakikalarda 10 Türk komando ikinci kayalığa çıktı.
TÜRK KOMANDOLARIN HABERİNİ SAATLER SONRA ALDILAR
Aynı dokümanlara nazaran, Yunan politikler bu durumdan saatler sonra haberdar oldu. Saat 03.30’da Atina Haber Ajansı’nın bir yöneticisi, Meclis’teki toplantıya katılan basın bakanı Dimitris Reppas’ı arayarak bu gelişmeyi şu sözlerle bildirdi; ‘Türkler iki saattir İmia’da olduklarını söylüyor!’
Yunanistan bu bilgiyi 04:25’te doğrular ve Yunan Deniz Kuvvetleri’ne ilişkin Navarino fırkateyninden havalanan bir helikopter Türk komandoların çıktığı ikinci kayalığın üzerine keşif uçuşu yaparken hava muhalefetine yakalanarak düşer.
KRİZİ ÇÖZEN FORMÜL: BAYRAKLAR, GEMİLER, ASKERLER ÇEKİLSİN
Dönemin ABD Lideri Bill Clinton’un verdiği talimatla ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Richard Holbrook tarafları aradı ve ‘bayraklar, gemiler ve askerler çekilsin’ manasına gelen ‘No flags, No ships, No troops’ formülü üzerinde bir uzlaşı sağlandı.
Kardak kayalıkları, ortadan 25 yıl geçmesine karşın hala bir uyuşmazlık konusu olmaya devam ediyor.
Yunanistan’a nazaran, Kardak kayalıkları 1923 Lozan muahedesi ve 1947 Paris muahedesi uyarınca İtalya’dan Yunanistan’a geçen ada, adacık ve kayalıklar listesinde yer alıyor ve yakınındaki Kalimnos adasının envanterinde bulunuyor.
Türkiye’ye nazaran ise Kardak kayalıkları Ege Denizi’nde gibisi ada, adacık ve kayalıklar üzere Lozan ve Paris mutabakatlarında ismi geçmeyen ve aidiyeti belgisiz iki kaya modülünden oluşmakta ve Muğla’nin Bodrum ilçesine bağlı bulunuyor.