Başkent Hartum’daki Dostluk Kongre ve Toplantı Salonu’nda gerçekleştirilen merasime Egemenlik Kurulu Lideri ve Ordu Kumandanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan ve Yardımcısı Muhammed Hamdan Dagalu Hımidti ile kimi siyasi kümeler, partiler, sendika ve meslek odaları ile birtakım silahlı hareketlerin temsilcileri katıldı. Merasimde Birleşmiş Milletler (BM), Afrika Birliği (AfB) ve Doğu Afrika’daki Hükümetlerarası Kalkınma Otoritesinden (IGAD) oluşan üçlü düzenek, ABD, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve İngiltere’den oluşan dörtlü sistem ile Avrupa Birliği temsilcileri hazır bulundu.
Yeni mutabakatın tüm ayrıntılarının kamuoyuyla paylaşılmasının akabinde muahedeye taraf olan ordu ile siyasi kümeler, sendikalar ve silahlı hareketlerin temsilcileri, siyasi çerçeve muahedesini imzaladı. Muahede, yeni geçiş hükümetinin, ülkeyi özgür ve adil seçimlere götürecek sivil bir otoritenin kurulmasının temelini oluşturuyor. Tarafların çerçeve muahedeyi birkaç hafta içinde en son mutabakata ve süreksiz anayasal düzenlemelere dönüştürmesi bekleniyor.
2019’dan bu yana istikrarsızlık sürüyor
Sudan’da hayat pahalılığı kaynaklı kitlesel halk protestoları sonucu başlayan Aralık İhtilali (2018) ve ordunun müdahalesi sonucu 11 Nisan 2019’da 30 yıllık Ömer el-Beşir iktidarı sona ermiş, sonrasında kurulan asker-sivil ortak süreksiz hükümetleri ise derin uyuşmazlıklar nedeniyle kalıcı olmamıştı.
Sudan ordusu, güvenlik ve beka tehdidi gerekçesiyle 25 Ekim 2021’de sivil idareye el koymuş, fevkalâde hal ilan ederek başbakan dahil onlarca siyasiyi gözaltına almıştı.
Parlamentodan, aktif hükümetten ve başbakandan mahrum ülkede Sudan Avukatları Sendikası, 10 Eylül’de “2022 geçiş anayasası taslağı”nı yayımlamış, BM, AfB ve IGAD’dan oluşan üçlü sistem ile ABD, İngiltere, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’nden oluşan dörtlü düzenek, asker ile siviller ortasındaki tahlilde bu taslağı temel almıştı.
Üçlü sistem, 10 Kasım’da Sudan’daki krizi çözmek için ordu ile siviller ortasında “temel mutabakata” varıldığını duyurmuştu.
Ordu ile sivil kümeler ortasında bölgesel ve memleketler arası tarafların himayesinde yapılan uzun görüşmeler sonucu iki taraf, siyasi çerçeve mutabakat imzalanması konusunda mutabık kalmıştı.
Türkiye memnuniyetle karşıladı
Dışişleri Bakanlığı, Sudan’da “çerçeve anlaşma” imzalanmasını memnuniyetle karşıladıklarını bildirdi. Bakanlıktan yapılan yazılı açıklamada, sözkonusu muahedenin Sudan halkının beklentilerini karşılayacak ve tüm kısımları kapsayacak formda hayata geçirilmesinin temenni edildiği belirtildi.
Çerçeve mutabakat imzalanmasından ötürü memnuniyet duyulduğu vurgulanan açıklamada, “Sudan’da barış, refah ve istikrarın tesisine değer atfediyoruz. Bugüne kadar olduğu üzere Sudan’ın ve Sudanlı kardeşlerimizin yanında yer almaya devam edeceğiz” tabirlerine yer verildi.