Fehmi Koru*
Şu günlerde ne vakit bir İngiliz gazetesine göz atsam yahut BBC ve ITV kanallarının haberlerini izlesem, daima “Demokrasinin beşiği olarak bilinen, dünyanın yedi büyük iktisadından biri, ne kadar da bizim ülkemizi andırmaya başladı” niyeti zihnimi tesiri altına alıyor.
Başbakanlığı üstleneli şimdi bir ayı bulmamış, o günlerin değerli bir kısmını de Kraliçe’nin vefatı akabinde başlayan ve günümüze kadar süren yas merasimleri ile geçirmiş olan Liz Truss’ın ağzından şöyle bir cümle çıktığını işitsem hiç yadırgamayacağım:
“Dünyada, ortada rastgele bir savaş, çatışma, tansiyon olmadığı, yani görünür hiçbir sebep bulunmadığı halde, açıkça iktisadı mahvedilme tehdidiyle karşı karşıya kalan sanıyorum tek ülke biziz…”
Liz Truss evvelki gün Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın ağzından duyulan bu cümleye benzeri bir çıkışta bulunmadı; fakat bu cümle onun da ağzına pekala yakışabilir.
Yakışabilir, zira ülkesinin iktisadı bayağı makûs durumda.
Parası Sterlin bir vakitler iki misline yakın bir kıymete sahip olduğu Dolar ile neredeyse eşitlenecek.
Hazine bakanı olarak atadığı boyunca iktisat kitapları yazmış siyasetçi, bahsin uzmanı bilinen neredeyse herkesin ağzını açık bırakan heterodoks cinsten bir siyaset tutturdu ve “Yapma” ihtarlarına karşın benimsediği vergi indirimi kararıyla zengini daha varlıklı eden bir yola girdi.
Ardından İngiliz iktisadı zelzele yemiş üzere sarsılmaya başladı.
Son seçimde Truss’ın partisinin akabinde nal toplamış olan rakibi Personel Partisi, kamuoyu yoklamalarına nazaran, iki hafta içerisinde oyunu tam 14 puan artırmış bulunuyor.
İşe bakın siz. Ne kadar ayran istekli bir milletmiş şu İngilizler…
Muhafazakar Parti ileri gelenleri, milletvekilleri, her seçimde partisine oy vermiş seçmenler, daima bir ağızdan, skandallarla mevkisini kaybetmiş Boris Johnson’u tekrar iş başına getirmenin yollarını aramaya başlamış…
Johnson ise tatilde, uygun vaktin gelmesini bekliyor.
Mail on Sunday gazetesi, başbakanlığa giden yolda Truss’ın rakibi olmuş Rishi Sunak taraftarı milletvekillerinin, bütçe görüşmeleri sırasında inanç oyu vermeyerek, hükümeti düşürmeyi planladıklarını yazıyor.
Haberin başlığı, “Sunak’ı başbakan yapma komplosu”.
‘Komplo’ (plot) sözcüğünü kullanıyor gazete.
İşçi Partisi önderi Sir Keir Starmer ellerini ovuşturarak seçimin yenilenmesini bekliyor.
[Muhafazakar Parti destekçisi gazeteler Personel Partisi ve önderi Sir Keir aleyhine kampanyayı şimdiden başlatmış durumda.]
Tekrar ediyorum: Bunların hepsi bir aydan kısa bir mühlet içerisinde oldu.
Yeni başbakan kendisini suçlayamayacağına nazaran suçlanacak bir yer bulmak zorunda.
“Dış güçler” onun da ağzına yakışır gibime geliyor.
Partisini destekleyen gazetede, tekrar dün, “Hangi dış güç?” sorusuna yanıt teşkil edecek bir anekdotla karşılaştım.
Eski bir bakan, bir dostundan duyduğu şu olayı, gazetenin muharriri John Connell’e aktarmış: Bayağı yıllar evvel, Joe Biden şimdi ülkesinin lider yardımcısı iken, ona, Sünniler ile Şia ortasındaki farkı anlatıyormuş bakan. İngiliz bakanı dinleyen Biden, “Ha, anladım” demiş, “Birbirlerini sevmiyorlar yani; tıpkı benim İngilizleri sevmediğim üzere.” Ve eklemiş: “Ben İrlanda kökenliyim ya.”
Bu bilgileri, İngiltere başbakanının “Dış güçlerin komplosuna uğradım” dediğini işitirseniz şaşırmayın diye anlatıyorum.
Zihnim İngiltere iktisadına ve o ülkenin siyasetine takılı iken, bizim gazetelerde karşıma çıkan bir haberi de, bana tekrar orayı hatırlattığı için, daha bir dikkatle okudum.
AK Parti’nin öndegelenlerinden Binali Yıldırım’a, yapılacak birinci seçimde, partisinin ‘üç devir kuralı’ yüzünden aday olamayacakların akıbeti sorulmuş. Üç periyot üst üste milletvekili olarak Meclis’te bulunmuş olanlara adaylık yasağı kuralı uygulanırsa 100 kadar milletvekili gelecek seçimde Meclis dışı kalıyor.
Binali Beyefendi, “Üç devir formulü gündemimizde yok” yanıtını vermiş…
Haberde olmayan bir ayrıntıyı AK Parti ileri geleninin en son hangi misyonda olduğunu araştırırken Wikipedia’dan öğrendim: Binali Yıldırım, Wikipedia’nın kendisi için oluşturulduğunu bilhassa belirttiği, ‘1. Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) Aksakallılar Heyeti’ lideri imiş şimdi…
Uygundur.
Nedense aklıma İngiltere’deki Lordlar Kamarası (House of Lords) sistemi geldi.
Seçimle gelinen ve kendisinden ‘Avam Kamarası’ diye kelam edilen parlamentosu yanında, bir de şu anda 755 üyesi bulunan Lordlar Kamarası var İngiltere’de. Çoklukla değişik unvanlara sahip asiller oranın üyesi. Asillerde üyelik baba ölünce büyük oğula geçerek 1200’lü yıllardan günümüze kadar gelmiş durumda. Son 60-70 yıldır, daha çok Emekçi Partili hükümetler vaktinde yapılan ıslahatların sonucu olarak, üyelikleri ölünce sona eren asil olmayan bireyler de ‘lord’ unvanıyla oraya atanabiliyor.
İngilizlerin ‘aksakallıları’ işte onlar, lordlar…
1958 yılına kadar Lordlar Kamarası büsbütün erkeklerden oluşuyordu. Lordun babası ölünce unvanı büyük erkek çocuğa geçtiği için. Ailede erkeklerden büyük bir abla olsa da, babanın yerine o değil, erkek kardeşi Lordlar Kamarası’na alınıyordu. Artık iki elin parmakları kadar atanmış bayan lord da (onlara ‘Baroness’ deniliyor galiba) bulunuyor.
“Acaba bizde de rastgele bir sebeple aktüel siyasetin dışında kalan kıymetli isimler için bu türlü bir sistem oluşturulamaz mı?” diye düşünmedim değil.
Hani, ‘Aksakallılar Heyeti’ üzere bir kurum.
İçinde kimlerin yer alabileceğini bile isim isim düşündüğümü itiraf ederim.
Bize de İngiltere’deki üzere ‘Lordlar Kamarası’ çeşidi bir şey yakışmaz mı?
O vakit ‘üç periyot kuralı’ tipi kısıtlamalar kimseyi incitmez.
Konuyu açtığım bir dostum beni tekrar İngiltere’den bir haberle uyardı.
Meğer, Personel Partisi’nin geçen hafta yapılan ‘iktidara yanlışsız seçim kurultayı’nda, partinin başkanı Sir Keir, hükümeti kurma vazifesini aldıktan çabucak sonra, kolları sıvar sıvamaz, birinci iş olarak, Lordlar Kamarası’nı lağvedeceklerini açıklamış.
Demokrasiye uygun bulmadıkları için…
[Bizde de dün akşam altı muhalefet partisi önderi masada buluştu ve akabinde seçimden kazanarak çıkarlarsa ‘başkanlık sistemi’ni lağvedeceklerini bir sefer daha duyurdu.]
Haydi bakalım.
Orada kaldırılacak bir kurumun benzerini burası için uygun bulduğumu yazsam gülünç olurum herhalde.
[İyi de, o denli bir heyet -hem de daha geniş bir coğrafyayı içine alacak biçimde- sessiz sedasız oluşturulmuş işte.]
Neme lazım, ben bu türlü bir şeyi düşünmediğimi söyleyeyim, sizler de benden duymamış olun.
Hep birlikte, Liz Truss’tan ‘dış güçler’ suçlaması bekleyelim lakin.
*Bu yazı fehmikoru.com adresinden motamot alınmıştır.