Rekabet Kurumu Şura üyesi Ayşe Ergezen, çevrimiçi reklam pazarı ile e-ticaret kesimine ait devam eden soruşturmalara işaret ederek, “Facebook, Instagram, WhatsApp ve Messenger hizmetlerinden topladığı bilgileri birleştirerek toplumsal ağ hizmetleri ve çevrim içi reklamcılık pazarlarında rekabetin bozulmasına yol açıp açmadığını inceliyoruz” dedi. Geçtiğimiz ay Birleşmiş Milletler Kalkınma Fonu UNCTAD’ın davetlisi olarak Cenevre’de “Rekabet Hukuku Hükümetlerarası Uzmanlar Grubu” toplantılarına katılan Ergezen, emsal bir memleketler arası konferansı bu yıl İstanbul’da “İstanbul Rekabet Forumu” markasıyla düzenlemek için çalışma başlattıklarını kaydetti. e-Pazaryeri platformlarına ait süren incelemenin son durumuna ait de bilgi veren Ergezen, incelemenin en son raporunun 14 Nisan 2022 tarihinde yayımlandığını hatırlatarak, “Statista datalarına nazaran 2021-2025 ortasında perakende e-ticaretin, küreselde yıllık ortalama yüzde 6.28 oranında büyüyeceği, Türkiye’de ise bu oranın yüzde 14.59 olarak gerçekleşeceği iddia ediliyor. Bu büyüme oranı ile ülkemiz global perspektifte birinci sırada ve bu özelliğini koruyacağı görülüyor” dedi. Ergezen, pazardaki rekabetin bozulmasının tüketici refahı üzerinde tesir doğurduğunu ve platform içi rekabetin azalmasının tüketicilere daha yüksek fiyatlar olarak yansıyabildiğini söz etti.
Ergezen yüzde 85’i Çinli Alibaba’ya ilişkin olan Trendyol’un e-ticaret dalındaki hakim pozisyonunun piyasadaki rekabeti ihlal edip etmediğine ait soruşturmanın sürdüğüne dikkat çekerek, şunları söyledi: “Trendyol’un bugün geldiği noktayı Amerika’da Amazon ile kıyaslamak mümkün. Trendyol’un pazardaki pozisyonu prestijiyle kimi davranışlarına ait tartışmanın gibisi Amerika’da da yaşandı, bu sebeple pazarda hâkim durumun berbata kullanılıp kullanılmadığına yalnızca fiyat odaklı bir yaklaşım ile karar vermenin gerçek olmayacağı ve mevcut rekabet hukuku araçlarının tekrar masaya yatırılması gerektiği lisana getirildi. Amazon’un kıssası e-ticaret ile başladı, bir pazardaki gücünü bir öteki pazarda kaldıraç olarak kullanması sayesinde bugün yapay zekadan çevrimiçi medya platformuna uzanan farklı iş kollarında faaliyetine devam ediyor.”
TRENDYOL İNCELEMESİ SÜRÜYOR
Trendyol’un da perakende e-ticaret platformu olarak başlayan faaliyetinin, Trendyol market, Trendyol yemek ve ikinci el alışveriş için Dolap üzere iş kolları ile çeşitlendiğini, hatta kendi süratli moda markası Milla ile bu pazarda dahi yer aldığını gördüklerini belirten Ergezen, “Trendyol’un kullanıcı dataları ile arama ve sıralama algoritmalarını rakiplerine karşı avantaj sağlayacak halde berbata kullanıp kullanmadığına ait olarak devam ediyor” formunda konuştu.
VERİ PAYLAŞIMI 2016’YA UZANIYOR
Ergezen, Rekabet Kurumu tarafından daha evvel başlatılan Facebook soruşturması ile ilgili de değerlendirmede bulunurken, “Bir toplumsal ağ teşebbüsü olarak yola çıkan Facebook, daha sonra anlık iletileşme uygulaması olan Whatsapp’ı da satın aldı. Datanın günümüzde artık büyük bir ekonomik güç olduğu aşikâr” dedi. İnceleme derinleştikçe data paylaşımının 2016 yılında başladığını, yalnızca Whatsapp ile sonlu kalmadığını tespit ettiklerini ve soruşturmaya Instagram ve Messenger hizmetlerinden elde edilen bilgilerin paylaşımını da eklediklerini anlatan Ergezen, “Bu bağlamda rekabetin bozulmasına yol açıp açmadığını inceliyoruz” dedi.
ÇEVRİMİÇİ REKLAMCILIĞA DENETİM
Ayşe Ergezen, çevrimiçi reklamcılık incelemesinin devam ettiğine dikkat çekerek, “Bu inceleme, dünyada epey dikkat çeken bir karar olan Google Adwords kararından kısa mühlet sonra başlatıldı. Arama motorları, internet siteleri, toplumsal medya platformları üzere oyuncuların tüketicilere ulaşmak, böylelikle hem reklam gelirlerini arttırmak hem de reklam verenlerin finansal geri dönüşünü arttırmak için şahsileştirilmiş reklam sunma yarışında olduğunu görüyoruz. Raporun, pazarın tüm tarafları açısından sağlıklı bir rekabet ortamı sağlamak ismine yapısal/davranışsal problemlere ve tahlillerine ait rekabetçi bir perspektif sunacağına kuşkum yok” dedi.