Küresel hisse piyasaları, ABD Temsilciler Meclisi Lideri Nancy Pelosi’nin, Çin’in askeri karşılık dahil tüm tehditlerine karşın Tayvan’ı ziyaret etmesi ile haftaya satıcılı başladı.
Söz konusu gelişmenin akabinde Çin’in Tayvan’a yönelik ekonomik yaptırım olarak nitelendirilebilecek kararları devreye alması ve büyük çaplı askeri tatbikat başlatması ile risk algısında artış yaşandı. Buna rağmen, global çapta açıklanan imalat sanayi ve hizmet kesimi Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) bilgileri ile şirket finansal sonuçlarının beklentilerden yeterli gelmesi, yatırımcı risk iştahının toparlanmasına yardımcı oldu ve hisse piyasalarındaki düşüşler kalıcı olmadı.
Geçen hafta merakla beklenen ve ABD’de yaşanan teknik resesyonun gerçek olup olmadığına dair değerli bir ispat olarak nitelendirilen istihdam raporu datalarının beklentilerin hayli üzerinde gelmesi ve iş gücü piyasasında “sürpriz” toparlanmaya işaret etmesiyle hisse piyasaları haftayı kararsız tamamladı.
Tüm bu gelişmelerle haftalık bazda New York borsası ve Avrupa borsalarında ortalama yüzde 2,2 yükseliş yaşanırken Asya borsaları karışık seyretti. ABD’nin tarım dışı istihdam raporu datalarının akabinde tahvil piyasasında satışlar sürat kazanırken, ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi yüzde 2,65 düzeyinden başladığı haftayı yüzde 2,83’ten tamamladı. Dolar endeksi ise haftalık bazda yüzde 0,7’lik artışla 106,6’ya yükseldi.
Altının ons fiyatı 1.795 dolarla bir ayın en yüksek düzeyini test etti, Brent petrolün varil fiyatı da 92,2 dolarla 21 Şubat’tan bu yana gördüğü en düşük düzeye geriledi.
ABD İSTİHDAM PİYASASINDA “SÜRPRİZ” TOPARLANMA
ABD’de geçen hafta gözler, ülkede açıklanan gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH) bilgilerinin üst üste iki çeyrek düşüş kaydetmesi ile yaşanan teknik resesyonun akabinde iktisat yetkililerinin işaret ettiği istihdam piyasasına dair datalara çevrildi.
ABD Çalışma Bakanlığının bugün açıkladığı datalara nazaran, ülkede tarım harici dallarda istihdam temmuzda 528 bin kişi arttı. Piyasa beklentilerini ikiye katlayan tarım dışı istihdam verisinin, bu devirde 250 bin kişi artması öngörülüyordu. Ülkede işsizlik oranı da birebir devirde yüzde 3,6’dan yüzde 3,5’e düştü. Böylelikle, ABD’de hem tarım dışı istihdam hem de işsizlik oranı, Şubat 2020’deki salgın öncesi düzeylerine döndü.
Öte yandan hafta başında ABD’de açıklanan ABD’de Tedarik İdare Enstitüsü (ISM) imalat dışı endeksi, temmuzda 56,7 ile 3 ayın en yüksek düzeyine çıkarak hizmet kesiminde büyümeye işaret etti. Ülkede fabrika siparişleri de haziranda yüzde 2 ile beklentilerin üzerinde artarak yüksek faiz ortamında imalat dalının gücünü koruduğunu gösterdi.
Analistler, istihdam datalarının iktisadın resesyonda olmadığına dair en güçlü bir delil sunduğunu, bu durumun ABD Merkez Bankası’nın (Fed) faiz artırımları konusunda elini rahatlattığını söyledi. Yatırımcıların faizlerin süratli bir halde artmaya devam edeceğine dair beklentilerinin arttığına işaret eden analistler, bu durumun tahvil faizlerinde yükselişi sürat kazandırdığını, dolara olan talebi de güçlendirdiğini bildirdi.
Analistler, istihdam verisinin akabinde para piyasalarındaki fiyatlamalarda Fed’in eylül toplantısında yüzde 33,5 ihtimalle 50 baz puan ve yüzde 66,5 ihtimalle 75 baz puanlık faiz artışına gitmesinin beklendiğini tabir etti.
Bu gelişmelerle geçen hafta cuma günü hisse piyasalarında oynaklığın artmasına rağmen hafta boyunca beklentilerin üzerinde açıklanan data ve şirket finansal sonuçlarının tesiri ile New York borsasında haftalık bazda Nasdaq Teknoloji endeksi yüzde 4,07, S&P 500 endeksi yüzde 1,79 ve Dow Jones endeksi yüzde 0,84 kıymet kazandı.
Gelecek hafta yatırımcılar, ABD’nin temmuz ayı enflasyon bilgilerini takip edecek. Haziranda yüzde 9,1 ile Kasım 1981’den bu yana en yüksek düzeye ulaşan datanın, temmuzda yüzde 8,7’ye gerilemesi bekleniyor.
BOE’DEN 27 YILIN EN YÜKSEK FAİZ ARTIRIMI
Rusya-Ukrayna tansiyonu kapsamında yaptırımların açıklanmaya devam etmesi ve güç fiyatlarına ait haber akışının gündemin odağında kalmaya devam ettiği Avrupa tarafında, geçen haftanın gündeminde İngiltere Merkez Bankası’nın faiz artırımı bulunuyordu.
BoE, siyaset faizini beklentiler doğrultusunda 50 baz puan artırarak yüzde 1,75 düzeyine çıkardı. Banka, artan enflasyonu denetim altına alabilmek için 1995 yılından bu yana tek seferde en yüksek faiz artışına imza atarken, son adımla birlikte siyaset faizi, Aralık 2008’den bu yana en yüksek düzeye çıktı. Enflasyon beklentilerini üst taraflı revize eden banka, yılın son çeyreğinde enflasyonun yüzde 13,2 ile tepeyi göreceğini öngördü. Bankanın iktisada ait beklentileri ise yılın son çeyreğinde başlayan ve 2024’ün ortalarına kadar sürecek uzun vadeli bir resesyona girileceğine işaret etti.
Resesyon beklentileri ile sterlin dolar ve Euro karşısında kıymet kaybederken, İngiltere tahvil piyasasında getiri eğrileri aykırıya döndü.
İmalat sanayi PMI datalarının beklentilerin üzerinde geldiği ve hafta boyunca bilhassa bankacılık dalına yönelik finansal sonuçların olunlu karşılanması ile Avrupa borsalarında müspet bir seyir izlendi. Cuma günü endeksler tarafını ABD’nin tarım dışı istihdam dataları ile negatife çevirse de haftalık bazda Almanya’da DAX 40 endeksi yüzde 2,20, Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 2,10 ve İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 1,29 yükseldi.
Euro/dolar paritesinin 1-1,03 bandında dalgalı bir seyir izlediği haftada, sterlin/dolar paritesi yüzde 0,9’luk kıymet kaybıyla 1,2073’ten tamamladı.
Gelecek hafta Avrupa’da yatırımcılar, Euro Bölgesi’nde sanayi üretimi ve Sentix İtimat Endeksi’nin yanı sıra Almanya’da enflasyon ile İngiltere’de büyüme ve sanayi üretimini takip edecek.
ASYA BORSALARINDA ARTAN JEOPOLİTİK TANSİYON GÜNDEMİ BELİRLEDİ
ABD Temsilciler Meclisi Lideri Pelosi’nin Tayvan ziyaretinin akabinde, dünyanın en kıymetli çip üreticileri ortasında yer alan Tayvan ile en büyük ekonomileri ABD ve Çin’in devreye alabileceği mümkün ekonomik yaptırımlara ait kaygılar arttı. Rusya-Ukrayna savaşıyla bir arada gittikçe kırılganlaşan global iktisatta resesyon telaşlarını besleyen gelişmeler her ne kadar art plana atılmış görünse de Çin’in devam eden askeri tatbikatına ait haber akışı yakından izlenmeye devam ediliyor.
Asya genelinde geçen hafta data gündeminin zayıf olması ile global risk iştahına paralel bir seyir izlenirken, jeopolitik gelişmeler hasebiyle hisse piyasası yatırımcılarının “temkinli” hareket ettiği görüldü.
Öte yandan Çinli e-ticaret devi Alibaba’nın açıkladığı finansal sonuçlar kapsamında her ne kadar gelirleri beklentileri karşılasa da geleceğe dönük bildirileri oynaklığı destekledi.
Bu gelişmelerle haftalık bazda Çin’de Şanghay bileşik endeksi yüzde 1,69 ve Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 2,04 gerilerken, Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 1,30 ve Hindistan’da Sensex endeksi yüzde 2,69 yükseldi.
Gelecek hafta Asya genelinde açıklanacak makroekonomik data gündeminde, Çin’de enflasyon ile dış ticaret istikrarı bilgileri bulunuyor.
YURT İÇİNDE BORSADAN REKOR ÜSTÜNE REKOR
Geçen hafta Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan datalara nazaran, Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) temmuzda aylık yüzde 2,37 ve yıllık yüzde 79,6 artış kaydetti. AA Finans’ın anketine katılan ekonomistler, temmuzda TÜFE’nin yüzde 3,4 artacağını öngörmüştü. Bu ortalamaya nazaran haziranda yıllık enflasyonun yüzde 81,42’ye yükseleceği hesaplanmıştı.
Beklentilerin altında kalan datalara ait Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından yayımlanan Aylık Fiyat Gelişmeleri Raporu’nda da temmuzda tüketici yıllık enflasyonunun güç hariç tüm alt kümelerde yükselirken, kelam konusu yükselişe en besbelli katkının 1,44 puanla temel mal kümesinden geldiğini bildirdi.
Yurt içinde bilanço dönemi kapsamında ikinci çeyreğe ait açıklanan şirket finansal sonuçları da beklentilerin üzerinde gelmeye devam ederken, global çapta risk iştahının yüksek seyretmesi ile Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi rekor üstüne rekor kırdı.
Endeks haftalık bazda yüzde 6,10 paha kazanarak 2.750,49 puanla kapanış rekoru kırarken, tarihi tepesini de 2.762,95 puana taşıdı. Dolar/TL ise 17,86-18,09 bandında seyrettiği haftayı 17,9097 ile yatay tamamladı.
Gelecek hafta yurt içinde ödemeler istikrarı ile sanayi üretim endeksi dataları öne çıkarken, analistler global çapta merkez bankalarının para siyasetlerine yönelik beklentilerin ve Fed yetkililerinin açıklamalarının oynaklığı artırabileceğini belirtiyor.