Derleyen: Can Şişman / Milliyet.com.tr – Karşısındaki bayan annesiydi ve yıllarca kendisine söylenen palavranın bilakis yaşıyordu. Annesinin gözleri kapalıydı. 6 yaşından beri onu hiç görmemişti. Yıllardır öldüğünü zannettiği bu bayanla 13 yıl sonra birinci sefer karşı karşıyaydı. Ancak bu bir ortaya geliş çok uzun sürmeyecekti. İçlerinden biri son sefer hayattaydı. Birazdan annesinin ayaklarının altındaki sandalyeyi tekmeleyecek ve onu şahsen ayaklarıyla vefata yollayacaktı. 19 yaşındaki genç bayanın yaşamak zorunda kaldığı dram dünya basınının gündemine oturacaktı.
ANNE VE BABASINI SON GÖRÜŞÜ
6 yaşındaki küçük kız, daima arbede eden anne ve babasıyla tıpkı konutun içinde oyuncaklarıyla oyunlar oynuyordu. Annesi ve babası daima tartışıyor, o ise ortalarındaki hengamenin sebebini anlamaya çalışsa da konuşulanlardan hiçbir şey anlamıyordu. Anne ve babası ortasındaki hengame gün geçtikçe daha da şiddetleniyordu. Kadın boşanmak istiyor, adam boşanmayı kabul etmiyordu. Ancak adamın yaptıkları yalnızca bunlarla sonlu değildi. Eşi Maryam Karimi’ye gerek kelamlı gerekse fizikî tacizde ve zorbalıkta bulunuyordu. Bayan özgürlüğü seçip hayatına kızıyla birlikte devam etmek istese de kocasının boşanmaya yanaşmaması nedeniyle güç durumdaydı. İkilinin aslında çoktan sonlanması gereken evliliklerine tanıklık eden 6 yaşındaki kız şimdi ebeveynleriyle son kere göz temasında bulunduğunun farkında değildi. 2009 yılında İran’ın Hazar Denizi kıyılarındaki bir bölgede Karimi ailesi aslında son defa anne, baba ve çocuk olarak bir ortadaydı. Bir sonraki gün içlerinden biri ölmüş olacaktı.
YILLARCA RUHSAL VE FİZİKÎ ŞİDDET UYGULADI
Adı Maryam Karimi… Babası Ebrahim tıpkı vakitte onun hayattaki tek akrabası. 6 yıllık evliliği boyunca bir sefer olsun yüzü gülmeyen Maryam Karimi, çektiği zahmetin sona ermesi umuduyla en sonunda babasından yardım istedi. Babası Ebrahim, torunu nedeniyle kızını ve damadını bir ortaya getirmek ve ikilinin ortalarındaki uyuşmazlığı barışçıl prosedürlerle çözmek istedi. Ancak inatçı damadı asla geri adım atmadı. Boşanmak isteyen eşi Maryam Karimi’nin ve onun babası Ebrahim’in hiçbir talebine olumlu karşılık vermedi.
Baba ve kız kara kara düşündü. Kızının çektiği sıkıntıya yakından tanıklık eden baba Ebrahim, kızının bedenindeki fizikî şiddet izlerini görünce kararını verdi. Maryam Karimi ve babası Ebrahim, bayanın kocasını öldürme planları yaptı. İkilinin yaptığı plan şuydu: Bayan, kocasını öldürecek ve küçük kızıyla babasını yanına alıp öbür bir şehire taşınıp izlerini kaybettireceklerdi. Bu planın birinci kademesi başarılı oldu. Baba ve kız, cinayeti işledikten sonra yakalanmamak için süratlice harekete geçtiler. Lakin gayretleri yakalanmamak için kâfi olmadı.
13 YIL SONRA BİR ORTAYA GELDİLER
Bir süre 6 yaşındaki küçük kız, babasının ailesinin yanına taşındı. Şimdi hiçbir şeyin farkında değildi. Kaldığı yeni meskende babaannesi ve büyükbabası vardı. O meskende neden olduğunu bir mühlet anlayamadı. Annesi ve babasının nerede olduğunu babaannesi ve büyükbabasına soruyor fakat onlardan hiçbir karşılık alamıyordu. Soruları cevapsız bırakıldıkça daha da içine kapanıyor, yaşanan durumu çözmeye çalışıyordu.
Küçük kızın başındaki soru işaretleri lakin aylar sonra ortadan kalkacaktı. Bir gün babaannesi ve büyükbabası onu karşısına aldı. Anne ve babasının artık yaşamadığını, ikisinin de hayatını kaybettiğini açıkladı. Şaşkın ve üzgündü. Gözyaşlarına boğulan küçük kız anne ve babasının öldüğünü kabul etmesi yıllarını aldı. Halbuki işin aslı daha oburdu. Küçük kızın babası ölmüştü lakin annesi hâlâ hayattaydı. Kızın annesiyle kısa bir an bile olsa tekrar bir ortaya gelmesi fakat 13 yıl sonra gerçek olacaktı.
ANNESİNİ VEFATA YOLLAYACAK KİŞİ KENDİSİYDİ
Maryam Karimi ve babası Ebrahim, yakalandıktan sonra Reşt’teki cezaevine gönderildiler. İkili tam 13 yıl boyunca mahpus yattılar. Özgür bırakılmak isteseler de bu fikrin çok da gerçekçi olmadığının farkındaydılar. 22 Şubat 2021 tarihine kadar cezaevinde kalan baba ve kız için bu tarih bir dönüm noktasıydı. İkilinin idam cezasına çarptırıldığı açıklandı. İkili için artık karar verilmişti. Baba ve kız idam edilecekti. Oğullarını öldüren gelinleri ve dünürlerinin aldığı cezayı duyan ve babanne ile büyükbaba, bir sefer daha torunlarına değerli bir açıklamada bulundu.
Torunları artık 19 yaşında genç bir bayandı. İkili yıllar evvel torunlarına anne ve babasının öldüğünü söylemişti lakin bu bir yalandı. Yıllarca bir palavraya inanan 19 yaşındaki bayana bu sefer her şeyi tek tek itiraf ettiler. Artık bir yetişkin olan genç bayan duydukları karşısında inanamadı. Annesi ve dedesi, babasını öldürmüş ve ikisi de idam cezası almıştı. Fakat genç bayanı dehşete düşürecek diğer bir olay daha vardı. Annesini vefata yollayacak kişi şahsen kendisiydi.
KIZININ İDAMINI İZLEDİ, SONRA O DA ÖLDÜRÜLDÜ
İran’daki rejime nazaran bir katilin cezasını devletten daha çok cinayet kurbanlarının yakınları kararlaştırıyor. Ailelere intikam için ‘kısas’ ya da ‘göze göz’ mü üzere soru ve seçenekler sunuluyor, katili bağışlamak isteyenlere ‘kan parası’ almak isteyip istemedikleri soruluyor. Katili affetmeyi seçenler ‘kan parası’ alıyor ve bu seçenek ekonomik durumlar düşünüldüğünde daha tanınan bir seçenek olarak dikkat çekiyor. ‘Kısas’ta ise geriye kalan akrabalar vicdani yükü büyük bir baskı altına giriyor. Babası dışında hiçbir akrabası olmayan ve kocasını babası Ebrahim ile birlikte öldüren Maryam Karimi’nin durumunda kararı verebilecek ya da uygulayabilecek tek kişi ise 19 yaşındaki öz kızıydı.
Annesinin yaşadığını idam tarihinden çabucak evvel öğrenen genç bayan, sebebi bilinmeyen bir formda aylar süren bekleyişten sonra geçtiğimiz aylarda annesini vefata yollayan kişi oldu. Reşt’teki hapishanede bir sandalye üzerinde gözleri kapalı bir halde mevti bekleyen Maryam Karimi, göz teması kuramadığı kızının karşısında hayata veda etti. 19 yaşındaki genç bayan, sandalyeyi tekmeledi ve anne Maryam Karimi’nin cansız vücudunun darağacından sallanmasını yalnızca kızı değil, birebir vakitte hapishanede mahkum olan babası Ebrahim de izledi. Kızının vefatına bilhassa tanıklık etmesi istenen Ebrahim de bu olaydan kısa bir müddet sonra, 2022’nin haziran ayında tıpkı hapishanede idam edildi.
İran İnsan Hakları Örgütü’nün (IHR) 2021 raporuna nazaran Ocak 2021’de 31, Şubat 2021’de 37, Mart 2021’de 17, Nisan 2021’de 26, Mayıs 2021’de 22, Haziran 2021’de 11, Temmuz 2021’de 53, Ağustos 2021’de 27, Eylül 2021’de 43, Ekim 2021’de 27, Kasım 2021’de 28 ve Aralık 2021’de en az 8 olmak üzere 330’u aşkın kişi idam edildi. Bunlar içerisinde en az 15 bayanın idam edildiği belirtilirken, 8 kişinin politik münasebetlerle, 158 kişinin cinayet nedeniyle, 121 kişinin ise uyuşturucu kaçakçılığı sebebiyle idam edildikleri duyuruldu.
‘KURBAN OLMAKTAN ÇIKIP CELLADA DÖNÜŞÜYORLAR’
İngiltere merkezli Daily Mirror gazetesine konuşan IHR yöneticisi Mahmood Amiry-Moghaddam, İran’daki yargı sisteminin kurbanları cellatlara döndüştürdüğünün altını çizdi. “İran’daki ceza kanunları yalnızca insanlık dışı ve barbarca İdam,cezalara sahip olmakla kalmıyor, birebir vakitte toplum içindeki şiddeti de körüklüyor” sözlerini kullanan IHR yöneticisi, “Yapılan şey idamın sorumluluğunu cinayet kurbanının ailesinin omuzlarına yüklemektir. Kurban olmaktan çıkıp cellada dönüşüyorlar” dedi.
Maryam Karimi ve babası Ebrahim’in idamları için bayanın küçük kızının 18 yaşını doldurmasının beklendiğini hatırlatan Mahmood Amiry-Moghaddam, “Kurbanlar şayet intikam talep etmediği takdirde ruhsal baskı uygulanıyor ve kendilerini hatalı hissettirmeleri sağlanıyor. İdam cezası yerine ‘kan parası’nı seçmek isteyenlerin sayısı ise çok daha fazla” diye konuştu. ‘Kısas’ cezasının insanlık dışı, vahşi ve zalimce olduğunu vurgulayan gazeteci Aram Bolandpaz ise şunları söyledi: “Okullarda süren beyin yıkama, çok cezalar ve ataerkil rejim üzere sebepler Maryam’ın kızının, annesini idam etmenin bir zafer olduğunu düşünmesi için yetiştirildiğini ortaya koyuyor.“