Derleyen: Oğuzcan Atış / Milliyet.com.tr – Takvimler 1914 yılını gösterdiğinde tüm dünya büyük bir yıkıma sebep olacak savaşın karanlık atmosferine girmişti. 22 yaşına yeni girmiş olan J. Paul Getty, bu türlü bir ortamda tarihe geçecek bir muharrir olmak ve diplomatlık hayalleri ortasında gidip gelirken, babasının onu hayallerinden çekip almasıyla çok farklı bir hayat yaşamaya hazırlanıyordu. Petrolün kıymetinin giderek arttığını ve bu alanda yatırımlar yapmanın gelecekte çok büyük karlar sağlayacağını düşünen Getty’nin babası, 22 yaşındaki oğluna 10 bin dolar para verdi. Hayallerinin peşinden gitmeyi planlarken bir anda babasının yönlendirmesiyle büyük bir hayal kırıklığı eşliğinde petrol yatırımları yapan Getty, bunun karşılığını kısa müddette aldı ve birkaç yıl içinde milyoner oldu.
Yıllar ilerledikçe servetine servet katarak daha da varlıklı hale gelen Getty, 60’lı yaşlarının başında milyar dolarlık bir servete ulaştı ve ABD’nin en güçlü iş adamı oldu. Birçok lisanı akıcı düzeyde konuşabilen ve zekasıyla herkesi kendine hayran bırakan Getty, karmaşık özel hayatıyla da magazin basınının en büyük gereçlerinden birisi oldu. Bu sefer hiçbir şey yolunda değildi, yaptığı beş evlilik de kocaman bir hayal kırıklığı olarak kendisine dönecekti.
1929 Dünya Ekonomik Buhranı sırasında kaynaklarına yatırım yaparak krizi fırsata çeviren Getty, diğer petrol şirketlerini de satın alarak Pasifik Batı Petrolleri Şirketi’nin sahibi oldu. ABD’deki ekonomik temelini genişleten Getty, II. Dünya Savaşı sonrasında Arap petrol piyasasına da el attı ve bu alanda başarılı oldu. 1949 yılının başlarında İbni Suud ile 60 yıllık bir petrol antlaşması imzaladı. Bu antlaşmaya nazaran, 9.5 milyon doları nakit olarak ödemek suretiyle toplamda 12.5 milyon dolar verecek olan Getty, Suudi Arabistan ile Kuveyt hududunda bulunan verimli yerlerin petrol varlığının yüzde 50’sine sahip oldu. Bölgeye 18 milyon dolar daha yatırım yapma riskine giren Getty, servetini daima katlayarak dünyanın sayılı petrol zenginleri ortasına girdi. 60 yıl boyunca yılda yaklaşık 16.000.000 varil (2.500.000 m³) petrol üretti. Getty’nin şirketi de bu vurgun sayesinde bölümün önde gelen işletmeleri ortasına girdi. Genişlemeyi sürdüren Getty, tanker filoları satın alarak petrolün işlenmesinden çıkar sağlayabilmek için petrol rafinerileri inşa ettirdi. 1967’de tüm petrol şirketlerini Getty Oil ismi altında birleştiren milyarder, dünyanın sayılı zenginleri ortasında kabul edilmekteydi.
ÖZEL HAYATINDAKİ FIRTINALAR HİÇ DİNMEDİ
Getty, 30 yaşına geldiğinde fırtınalı özel hayatının başlangıcı olacak birinci evliliğini yaptı ve 1923 yılında görenlerin hoşluğuna hayran kaldığı 19 yaşındaki Jeanette ile evlendi. Kısa müddet içinde George isminden erkek çocukları olan çiftin evliliği 1 yıl içinde sona erdi. Birinci evliliğini sona erdirmesinin akabinde 2 yıl boyunca bir münasebet yaşamadan işine odaklanan J. Paul Getty, 2 yılın sonunda Teksaslı bir çiftçinin ‘uzun uzunluklu, ince muhakkak kızı’ Allene ile evlendi. Çiftin evliliği yalnızca 6 ay sürdü ve Getty tekrar işine odaklanarak bir müddet yalnız başına vakit geçirdi. Getty, daha sonra Fini isimli ‘ipek saçlı, mavi gözlü bir güzellik’ ile evlendi. Çift, oğulları Ronny’nin doğumunun akabinde kısa bir mühlet sonra boşandı. Getty kısa müddet içinde 3 evlilik yapmış ve boşanmış bir adam olarak cemiyet hayatının sohbet gereci haline gelmeye başladı.
Bir süre sonra Hollywood’a yaptığı bir ziyaret esnasında Ann isimli 14 yaşında bir kızla karşılaştı. Getty ve Ann ortasında kısa müddette samimi bir hava oluştu. Ama Ann’in ailesi bu periyotta bu türlü bir ilgiye onay vermedi. Aradan geçen sekiz yılın akabinde aile ikna oldu. Bunun akabinde Ann, Getty’nin 4’üncü karısı oldu. Çiftin Paul ve Gordon isimli iki erkek çocuğu oldu. Ann ile olan evliliği başka evliliklerine oranla daha uzun sürdüğü için bu sefer hayat arkadaşını bulduğunu düşünüyordu. Vakit ona bu hususta yanlış düşündüğünü 4 yıl sonra gösterdi. Getty ve Ann çifti, 4 yıllık bir evliliğin sonunda boşanarak evliliklerini bitirdi.
Evlilik hayatı konusunda müthiş bir sicili olan ve bu sicil sebebiyle sosyete ortasında yavaş yavaş alay konusu olmaya başlayan J. Paul Getty, tüm bu söylenenleri dikkate almadan 1937 yılında ‘Teddy’ olarak bilinen Louise ile evlendi ve çiftin Timmy isimli bir çocukları oldu. Timmy, 12 yaşındayken beyin tümörü sebebiyle hayatını kaybetti ve çift bu olayın akabinde 1951 yılında boşandı.
‘KADINLAR PETROL KULELERİNDEN DAHA FAZLA İLGİ İSTİYOR’
J. Paul Getty’e nazaran başarısız evliliklerinin nedeni ağır iş temposuydu ve “Hiçbir bayan birkaç petrol kulesi yüzünden daha az ilgi görmek istemez” diyordu. Yaşanan ayrılıklara karşın hayatı boyunca 5 eşiyle de ortasını düzgün tuttu ve hiçbir vakit bir düşmanlık yaşanmadı. Başarısız evliliklerinin akabinde işine odaklanan Getty, kısa bir iş ziyareti için Londra’ya gitti ve bir daha da ABD’ye hiçbir vakit dönmedi. İngiltere’ye yerleşen Getty, 1959’da Surrey’de Kraliçe Anne ve Guinness ve Rothschild ailelerinin üyelerini de ağırlamış olan Sutton Place’i satın aldı ve ölene kadar bu malikanede yaşadı.
J. Paul Getty Müzesi
ÇOCUKLARI VE TORUNLARIYLA ORTASI ÂLÂ DEĞİLDİ
J. Paul Getty’nin çocuklarıyla da ortası her vakit soğuk oldu. Getty’nin en büyük oğlu George, uyuşturucu unsur bağımlısıydı ve çok gerilimden ötürü ruhsal problemler yaşıyordu. Getty’nin en büyük oğlu George, 1973 yılında çok dozda uyuşturucu kullandığı için hayatını kaybetti.
En büyük oğlunun vefatından birkaç hafta sonra kendisiyle birebir ismi taşıyan en büyük torunu 16 yaşındaki John Paul Getty III, Roma’daki ünlü Piazza Farnese’de dolaşırken ‘Ndrangheta isimli bir İtalyan organize cürüm çetesinin üyeleri tarafından kaçırıldı. Ancak dede Getty mafyanın torununa karşılık istediği fidyeyi ödemeyi reddetti. Torunu için istenen bu fidyeyi öderse başka torunlarının da mafya tarafından kaçırılacağını ve hayatlarının tehlikeye gireceğini düşünüyordu. Torunu 5 ay boyunca Calabria Dağları’ndaki bir mağarada direğe zincirlenmiş halde mafyanın elinde esir kaldı ve bu müddette kulağı kesilerek büyükbabasına mektupla yollandı. Mafyayla yaptığı ağır pazarlığın akabinde 14 milyon dolarlık fidyenin yalnızca 2.2 milyon dolarını ödeyen Getty, torununu kurtarmak için verdiği parayı ise oğlunun borcu olarak sayıp faiziyle ödemesini istedi.
Muazzam zenginliğine karşın tam bir cimri olarak tanınan Getty’nin lüks Sutton Place malikanesine bile ankesörlü telefonlar yerleştirilmesi de yıllarca lisandan lisana konuşuldu. 1976 yılında 84 yaşındayken hayatını kaybeden J. Paul Getty, servetin büyük kısmını kurduğu J. Paul Getty Müzesi’ne bırakarak anında dünyanın en varlıklı sanat kurumunu yarattı. 2 milyar doları ise mirasçılarına bırakan Getty, oluşturduğu fon ile onların da geride bıraktığı servetten yararlanmasını sağladı.