ABD idaresi, Rusya ve Çin’in Afrika kıtasıyla askeri, ekonomik ve diplomatik bağlantılarının ilerlediği bir devirde yaklaşık 50 Afrikalı başkanı yarın Washington’da ağırlayacak.
ABD, birincisi 8 yıl evvel yapılan ve 3 gün sürecek ABD-Afrika Başkanlar Tepesi’nde, sağlıktan iklim değişimine, iktisattan Ukrayna-Rusya savaşına kadar farklı başlıklarda Afrika ülkeleriyle görüş alışverişinde bulunacak.
Zirvede, Rus paralı askerlerinin Afrika ülkelerinde vazife yapmasına ait telaşların ve Çin’in ekonomik tesirinin büyümesinin de gündeme gelmesi bekleniyor.
Amaç: Kıtayla iştiraki derinleştirmek
Kıtayla paydaşlığı derinleştirmek istediklerini açıklayan Beyaz Saray yetkilileri, ABD Lideri Joe Biden’ın tepe sırasında Afrika Birliğinin G-20 oluşumunda koltuğa sahip olması için dayanağını açıklayacağını duyurdu.
Afrika Birliği ve üye ülkeler yıllardır hem Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulunda hem de G-20 üzere oluşumlarda kalıcı koltuğa sahip olmak istiyor.
ABD, Çin ve Rusya’nın tesirinden rahatsız
Ukrayna’daki savaşın yol açtığı güç ve besin sıkıntısından en fazla etkilenen Afrika ülkelerinin dorukta bu mevzuyu da gündeme getirmesi bekleniyor.
Afrika ülkelerinin savaştan dolayı Rusya’ya açıktan reaksiyon göstermemesi ABD’nin kıta ülkeleriyle diplomatik ilgilerinin zayıfladığı yorumuna yol açmıştı.
Savaşın şiddetlendiği periyotta Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un kıtaya yaptığı ziyarette, Rusya kimi ülkeleri yanına çekmek için uğraş harcamıştı.
Lavrov’un çabucak akabinde Afrika tipi yapan ABD’li mevkidaşı Anthony Blinken ise ülkesinin Afrika ülkelerini eşit ortak olarak gördüğünü söylemişti.
ABD’nin Çin’in Afrika ülkelerini daima borçlandırmasına ait tenkitleri ise dorukta tekrar gündeme gelebilir. Çin’in kıtadaki ekonomik varlığı güçlendirmesinden rahatsız olan ABD, ticari ilgilerin ilerlemesi için özel yatırımların kıtada artmasını istiyor.
ABD, askeri darbelerden dolayı Mali, Burkina Faso, Sudan ve Gine’yi tepeye davet etmezken, diplomatik ilgilerin zayıf olduğu Eritre’yi de doruğa çağırmadı.
Öte yandan, iç çatışmalar ve insan hakları ihlalleri nedeniyle son yıllarda ABD’nin tenkitleri ve yaptırımlarına maruz kalan Etiyopya ve Zimbabve üzere ülkelerin toplantıda yerini alacağı öğrenildi.
Gümrük tarifesi ayrıcalığı
2021 yılında Afrika’ya 26,7 milyar dolarlık ihracat ve Afrika’dan 37,6 milyar dolarlık ithalat yapan ABD, kıtada onlarca ülkeye gümrük tarifesi olmadan ülkesine eser sokma ayrıcalığı tanıyor.
ABD, 2011 yılında kıtaya 32,8 milyar dolarlık ihracat ve kıtadan 93 milyar dolarlık ithalat yapmıştı.
Eski ABD Lideri Donald Trump’ın 2018’de birtakım Afrika ülkelerine hakaret etmesi ve vize kısıtlamaları getirmesi, kıta ülkeleri ile ABD ortasında gerginliğe yol açmıştı.