Başta Tüm Süt, Et ve Damızlık Sığır Yetiştiricileri Derneği (TÜSEDAD) olmak üzere süt üreticilerinin tüm yakarışlarına karşın gerekli tedbirleri almayan iktidar, süt piyasasını yerle yeksan etti. Türkiye İstatistik Kurumu datalarına nazaran, son bir yılda büyükbaş hayvan sayısı 442 bin 711 baş azalarak 17 milyon 875 bine gerilerken ticari süt işletmeleri tarafından toplanan inek sütü ölçüsü, eylül ayında geçen yılın birebir ayına nazaran yüzde 4,4, 9 ayda geçen yılın birebir devrine nazaran yüzde 2,7 azaldı. Süt üretimindeki azalma süt eserlerine de yansıdı. Yılın birinci 9 ayında tereyağı üretimi yüzde 25,4, ayran üretimi yüzde 11,1, yoğurt üretimi yüzde 3,9 artarken; inek peyniri üretimi yüzde 5,1 ve içme sütü üretimi yüzde 0,7 azaldı. Tüm bu gelişmeler, süt ve süt eserlerinin fiyatının son bir yıl içinde üçe katlanmasına neden oldu. Birçok vatandaş kilosu 200 liraya kadar çıkan peyniri alışveriş sepetlerinden çıkarmak zorunda kalırken, gelişme çağında çocuğu olan aileler kilosu 35 liraya çıkan pastörize sütü bile alamaz hale geldi.
‘Aylardır süt krizi çıkacak dedik, dinletemedik’
Adana Çiftçiler Birliği Lideri ve TÜSEDAD Üyesi Mutlu Doğru aylardır yaptıkları ikazlara karşın seslerini duyuramadıklarını belirterek, “Aylardır ‘Süt üreticisinin sesini duyun, yoksa yakında süt krizi çıkacak’ diye haykırdığımız halde hayvancılık yapana, et ve süt üretene fiyat baskısı devam etti ve geç de olsa yapılan fiyat artışları ve prim takviyeleri de yetersiz kalınca öncelikle küçük üreticiler ineklerini kesmek zorunda kaldılar. Şu anda geldiğimiz noktada sütte arz açığı meydana gelerek, fabrikalar süt bulmak için adeta süt savaşına başladı ve fiyatlar özgür piyasada rekabetle aylık olarak arttı” dedi.
Maliyeti daima artan üretici de mağdur, her gün eserleri daha değerliye alan tüketici de…
Ulusal Süt Kurulu (USK) çiğ süt fiyatını 8.50 TL olarak açıkladığı halde şu anda çiftlik sütlerine 10.50-11-50 TL ortasında fiyatlar önerildiğini ve olmayan süte fiyatın özgür piyasaya bırakıldığını vurgulayan Gerçek, bu durumdan kimlerin ziyanlı çıktığını da şu sözlerle anlattı:
- Öncelikle borç içinde olup finansman imkanı bulamayan küçük süt üreticileri ineklerini keserek daldan çıkmıştır.
- Süt ve süt eserlerini her geçen gün daha değerliye tüketen tüketiciler.
- Milyonlarca dolar harcanarak ithal edilen düveler, onları beslediğimiz yem hammaddeleri için ödediğimiz dövizler, ineklerimizi kesite gönderdiğimizden topyekün kesilmiştir.
- En az 2-3 yıl toparlanması güç olan Türk hayvancılık dalı, yeni yatırımcı çekemeyeceği için en büyük darbeyi almıştır.
- İnek kısımları ile et arzı artmış ve fiyatların sabit kalmasıyla besi hayvancılığı yapanları da ziyana uğratmıştır.
‘Kesilecek dana bulunamayınca et fiyatları da yükselecek’
- İnek kısımları durup, erkek bölümlük dana bulunamayınca et fiyatları çok yükselecek ve tüketici bu seferde et fiyatlarıyla darbe yiyecektir.
- Velhasıl evvel üretici sonra da tüketici; USK ile Besin Komitesi’nin yanlış kararlarının, kara doymayan sanayi ve ithalat lobilerinin elbirliğiyle yaptığı yanlışlar ve baskıların faturasını ödeyecektir.
‘Üreticiye ineğini kesmeyeceği piyasa fiyatı verilmeli’
“Bu saatten sonra tek yapılması gereken var” diyen Yanlışsız, tekliflerini şöyle sıraladı:
- Üretene ineğini kesmeyeceği piyasa fiyatını vererek, tüm üreticilerin piyasada belirlenen fiyattan sütünü satarak kazanmasını sağlamak ve işi bırakmasını engellemek.
- Yani USK 8.50 TL olan çiğ süt fiyatını piyasaya uyarak 10.50 TL’ye yükseltmeli ve destekleme primleri ise yine 1 TL olarak açıklanmalıdır.
- Yoksa özgür piyasanın acımasızlığıyla süt fiyatlarını durdurmak güç olacaktır.