Gıda fiyatlarında global olarak artış yaşansa da Türkiye’de ayrıyeten yaşanan kimi idare, planlama, teşvik sıkıntıları nedeniyle taban fiyatlı vatandaşın sağlıklı besine ulaşma mümkünlüğü giderek düşüyor. Bu durum en çok da okula giden çocukların yetersiz beslenmesine yol açıyor. Besin üreticileri de maliyet kalemlerindeki artışı tam olarak fiyatlarına yansıtamadığı için hile yahut içine öteki şeylerin karıştırıldığı (tağşiş) yiyecek içecek sorunu gündeme taşındı.
Gıda Mühendisleri Odası İdare Konseyi Üyesi Esef Özat, hususla ilgili sorularını yanıtladı. Özat, “Gıda güvenliğinin bir maliyeti var. Beşerler fiyatları daha aşağı çekmek için o maliyetten kaçıyorlar. Yemek dalında bütün girdilerin fiyatları artmasına karşın üreticiler bunu fiyata yansıtamıyorlar. Yansıtamayınca da kendi maliyetlerini düşürmek için her türlü sahtekarlığı yapabiliyorlar” dedi.
Tarım ve Orman Bakanlığı’na kıymetli vazifeler düştüğünü belirten Özat, “Denetim ve denetimleri kâfi seviyede yapmadığınız vakit bu çeşit sahtekarların önünü açıyorlar. Bakanlık taklit ve tağşiş listesini uzun müddettir yayınlamıyor. Öncelikle yapılan hileleri kamuya duyurmak zorunda. Bakanlığın bu kontrolleri yapabilmesi için en değerli eksiği insan kaynağı. Kâfi sayıda mühendisi istihdam etmediği vakit bu kontrolleri yapamıyor ve yaptığı vakit da 5-10 dakikalık kontrollerle bunu yapabileceğini düşünüyor lakin çıkan sonuç bu türlü bir denetimsizliği ortaya koyuyor. Her gün gazetelerde besin zehirlenmesi yaşayan vatandaşlarımızı görüyoruz. Bu noktada bakanlığın bilhassa küçük işletmelerde üretimden sorumlu mühendisin olmaması buralarda da büsbütün başıboş bir üretimin olduğunu göstermekte” diye konuştu.
Denetim yapacak besin mühendisleri sayısının az olduğuna dikkat çeken Özat, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Büyük işletmelerde muhakkak bir biçimde besin güvenliğini sağlayacak takımlar, insan kaynaklarının mühendis çalıştırma mecburiliği var lakin küçük işletmelerde bu türlü bir mecburilik olmayınca yılda bir sefer bakanlığın kontrolü dışında bir kontrol sistemi yok. Bazen yılda bir kez gidilmeyen yerler de var. Olağanda besin işletmesinin riskine nazaran yılda 2-3 kere Bakanlık tarafından faal bir biçimde denetlenmesi gerekiyor. 5 dakikada girip çıkıp formlar doldurup da şöyle bir bakıp çıkmakla olmuyor. Eldeki bu kadar az takımla 100 binden fazla üretim yeri, 600-700 binden fazla satış yerini yalnızca 5-6 bin denetçiyle denetlemesi mümkün değil. Ortada bir muhtaçlık var. Binlerce işsiz mühendis var. Bu muhtaçlığı karşılayacak takımlar var lakin idare alım yapmıyor. Bu 85 milyonun sağlı ile ilgili bir mevzu.
‘Düşük maliyetli eserleri tüketen kesim yoksullar’
Çünkü beşerler besin almak zorundalar lakin kaliteli besinin fiyatı muhakkak. Beşerler o besine ulaşamıyorlar. Merdiven altı üretimler çıkacak. Bu insanlara alabilecekleri fiyata bu eserleri satmaya çalışacaklardır. Bu beşerler hem düşük besin pahası besinlere ulaşacak hem de besin güvenliği açısından büyük riskler taşıyacaktır. Duyuyoruz Sudan boyası, bozulmaya yüz tutmuş eserlerin inşaatlarda çalışan personele yedirilmesi sonucu zehirlenme… Çocuklar besin kıymeti düşük, yarım yağlı süt tüketiyorlar. Bunların birincil nedeni enflasyon. Çiftçiyi, tarımı desteklemezseniz bunların hepsi bir halde tüketiciye yansıyor. Bilhassa de alt gelir düzeyindeki beşerler temel besinlere erişmekte dahil zorlanmaya başladılar. Düşük maliyetli eserleri tüketen kesim fakirler. Yalnızca besin zehirlenmesi değil, yetersiz beslenmeden ötürü çocuklarımızın geleceği de sıkıntılı”