Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Lideri Recep Tayyip Erdoğan’ın, “Yıl sonunda temennim faizi tek hanelere indirmeliyiz” kelamlarını iktisat bilimcileri ve ekonomistler kıymetlendirdi. Prof. Dr. Erinç Yeldan, “Sadece siyasi bir gösteriş için iktisat bilimine ve geniş manada ekonomik gerçeklere uymayan yalnızca siyasi bir telaffuzdan ibaret olan sloganlar sarf ediliyor”, Prof. Dr. Şenol Babuşçu, “Baz tesiri nedeniyle zati enflasyon düşecek. Algı idaresi yapacaklar”, ekonomist Murat Sururi Özbülbül de, “Enflasyonun çok yüksek olduğu ülkelerde bankalara düşük faizle borç veriyorsanız bu servet transferdir” dedi.
Erdoğan, dün akşam katıldığı televizyon programında siyaset faizi ile ilgili olarak, “ABD’nin faiz artırımı dediğiniz nedir? Ne kadar bir oran? Önemli bir oran yok. Şu anda diyelim ki ABD’de faiz artırımı yüzde 6 olabilir. Avrupa’ya geliyorsunuz, orada da yüzde 4-5. Son toplantıda Para Piyasası Heyeti faizi yüzde 12’ye indirdi. Temennim odur ki bir sonraki toplantıda tekrar indirerek, yıl sonunda tek hanelere indirilmesi” açıklamasını yaptı.
İktisat bilimcileri Prof. Dr. Erinç Yeldan, Prof. Dr. Şenol Babuşçu ve ekonomist Murat Sururi Özbülbül, Erdoğan’ın bu açıklamasını ANKA Haber Ajansı’na kıymetlendirdi.
TIKLAYIN – Erdoğan: Yıl sonuna kadar faizi tek haneli sayıya indirmeliyiz; taban fiyat için aralık ayında adım atacağız
“Sadece siyasi siyasi bir telaffuzlardan ibaret olan sloganlar sarf ediliyor”
Ekonomi idaresinin piyasanın gerçeklerini göz arkası ettiğini belirten Prof. Dr. Erinç Yeldan, Erdoğan dahil iktisat hakkında yapılan açıklama ve alınan kararlar için “vitrinde kalmak, ilgi çekmek için yapılıyor” değerlendirmesini yaptı. Prof. Dr. Yeldan’ın açıklaması şöyle:
“Türkiye’de rastgele bir para yahut maliye geniş manada ekonomik programı yahut stratejisi artık izlenmiyor. Yandaş şirketlere, yandaşlara rant aktarmak, gelir transferi yapmak için anlık günlük kararlar alınıyor. Bunların dışında yalnızca siyasi bir gösteriş için iktisat bilimine ve geniş manada ekonomik gerçeklere uymayan, yalnızca siyasi siyasi bir telaffuzlardan ibaret olan sloganlar sarf ediliyor. Bu türlü bir kelamın iktisadi değerlendirmeye tabi tutulamayacağını düşünüyorum. Piyasa davranışları da esasen çok kısa ve anlık reaksiyonlar verip bu kararları göz gerisi ediyor.
“Piyasa iktisat idaresini ciddiye almıyor”
Düşünebiliyor musunuz, FED Lideri ya da önemli bir merkez bankası lideri ya da iktisattan sorumlu şahsı yıl sonuna kadar faizler üzerine rastgele bir bedel verse o ülkede yer yerinden oynar. 25-50 baz puanlık kararlar bunlar. İktisat idaresi o kadar piyasanın gerçeklerinden kopmuş ki piyasa bunları asla ciddiye almıyor. Herkes kendini koruyacak halde davranışlar sergiliyor. Bu açıklamalar vitrinde kalmak, ilgi çekmek için yapılıyor.”
“Baz tesiriyle enflasyon düşecek”
Prof. Dr. Şenol Babuşçu da baz tesiri nedeniyle zati enflasyonun düşeceğini belirterek, yapılan için “Algı yönetimi” dedi. Babuşçu, şunları söyledi:
“Politika faizini kasım ayına kadar yüzde 9’a kadar çekecekler. Baz tesiriyle enflasyonun düşeceğini bildikleri için faizi düşürüp enflasyonu düşürdüklerini söyleyecekler. Meğer enflasyonun düşüşü yalnızca baz tesirinden kaynaklanıyor. Yoksa fiyat artışları sürecek.
“Algı idaresi yapmaya çalışacaklar”
Kasım ayında yüzde 90’lar civarında olacak enflasyon baz tesiri nedeniyle aralıkta 10 puan, ocakta 10 puan düşecek. Böylelikle, ‘Faizi düşürerek enflasyonu 90’dan 70 düşürdük’ diyecekler. Algı idaresi yapmaya çalışacaklar. Tesirleri açısında baktığımızda ise siyaset faizi etkisiz hale geldiği için 9 ya da 8’e düşmesi hiç değerli değil. Artık kimse dikkate almıyor.”
“Bu bir servet transferidir”
Ekonomist Murat Sururi Özbülbül de Merkez Bankası’nın siyasete teslim olduğu için siyaset faizinin Erdoğan’ın açıkladığı üzere tek haneye inmesinin mümkün olduğunu söyledi. Bankalara verilen düşük faizli krediler için de “Bu bir servet transferidir” değerlendirmesini yaptı. Özbülbül şunları söyledi:
“Hiç elbet ki Merkez Bankası siyaset faizini indirebilir. Merkez Bankası’nın büsbütün siyasetin buyruğuna girdiği bir ortamda bunu çok rahat yapar. Sorun ise bu indirim yapıldığında ne olacağıdır. Şu an Merkez Bankası’nın bankalara verdiği borç faizi çok düşük. Enflasyonun çok yüksek olduğu ülkelerde bankalara düşük faizle borç veriyorsanız bu servet transferdir. Yapılan birilerini güçlü etmek manasına gelir. Bankalar düşük faizle borç alıyor sonra kamuya ve işletmelere kredi olarak yüksek faizle verip para kazanmıyor.
“Kağıt paraların değerli maden cinsinden bir karşılığı yok”
Önemli olan faizin değil enflasyonun düşmesidir. Enflasyon her vakit her yerde nakdî bir olgudur. Arz talep istikrarları yüzünden ortaya çıkan fiyat değişmeleriyle de bir ilgisi yoktur. Büsbütün alım satımda kullanılan paranın pahasının değişmesi ile ilgili bir bahistir. Bugün itibariyle kağıt paraların altın ya da gümüş üzere değerli maden cinsinden bir karşılığı yoktur. Günümüzde kağıt paralar devletlerin çıkardığı sıfır faizli sonsuz faizli vadeli senet niteliğini taşır. Paranın dolanımdaki ölçüsü arttığı vakit para kıymet kaybeder parayı basan otoritenin prestiji azaldığında para yeniden bedel kaybeder. Bu büsbütün mali bir olgudur.
“Kurlar yükseldiği için enflasyon olmaz”
Kurlar temel olarak iki ülke para ünitesinin satın alma gücündeki değişimleri gösterir. Kurlar yükseldiği için enflasyon olmaz. Enflasyon yükseldiği için kurlar yükselir. İktidarlar istemediği ve enflasyonist siyasetler uygulamadığı sürece enflasyon yükselmez. Enflasyonun temel sebebi vergi gelirinin bütçe açığına yetmemesi, bu yüzden para basımının zorunda kalınmasıdır. Bütçeden 9 milyonluk bir bilgiye bakarken onca israf ve harcama yaparken buna vergi gelirlerinin yetmesi mümkün değildir. Bu yüzden para basılıyor ve enflasyon çıkıyor.”