Meclis gündemine gelen ‘sansür yasasına’ karşı 10 meslek örgütü TBMM’de ortak açıklama yaptı ve ‘siyah maske’ takarak protesto ettiler. Meslek örgütlerine CHP, HDP ve DEVA Partisi milletvekilleri de dayanak verdi.
Meclis gündemine gelen ‘sansür yasasına’ karşı 10 meslek örgütü TBMM’de ortak açıklama yaptı ve ‘siyah maske’ takarak protesto ettiler. Meslek örgütlerine CHP, HDP ve DEVA Partisi milletvekilleri de takviye verdi. Bildiriyi PMD Lideri Kemal Aktaş okudu Basın Kurulu Lideri Pınar Türenç ve Gazeteciler Cemiyeti Lideri Nazmi Alım de takviye verdi
Kamuoyunda ‘dezenformasyon yasası’ olarak da bilinen toplumsal medya düzenlemesine karşı Basın Kurulu, Çağdaş Gazeteciler Derneği, Diplomasi Muhabirleri Derneği, İktisat Muhabirleri Derneği, Gazeteciler Cemiyeti, Haber-Sen, İzmir Gazeteciler Cemiyeti, Parlamento Muhabirleri Derneği, Türkiye Foto Muhabirleri Derneği ile Türkiye Gazeteciler Sendikası ortak açıklama yaparak itirazlarını lisana getirdiler. TBMM Ana Binası basın girişi önündeki açıklamada itirazlar şu biçimde açıklandı:
MUĞLAK VE UCU AÇIK İFADELER
1- Yasa teklifi tabir özgürlüğünün önünde tarihimizin en büyük manisi olarak dikilecek 29’uncu unsur ile ‘Halkı yanıltıcıyı bilgiyi alenen yaymak’ üzere bir yeni kabahat tarifi oluşacak. Muğlak ve ucu açık sözlerle hangi savcının hangi yanlış bilgiyi yayanlarla ilgili harekete geçeceği bilinemeyecek. Toplumsal medyada eleştirel paylaşımlar, ‘dezenformasyon’ olarak suçlanabilecek. Palavra haberi yapanın yanı sıra yayan sözü getirilerek demokrasiyi ve söz özgürlüğü prensibini temelinden sarsıp çökertecek pek çok uygulamayla karşı karşıya kalınacak.
8 BİN KİŞİ İŞSİZ KALACAK
2- Lokal gazetelerimizin ana hayat kaynağı olan resmi ilan gelirlerinin yüzde 75 oranında azalması kelam konusu olacak. Mahallî gazeteler bu darbeyi aldığı takdirde çalışan yaklaşık 8 bin meslektaşımız için işsiz kalma tehlikesi doğacak. İnternet siteleri Basın İlan Kurumu havuzuna dahil edilirken, yeni kaynak yaratılmadığı için, ilan pastasından alınan hisse düzgünce küçülecek. Resmi ilan yayınlama hakkına sahip 953 gazetenin yaklaşık 30’u yaygın, geri kalanı lokal gazetedir. Resmi ilan yayın hakkı bekleyen gazeteleri de hesaba kattığımızda yaklaşık 1000 gazete için gelirlerini değerli ölçüde kaybetme riski oluşacak.
BÜYÜK BOŞLUK YARATIYOR
3- İnternet haber sitelerine ilişkin mevzuat düzenlemelerinin sonra yapılacağının belirtilmesi büyük boşluk yaratıyor. Lokal yazılı basın kazanılmış hakları açısından, eşit maliyet, eşit fonksiyon taraflarından ziyana uğrayacak. Kurumsallaşmış, varlığını sürdüren, istihdam yaratan, yıllarca vergisini ödeyerek mesleğe hizmet etmiş mahallî gazeteler ile bir müddet evvel kurulmuş kurumların eşit statü kazanma tehlikesi doğacak. Lokal gazetelerimizde haberin doğruluğuna ait eşik bekçiliği vazifesi muhabir, editör, yazı işleri müdürü, genel yayın direktörü üzere üç yetkiliden geçerken bu fonksiyonu zayıflatacak istikametler oluşabilecek.
4- İktidarlar tarafından tehlikeli görünen toplumsal medya paylaşımları ağır cezaya maruz kalacak. Kapalı anlık iletileşme uygulamaları, görüşmelere ait bilgileri BTK’ya verecek.
1 MİLYON TL’YE KADAR CEZA
5- Teklifin bir nebze olumlu sayılabilecek yanı, internet basınında çalışan meslektaşlarımıza gazeteci statüsü kazandırması ve bu yolla basın kartı alma yolunun açılması. Bu duruma rağmen belirli kurallarda internet basınına yönelik ağır yaptırımlar da öngörülmekte. Teslim ve koruma yükümlülüğünü yerine getirmeyen internet sitesine, 1 milyon liraya kadar ceza verilebilecek. “Haber Sitesi” vasfını yitirenler internet sitelerinde çalışan gazetecilerin şahsî hakkı olan basın kartı da ellerinden alınacak.
İNTERNET SİTELERİ DAVALARA BOĞULACAK
6- Şahsî hakların korunması kıymetli lakin bu haliyle internet siteleri için kaotik bir süreç yaşanabilecek. Yazılı medyada dava açmak için tanınan “yayın tarihinden itibaren 4 aylık süre”, internet basınında yayın tarihinden itibaren değil “şikâyet tarihinden itibaren” başlatılacak. Yani her gün yüzlerce haber yayınlayan bir internet sitesi yasanın akabinde yıllar boyunca, binlerce haberiyle ilgili dava edilebilecek.
BASIN KARTI ALMANIN MANASI KALMAYACAK
7-) Gazetecilerin basın kartı taşımasının hiçbir manası kalmayacak, dernek ve vakıf yöneticilerinin, pek çok kamu çalışanının basın kartı almasının önü açılacak. Basın kartı komitesi unsurlarının yasa teklifinin içine konulmasıyla meslek örgütlerinin bu mevzuatı idari yargıya taşımasının önüne geçiliyor, yasal zırh kuşanılıyor. Kimin basın kartı alıp kimin alamayacağına karar verecek 9 kişilik kurulda gazetecileri temsil edebilecek yalnızca 2 temsilci bulunabilecek, 5 üyeyi direkt başkanlık belirleyecek.
BİK, HEM PARA HEM DE CEZA VERECEK
8- Resmi ilanların adil bir halde gazetelere dağıtılması emeliyle kurulan ve fikir ve içerik farkı gözetmeksizin aracılık hizmeti yapmakla yükümlü Basın İlan Kurumu gazetelere ve internet haber sitelerine hem para hem ceza veren bir kurum olarak büyük yetkilerle donatılacak. Basın İlan Kurumu tıpkı televizyon ve radyolar üzerinde kılıcını sallayan RTÜK üzere yazılı ve dijital medyanın “eli silahlı polisi” haline gelecek.
BANT DARALTMASI CEZALARI
9- Bilgi Teknolojileri ve İrtibat Kurumu (BTK) toplumsal medya ve Whatsapp üzere haberleşme programlarını çok sıkı kontrol ve ceza tehdidi altına alacak. Kullanım bilgilerini vermek ya da hata işlediği öne sürülen hesaplarla ilgili süreç yapmak üzere ağır yükümlülükleri kabul etmeyen toplumsal medya şirketlerine 30 milyon TL ceza ve kapatmayla eş manalı sayılabilecek seviyede yüzde 95 bant daraltması cezaları kelam konusu olacak. BTK toplumsal medya şirketlerinin global cirolarının yüzde 3’ü kadar ceza kesebilecek. Hangi toplumsal medya devi global cirosunun yüzde 3’ünü ceza olarak Türkiye’ye öder? Hususla toplumsal medya şirketleri üzerinde baskı kurularak fikir ve tabir özgürlüğü alanının denetim edilmesi amaçlanmaktadır.
10- İtirazlarımızı Meclis’te lisana getirirken “Tartışmalı bu unsurları, muğlaklıktan uzak olacak formda tekrar düzenleyelim, bunlar bizde büyük telaş uyandırıyor” dedik, dinlemediler. Mesleksel itirazlarımıza karşı adeta cezalandırıldık. Mesleksel düzenleme yapma emeliyle kurulan kurumlar birer ceza kurumuna dönüştürülürken şimdiden nokta atışı başlatılan cezalar yaygınlaştırılacak.
BU SANSÜRÜ KABUL ETMEYECEĞİZ
Yaklaşan seçimler öncesinde devlet kurumlarının, halkın tüm haber kaynaklarını bir ahtapot üzere sararak, isterse sıkıştırıp boğacağı isterse gevşetebileceği bir yasal düzenlemeye hayır denilmelidir. Biz gazeteciler topluma karşı sorumluluğumuz gereği bir sefer daha hem yasa yapıcıları hem kamuoyunu uyarıyoruz. Bu yasa bu haliyle uygulanırsa ülkemizde basın, tabir ve haberleşme özgürlüğü kalmayacak. Bu sansürü kabul etmeyeceğiz; okurlarımızla, dalla, meslektaşlarımızla ve basın-ifade özgürlüğünden yana olan halkımızla bu çabayı büyüteceğiz.