Ekonomik kriz ve ömür pahalılığı herkes üzere İstanbul Bayrampaşa’daki yaş zerzevat ve meyve halinde çalışan hamalları da etkiledi. Personellerin hakları için başlattıkları hareket kamuoyunda ses getirdi. Önemli hak gasplarıyla karşı karşıya olan personeller, yıllardır yaşadıkları meseleleri ve zorlukları Cumhuriyet’e anlattı.
‘SOSYAL HAYAT YOK’
20 yıldır halde çalışan Rahman Türk, artık yemek yemenin de zorlaştığını anlattı. Halde bir tostun 40 liradan başladığını söyleyen Türk, “Evde iki çocuğum var. Kış gelecek, doğalgaz gelecek. Nasıl dinleneceğim? Çocuklara uzağım, toplumsal faaliyetimiz sıfır. Çocuk dondurma istiyor, alamıyorum. Ay sonu borç birikiyor” dedi.
2010’dan bu yana halde çalışan Sinan Özbek de toplumsal hayatlarının olmadığının altını çizdi. Beş yıl evvel evlendiği eşiyle hiç tatile gidemediğini ve ailesiyle vakit geçiremediğini anlatan Özbek, “Hamalların değeri bilinmiyor. İnsanca şartların olmasına müsaade vermiyorlar. Ailemizle bir yere gidemiyoruz. Tatil sıfır. En son kendime evlenmeden evvel bir ceket aldım. Her şeyden kıstım. Bayram müsaadesi diye bir şey yok. Gelmediğimizde paramızdan keserler, hasta olsak paramızdan keserler. Beni kovarlar tahminen konuştuğum için, halin kanunu bu” tabirini kullandı.
‘BEDAVA İŞÇİYİZ’
Hüdaverdi Akıncı da uzun müddettir bu işi yapanlardan. Akıncı, yaşadığı zorlukları şöyle anlattı:
“Gündüz uyur, gece çalışırız. Ücretsiz emekçiyiz işverenler için. Sigorta yapılınca yevmiyeden kesiliyor. İşe de kendimiz gidip geliyoruz. Aldığınızı verin çalışana kardeşim.”
Haftanın altı günü 15 saat boyunca çalışan Naci Erdoğan, “Doğru düzgün çocuğumu bile göremiyorum. Sigortam da yok, emekliliğim de” diye reaksiyon gösterdi.
‘SUÇLU OLUYORUZ’
Yaklaşık 20 yıldır halde çalışan Cevdet Ö. haklarını arayınca hatalı duruma düştüklerinin altını çizdi. Haldeki hareketi başlatan isimlerden Fatih Ethemoğlu’nun işten çıkartıldığını vurgulayan Cevdet Ö, muhatap bulamadıklarını söyledi.
Günde 15 saat çalıştığını ve kimsenin çalışanlara sahip çıkmadığını aktaran Cevdet Ö, “Daha da çıkaracakları şahıslar olacak. Ekmeğimizi gücümüzle kazanıyoruz. Pazarcılar veriyor bizim hakkımızı. Nizam yok. Muhatabımızı çevik kuvvet yaptılar, kendi kardeşlerimizi bizim önümüze sürdüler. Biz emeğimizi arıyoruz. Kim 15 saat çalışır?” dedi.
‘HAK ARAYANA ZORBALIK’
Hamalların yaşadığı özlük hakları meselesini Abdullah Aydın’ın kelamları net biçimde özetledi:
“Hakkını arayanları zorbalıkla işten çıkarıyorlar. Burada binlerce çalışan var. Bir tane bile sıhhat kurumu yok. Birimizin başına bir şey gelince kendimiz gidiyoruz doktora. Yarımız sigortalı bile değil. Sigortalı olanlar da kendileri ödüyor primlerini.”
İŞÇİLERİN TALEPLERİ
Hal çalışanları, yıllardır lisana getirdikleri taleplerini yazılı olarak işverenlere vermek ve imza toplamak için günlerdir gayret ediyor. Emekçilerin vaatleri ortasında şunlar yer alıyor:
- Taşıdıkları kasa başı 2.5 lira gelir elde etmek
- Bayram tatillerinde çalışmamak
- Hal içerisinde bir sıhhat kuruluşunun olması
- Çalışanların sigortalarının patronlar tarafından yapılması
- Halin açılış kapanış saatinin olması
- Hal ile ilgili yapılan toplantılara personel temsilcilerinin de katılması
