Sözcü gazetesi muharriri Aytunç Erkin bugünkü köşesine 1999 depremindeki askerin kurtarma faaliyetlerindeki rolünü taşıdı.
Aytunç Erkin’in yazısı şöyle:
“Tarih 17 Ağustos 1999…
Saat 03.02…
Büyük Marmara sarsıntısında binlerce insan hayatını kaybetti, yaralandı, öksüz-yetim çocuklar kaldı geride ve toparlanamayan bir ekonomi…
O geceye dönelim ve Kara Kuvvetleri Komutanlığı brifinginden saat saat, dakika dakika Türk Silahlı Kuvvetleri’nin (TSK) ne yaptığını görelim:
Dönemin Kara Kuvvetleri Kumandanı (KKK) Orgeneral Atilla Ateş, 1. Ordu Kumandanı Org. Çevik Bir’le temasa geçti. Bölgedeki 3. ve 15. Kolordu komutanlıklarıyla bağ kuruldu. Afetlerde kullanılmak üzere onaylı planların yürürlüğe konulması buyruğu verildi.
Kocaeli’de 15. Kolordu Komutanlığı saat 03.20’de, Sakarya bölgesinden 1. Tugay Komutanlığı saat 03.20’de ve İstanbul’da 3. Kolordu Komutanlığı saat 03.30’da harekete geçti. Bölgelerindeki birinci hasar durumunu Kara Kuvvetleri’ne ulaştırmaya başladılar.
Sabah 05.00’te de KKK’nda işçi harekete geçti ve “Tabii Afet Uyum ve Kıymetlendirme Merkezi” kuruldu. Tıpkı dakikalarda pilotlar kışlalarına çağrıldı. Askeri hastane çalışanına celp buyruğu verildi.
Sabah 06.00’da, Kara Kuvvetleri İstihkam Dairesi Başkanlığı komutasındaki bir heyet, sarsıntı bölgesine gönderildi. Zira; durum tespiti yapılması gerekiyordu.
Sabah 06.30’da, Org. Çevik Bir ve 1. Ordu Hava Alay Kumandanı Kurmay Albay Tamer Büyükkantarcıoğlu helikopterle bölgeyi dolaştı. Helikopter Gölcük’e indi.
Bu ortada bir not: Tüm haberleşme sistemi çökmüştü. Donanma Komutanlığı’na bağlı bir savaş gemisinden KKK’na bilgiler verildi. Evvelden bir plan yapılmıştı fakat sarsıntının büyüklüğü yeni tedbirler alınmasına neden oldu. Yapılacak kurtarma faaliyetleri için çok sayıda iş makinesi muhtaçlığı belirlendi. Dört istihkam bölüğü çabucak sarsıntı bölgesine intikal etti.
Büyük Marmara sarsıntısının birinci günü, TSK’ya bağlı 37 helikopter saat 08.00’den itibaren çalışmalara başladı. Mevki Hastanesi acil yardım takımı ve materyaller bu helikopterlerle Sakarya, Gölcük, Yalova ve Düzce’ye gönderildi.
Aynı güne devam edelim…
15 GENERAL VE 33 BİN 199 ERBAŞ VE ER
18 Ağustos 1999 sabahı…
Yaralılar bölgeden çıkarılmaya başlandı. O gün 270 saat uçuş yapıldı. İki bin yaralı tahliye edildi. Bölgedeki misyonlu birliklere dayanak olarak bir tugay, iki sahra hizmet bölüğü, iki seyyar cerrahi hastane zelzele bölgesine gönderildi. Askeri helikopterler, 41 hekim, 24 hemşire ve 7 sıhhat astsubayını o gün bölgeye taşıdı.
Bitmedi…
480 büyük çadır, 4 seyyar fırın, 4 seyyar mutfak, 22 su tankeri, 7 jeneratör, 2 bin 900 battaniye, 40 bin ekmek, köpek timi, kan, plazma ve serum zelzele bölgesine o gün gönderildi.
Depremin birinci günü özel telefon sınırları yoktu! TSK, saat 13.00’te bölgeye üç iridyum uydu cep telefonu ve iki adet uydu yer terminali gönderdi.
Bitmedi…
İstanbul, İzmit, Adapazarı, Gölcük ve Yalova’da beş lojistik takviye uyum merkezi açıldı. Vilayetlerdeki tüm yardım faaliyetleri, Doğal Afet Bölge Komutanlıkları ile kriz idare merkezleri tarafından koordine edildi. Zira; sivil otoritenin yardım istekleri çabucak giderilmeliydi!
KKK brifinginde yer alan bilgilere nazaran: Sarsıntı bölgesinde KKK bünyesinde 15 general, 1392 subay, 1896 astsubay ve 33 bin 199 erbaş ve er misyon yaptı. Bir bilgi daha: Genelkurmay Başkanlığı Alışılmış Afetler Direktifi’ne nazaran Türkiye, 17 bölgeye ayrılmıştı.
Bu brifingi neden sizlerle paylaştım?
ASKERİ TASFİYE EDENLER “ASKER NEREDE” DEDİ
17 Ağustos 1999 sarsıntısını Avcılar’da yaşadım üç gün sonra ise memleketim, Sakarya’ya gittim. Kent yerle bir olmuştu, dostlarım nefessiz kalmış, sevdiklerimi kaybetmiştim. Muhabirdim ve yaklaşık dört ay çadırda yaşadım, enkaz kaldırdım, paklık yaptım, haber yaptım ve yaşananları tüm çıplaklığıyla gördüm. Türk Silahlı Kuvvetleri’nin müdahaleleri, İçişleri Bakanlığı’nın (Sadettin Tantan o devir İçişleri Bakanıydı) üstün çabasıyla toparlanmalar başlamıştı…
Çadır kentler kurulmaya başlandığında birinci gördüğüm askerin disipliniydi ve halkın da güvendiği kuruma yakınlığıydı…
Resmen kent inşa ediyordu subaylar ve erler! Yağmurdan etkilenilmemesi için birinci evvel çakıl taşlarıyla alan kaplanıyor sonra da askeri çadırlar yerleştiriliyordu. Hatta…
Çadır kentlerde mahalleler oluşturulmuş ve isimler bile verilmişti! “Papatya sokak”, “Karanfil sokak” vs… Kimse kaybolmasın diye bilhassa çocuklar.
Bugün “asker nerede” diye bağıranlara bakıyorum ve şaşırıyorum! Siz değil misiniz o askerin tasfiye edilmesini sağlayan? Emniyet-Asayiş-Yardımlaşma tabirlerinin kısaltılmışı olan ve 7 Temmuz 1997’de imzalanan EMASYA Protokolü kaldırılsın diye “bağıran”! 4 Şubat 2010’da kaldırmayı başaran. Ne oldu? Bugün “devlet” diyenler TSK’nın da devlet kurumu olduğunu unuttu ve Ergenekon, Balyoz, Askeri Casusluk, Kelamda Şike, Odatv üzere davalarla yurtsever subay-sivili tasfiye etti.
SONUÇ: Sivil toplumculuk (sivil toplum değil) bir kere daha yenildi. Kahramanmaraş merkezli yüzyılın felaketinde kazanan planlamacılar ve disiplini savunanlar oldu. Üç saate merkez kuran devletten üç günde plan yapan devlete dönüşmek acı verici. Umarım buradan ders alınır.
Ha bir not daha: TSK’nın vazife alanı muhakkaktır ve sivil otoritenin buyruğundadır. Bunu kimse reddedemez. Ancak… İktidar da buyruğundaki en güçlü kurumu harekete geçirmek için günler beklememelidir.”