Hazal Yalın
Bu haftanın seçkisi tekrar üç yazıyı kapsıyor; fakat bu kez üçü birbirinden büsbütün farklı hususlarda.
NSN’nin haberi, yaptırımların ve yabancı markaların birbiri ardınca Rusya pazarından çekilme kararının akabinde çabucak bütün büyük kentlerde kriz yaşayan alışveriş merkezleriyle ilgili. Piyasa analisti Y. Hakberdiyeva, Türkiye’den gelen şirket ve markaların pazara artan bir ilgi gösterdiklerini söylüyor.
Vestnik Kavkaza’da M. Utkina, Azerbaycan’ın Ortadoğu ülkeleriyle münasebetlerini masaya yatırıyor ve 2022 boyunca yapılan diplomatik görüşmelerin ve imzalanan mutabakatların bilançosunu çıkartıyor. Birden fazla gazete köşelerinde kalan bu gelişmeler, Azerbaycan’ın “vektörleriyle” ilgili çok daha somut bir fikir verecektir.
Haftanın en ilgi cazibeli haberi, Yekaterinburg’daki devlet üniversitesinin cephesine asılan “Z” sembolünün kaldırılmış olması. Yekaterinburg, yalnızca bilhassa sol çevreler tarafından tekraren kapatılması istenen batıcı liberal “Yeltsin Merkezi”nin bulunduğu kent değil; tıpkı vakitte liberal seçkinin de Rusya’nın öbür kentlerinden daha sağlam münasebetlerle daha istikrarlı nüfuz ve iktidar odağı kurduğu bir kent. 2013-2018 ortasında kentin belediye başkanlığını ve kent Duma’sı başkanlığını yapan Yevgeniy Royzman, Rusya’nın en tanınmış liberal muhaliflerinden biri. Royzman ağustos ayında orduyu itibarsızlaştırma suçlamasıyla gözaltına alınmış ve aleyhinde dava açılmıştı. Liberal muhalefetin bir öteki önde gelen ismi olan ve (yazıda hatırlatıldığı gibi) 1990’larda ayrılıkçı görüşleriyle ismini duyuran Eduard Rossel ise 1995-2009 ortasında Sverdlov oblastinin valisiydi.
‘Alışveriş merkezlerine Türkiyeli moda üreticilerinden ilgi artıyor’
Moskova’daki alışveriş merkezlerinde bulunan yabancı markalar Rusya’yı terk ederken hipermarketler ve farklı markalar satan mağazaların faaliyeti genişliyor. NF Group (eski Knight Frank Russia) ticari gayrimenkul departmanı müdürü Yevgeniya Hakberdiyeva’ya nazaran Türkiye’den perakendeciler Rusya pazarına artan bir ilgi gösteriyorlar. …
Hakberdiyeva, Türkiye’den markaların 2022’de Rusya pazarına etkin olarak girdiklerine ve bu stratejinin devam ettiğine dikkat çekti: “2022’de Moskova’da ve Rusya’nın federal bölgelerindeki kimi kentlerde en azından Türkiye’den 5 moda markası açıldı. Yıl sonundaki görüşmelere önümüzdeki 1-2 yıl boyunca pazara girebilecek olan 10’dan çok büyük oyuncu katıldı; bunlar ortasında mesela Türkiye’den takı markası Lizay, 2023’te Rusya’da birinci mağazalarını açmayı planlıyor.”
Infoline enformasyon tahlil merkezi genel müdürü İvan Fedyakov geçtiğimiz günlerde NSN’ye yaptığı açıklamada 2022 boyunca alışveriş merkezlerinin ağır bir darbe yediğini ve pek birçoklarının iflasının eşiğinde olduğunu söylemişti. (Y. Nikitina / NSN, 19 Aralık)
‘Azerbaycan’ın Ortadoğu ülkeleriyle münasebetleri genişliyor’
Azerbaycan-İsrail bağları yüksek bir düzeyde bulunuyor; iki ülke çoktandır stratejik müttefik oldular. Fakat İsrail, Azerbaycan’ın tek Ortadoğu ortağı değil. Baku, diplomasisinin Yakındoğu vektörünü güçlendirmekle kalmıyor, Suudi Arabistan, BAE, Katar, Bahreyn, Mısır, Ürdün ve Irak üzere ülkelerle de ticari-iktisadi bağlarını genişletiyor.
Suudi Arabistan. Azerbaycan-Suudi Arabistan hükümetlerarası ortak kurulun 7’nci toplantısında iktisadi işbirliği evrakı imzalandı. Azerbaycan İktisat Bakanlığı KOBİ Kalkınma Ajansı ile Suudi Odalar Birliği ortasında ortak İş Kurulu kuruldu. Keza turizm, inşaat ve sınai üretim ve keza iş dünyasına tüzel yardım ve takviye konusunda da memorandumlar imzalandı. …
BAE. Azerbaycan Devlet Lideri İ. Aliyev, kasım ayında BAE Devlet Bakanı Muhammed bin Abdullah el-Gargavi’yi kabul etti. Azerbaycan yazın da BAE’den Mastar şirketiyle yenilenebilir güç alanında ortak proje muahedesi yapmıştı. … Azerbaycan’ın BAE Büyükelçisi Becerikli Aliyev de güzün, kurtarılan bölgelerin mayından arındırılmasında BAE’nin yardımını görüşmüştü.
Katar. Ekim sonunda Azerbaycan İktisat Bakanı Mikail Cabbarov ile Katar Başbakanı ve Dışişleri Bakanı Halid bin Halifa bin Abdulaziz el-Tani ortasında iki ülke ortasında iktisadi ve güç işbirliğinin, keza ulaşım ve lojistik faaliyeti ve ortak yatırımların geliştirilmesi görüşüldü.
Azerbaycan KOBİ Kalkınma Ajansı da geçtiğimiz günlerde ortak iş kurulu kurulması konusunda Katar Sanayi ve Ticaret Odası ile mutabakat imzaladı. …
Azerbaycan Güç Bakanı Parviz Şahbazov, Baku’nun Katarlı Nebras Power ile güç alanında … ortak projelerle ilgili görüşmeler yaptığını açıkladı.
Bahreyn. Şubat ayında Azerbaycan ve Bahreyn Krallığı dışişleri bakanlıkları ortasında görüş alışverişinin ikinci raundu gerçekleştirildi. Bahreyn Dışişleri Bakanı… bu toplantıda iki devlet ortasındaki dostça münasebetleri vurguladı ve çok istikametli işbirliğinin değerini vurguladı. Aralık ayında da Azerbaycan ve Bahreyn gümrük organları gümrük alanında işbirliği memorandumu imzaladılar.
Mısır. Azerbaycan Devlet İstatistik Komitesi Lideri Tahir Budagov aralık ortasında Mısır’ın Baku Büyükelçisi… ile görüşmesinde o gün itibariyle iki ülke ortasında 60 kadar işbirliği mutabakatı imzalandığını açıkladı. Elçi de Mısır Devlet Lideri el-Sisi’nin Baku ziyaretinin hazırlıklarına devam edildiğini söyledi. …
Ürdün. Bu yıl Amman’da Azerbaycan-Ürdün yatırım forumu düzenlendi; forumda stratejik paydaşlığın kurulması için karşılıklı anlayış memorandumu imzalandı. Taraflar ayrıyeten KOBİ’ler alanında ortak teşebbüs ve işbirliği başlatılmasını da görüştüler. … Azerbaycan’la Ürdün ortasında işbirliği kapsamında halihazırda 40 ikili mutabakat imzalanmış durumda ve bunlar muvaffakiyetle hayata geçiriliyor.
Irak. Azerbaycan’ın Bağdat Maslahatgüzarı Nasir Mamedov, … 2023’te Irak’ta Azerbaycan mamullerinden oluşan büyük bir stant düzenleneceğini ve bu sırada karşılıklı vergi muafiyeti memorandumunun imzalanacağını açıkladı. … (M. Utkina / Vestnik Kavkaza, 21 Aralık)
‘Yekaterinburg, iblisler şehri’
Yekaterinburg’daki Ural Devlet Mimari ve Sanat Üniversitesi (UrGAHU) cephesine asılı, üzerinde Aziz Georgiy kurdelesiyle çizilmiş Z harfi bulunan, Rusya ordusunu desteklemeyi amaçlayan pankart kaldırıldı. … Sembol, Urallıların cepheye yardımını motive etmek emeliyle bahardan beri orada bulunuyordu.
Sembole en sert reaksiyon nisan ayında gelmişti. UrGAHU rektörü Aleksandr Dolgov’un bir “inisiyatif grubundan” aldığı ültimatomda şöyle deniyordu:
“Biz, farklı siyasi görüşlerden UrGAHU öğrencileri, mezunları ve çalışanları, üniversite cephesine ajitatif bir askeri sembol yerleştirilmesine, bu reklam olarak konulmuş olsa bile kararlılıkla karşı çıkıyoruz. Bu, üniversitenin genel tavrıyla örtüşmeyen açık siyasi bir jest. …”
UrGAHU’daki “Ukraynacıların” ardında bir güç de vardı. Yekaterinburg’daki güçlü E1 medya holdingi onları destekliyordu. … Üstelik ültimatomu yazanlar ortasında Urallardan gerçek manada tek bir değerli figür bile yoktu. …
Bunun üzerine Aleksandr Dolgov, duvar fotoğrafını E1’e karşı savunmak zorunda kaldı. …
Dolgov nisan ve mayıs aylarında E1’e, rektörlüğün liberal yönelimli öğrencileri üniversiteden atmayacağına dair garantiler de verdi. Rektör bu kelamını tuttu. Duvar resmi ise birkaç kere vandalların saldırısına uğradı. …
Bunun üzerine televizyoncu Vladimir Solovyev, “inisiyatifçileri” haklı olarak hainler halinde damgaladı ve Yekaterinburg’u da “iblisler şehri” olarak andı. Bu lakap, Moskovalı Solovyev’in icadı değil. Yekaterinburg’u “iblisler şehri” diye ananlar, işyerlerinde yahut öbür problemlerde kentteki liberal anaakım çarlarla çarpışmak zorunda kalan bölge sakinleri.
Yekaterinburg seçkini içinde üniversitenin Rusya ordusuna dayanağını gösteren duvar fotoğrafını savunan tek bir kişi bile çıkmadı. … Sverdlov oblastinin eski valisi, 90’larda tanınan olan, Urallardaki federal bölgelerden “egemen bir Ural cumhuriyeti” tesis etme fikrinin sahibi Eduard Rossel’in görüşü, seçkin için tayin edici olmuştu. …
Yurtseverlik sembolünün kaldırılması, UrGAHU idaresinin, üniversitenin öğrencileri üzerinde güçlü bir tesire sahip olan Yekaterinburg liberal topluluğu karşısında kapitülasyonu oldu. Federal bölgenin seçkinleri, lokal liberallerin müttefiki olarak ortaya çıktılar. Lokal liberal seçkinin bölgesel ayrılıkçılığı, batıya tapınmayla el ele gidiyor. … (A. Priymak / EADaily, 23 Aralık)