ANKARA – HDP Diyarbakır Milletvekili Garo Paylan, Meclis Plan ve Bütçe Komisyonu’nda yapılan 2023 yılı bütçe görüşmelerinde Kürtçeye yönelik yasakları gündeme getirdi. Kürtçe aktifliklerin yasaklandığını ve durdurulduğunu hatırlatan HDP’li Paylan Kültür ve Turizm Bakanı Nuri Ersoy’a bu bahiste atacakları adımları sordu.
Kültür Bakanı Ersoy, HDP’li Paylan’ın sorularına verdiği yazılı karşılıkta yasaklanan ve durdurulan Kürtçe etkinliklere değinmedi, Kürtçe başta olmak üzere farklı lisanlara dair attıkları adımları sıraladı.
KÜRTÇE VE ERMENİCE ‘DİYALOG’ GEÇEN SİNEMALARA DESTEK
Bakan Nuri Ersoy, Bakanlığa yapılan müracaatlar kapsamında Kürtçe ve Ermenice diyalogların yer aldığı “33 adet” sinema projesine toplam 2 milyon 914 bin TL (7 milyon 833 bin 136,76 TL 2022 yılı fiyatlarıyla) takviye sağlandığını söyledi.
Dengbejlerce yüzyıllardır kelamlı olarak iki Kürt gencin mitolojik aşk hikayesinin anlatıldığı “Siyabend ile Xece” isimli oyunun Van, Mardin, Diyarbakır’da 15 temsilinin gerçekleştirildiğini belirten Bakan Ersoy, 5 bin 47 seyirciye ulaşıldığını söyledi.
20 YILDA 5,5 MİLYONA YAKIN KÜRTÇE KİTABA BANDROL VERİLDİ
Bakan Ersoy, 2002 ve Ekim 2022 ortasında 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Yapıtları Kanunu’nun 81 inci hususu uyarınca Kürtçe olarak basıldığı talep sahibince beyan edilen 4 bin 272 adet kitap için toplam 5 milyon 443 bin 3 adet bandrol verildiğini de açıkladı.
‘2022 YILINA KADAR 6 KÜRTÇE ESER YAYINLANDI’
Yanıtında, “Bakanlığımız, manevi bağlarla asırlardır birlikte yaşayan insanlarımızın ortak kültürümüze sağladıkları katkılara ayna tutmaya çalışarak hem edebî hem sosyolojik açıdan değerli çalışmalar gerçekleştirmektedir” tabirlerine yer veren Bakan Ersoy, 2010 yılından bu yana Kürtçenin klasik sayılan yapıtlarının de yayımlandığını belirterek “Bu çerçevede Bakanlığımızca 2022 yılına kadar 6 Kürtçe eser yayımlanmıştır” dedi. 2022 yılı içinde 8 Kürtçe yapıtın yayımının tekrar basımlarla birlikte gerçekleştiğini söyleyen Bakan Ersoy bu kitapların içeriğine dair şu bilgileri paylaştı:
MEM U ZÎN: 2022 öncesinde basılan yapıtlardan birincisi, Prof. Dr. Namık Açıkgöz’ün editörlüğünü üstlendiği kültür tarihimize damga vurmuş değerli mütefekkirlerden Ahmed-i Hânî (1651- 1707)’nin Mem u Zîn isimli yapıtıdır. Arap harfli Kürtçe yazmanın tıpkıbasımı, transkripsiyonu ve Türkçe çevirisi bir ortada 2 bin baskı sayısı ile yayımlanmıştır. Kitaba gösterilen ilgi nedeniyle mevcudu kısa müddette tükendiği için 2012 yılında 2. baskısı 2 bin 500 tirajla, 2014 yılında 3. baskısı 2 bin 500 tirajla tekrar yayımlanmıştır.
BEDİÜ’L-CEMÂL DESTANI: Bakanlığımızca, 2012 yılında Osman Tunç’un editörlüğünde Molla Ahmed-i Cezîrî Divânı, 2014 yılında Kadri Yıldırım editörlüğünde Fakî- yi Teyran Divâni, 2015 yılında ise Halid Sadini’nin editörlüğünde Molla Hüseyin El Bateyi’nin Bateyi Mevlidi (Mewlûda Nebi) yayımlanmıştır. Mewlûda Nebi olarak da bilinen Bateyi Mevlidi’nin bu nüshası, tıpkıbasımı ve Türkçesi ile birlikte yayımlanmıştır. 2019 yılında Ali Karadeniz’in çevirisini ve editörlüğünü üstlendiği Hakkârili Pertev Beyefendi Divâni, 2021 yılında Ali Karadeniz editörlüğünde, Bedirhan İpek tarafından çevrilen ve notlandırılan Seyfü’l-mülük ve Bediü’l-cemâl Destanı yayımlanmıştır.
HEM U BERHEM: 2022 yılında, “Doğunun Kanatları Projesi” kapsamında Bakanlığımız ile Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi ortak yayını olarak Molla Ahmed-i Cezîrî Divâni, Faki-yi Teyran Divânı ve Mem u Zîn’in tekrar baskıları yapılmıştır. 2022 yılında ayrıyeten Bakanlığımızca Nehcü’l-Enâm, Pir Şemseddin-i Ahlati Divanı, Pir Beşir-i Haşimi Divani, Ruhi Divanı ve Molla Ali-yi Bakustani’nin Hem u Berhem isimli eserler yayımlanmıştır.
DİYARBAKIR SUR KÜLTÜR YOLU: 15 PROJEYE 10 MİLYON LİRAYI AŞKIN DAYANAK VERDİK
Türk Lisan Kurumu tarafından Kürtçe-Türkçe Türkçe-Kürtçe, Türkçe-Arapça Arapça- Türkçe Karşılıklar Kılavuzu, Boşnakça, Sırpça ve gibisi lisanlarda sözlükler yayımladığını cevabında hatırlatan Bakan Ersoy, 2022 yılında Diyarbakır Sur Kültür Yolu projesi gerçekleştirildiğini, bu kapsamda gerçekleştirilen 15 projeye 10 milyon TL’yi aşkın takviye sağlandığını, bu projeler ortasında, “Ben U Sen” (Diyarbakır Surlarının Efsanesi) Tiyatro Oyunu” ve “Faqiye Teyran Müzikali’nin de bulunduğunu söyledi.