Edirne Cezaevi’nde tutuklu bulunan eski HDP Eş Genel Lideri Selahattin Demirtaş, ‘kazanabilecek aday’ tartışmasını eleştirerek Demirtaş, “Altılı Masa’nın da öteki ittifakların da ayak oyunlarına dikkat etmeleri gerekir. Üzerinde ilkesel uzlaşma sağlanan her aday bu seçimi kazanabilir. İsmi geçenler ortasında kazanamayacak aday yoktur, kâfi ki demokrasi unsurlarında ve gelecek programında uzlaşma sağlansın” diye konuştu.
T24’ten Murat Sabuncu’nun sorularını yanıtlayan Demirtaş, “Medya dünyasından iş dünyasına, siyaset erbabından bürokratlara kadar bir dizi muhalif etraf, seçimden sonra kendilerine yeni bir pozisyon kazandıracak adayı öne çıkarmaya çalışırken bunu ‘kazanabilecek aday’ kılıfı altında yapıyor. Beni en çok rahatsız eden şey bu. Meğer ülkenin içinde bulunduğu yıkım, halkın yaşadığı açlık, yoksulluk ferdî hesapları tümüyle bir kenara bırakıp kurtuluş reçetesinde ortaklaşmayı gerektiriyor” tabirlerini kullandı.
Demirtaş, “Yaşanan tüm acılara, bize yapılan epey zulme karşın halkın içinde bulunduğu felaketten çıkışa katkı verebileceğine inansam Erdoğan ve Bahçeli ile de görüşürüm, konuşurum, tartışırım. Onları dinlerim, kendi görüşlerimi de onlara anlatırım. Münasebetiyle şunu büyük bir özgüvenle belirtmek isterim ki, biz kanılarımıza ve tahlil projelerimize güveniyoruz, herkesi dinlemeye de sonuna kadar açığız. Buna Akşener de Altılı Masa’nın tüm aktörleri de dahildir” formunda konuştu.
Demirtaş, sorulara şu cevapları verdi:
2023, Türkiye Cumhuriyeti’nin 100’üncü yılı. Nasıl bir ikinci yüzyıl hayaliniz, beklentiniz var?
Kuruluştan bu yana geçen yüzyıl bir yandan acılar, yanlışlar, yanlışlarla dolu başka yandan demokrasi çabasının kazanımları ve birikimleriyle doluydu.
İyi makus tüm tecrübelerimizden dersler çıkararak Cumhuriyet’in yeni yüzyılını demokrasi yüzyılı yapmak zorundayız.
Anadolu coğrafyası her istikametiyle, nitekim de dünyanın nadide bir kesimidir. Çok kültürlü yapısıyla medeniyetlerin beşiği, jeostratejik pozisyonuyla hala çok değerli bir köprüdür. Bu topraklarda tutmayacak bir bitki yetiştirmeye çalışmak üzere tekçiliği dayatmak, geçen yüzyılın en vahim yanlışıydı. Bu uğurda inatla, ısrarla uygulanan resmi ideoloji halklara büyük acılar yaşattı. Mezopotamya ve Anadolu’da iç içe geçmiş kültürleri getirip tek kimliğe, tek mezhebe, tek lisana sıkıştırmaya çalışmak toplumsal yapıyı alt üst etti ve bu vahim kusur tüm meselelerin kaynağına dönüştü.
Tek lisana ve etnisiteye dayalı yapay bir ulus yaratma sevdası devletin karakterinden dış siyasete, iktisattan eğitime, yargıdan sanata, edebiyata, edebiyattan toplumsal yaşama kadar tüm alanları açık ve örtülü faşizmin tesiri altına aldı.
Peki bu anlattıklarınıza karşı size nazaran ne yapmak gerekiyor?
Bugün yaşanan hangi sorunu kazısanız altında resmi ideolojinin faşizan rengini görürsünüz. Bu gerçekle yüzleşmeden -değerli Fikret Obura Hoca’nın yıllar evvelki tespitinde olduğu üzere, paradigmanın iflasını kabullenmeden- ileriye gerçek tek bir adım atılamaz. Bu nedenle, Cumhuriyet’in ikinci yüzyılına yeni bir paradigmayla girmek zorundayız.
Cumhuriyet’in üniversal bedellerle uyumlu tüm kazanımlarını sahiplenip büyütmek, yanlışlarını ise düzeltmekle işe başlamalıyız. Çok kültürlülüğü, çoğulculuğu, demokratik devleti, laik devleti, toplumsal hukuk devletini, güçlü lokal idareleri, bayanların özgürlüğünü, etraf haklarını, temel insan haklarını, barış toplumunu, güçlü ve bağımsız medyayı, adil bir yargı sistemini, özerk üniversiteleri, kamuda şeffaflığı, liyakati ve hesap verilebilirliği, anadili hakkını, inanç özgürlüğünü, sendikal hakları ve daha kaç demokratik ilkeyi hayata geçirmek, Cumhuriyet’i yeni yüzyılda demokrasiyle buluşturmaktır hayalimiz.
Yüzüncü yılda kritik bir seçime hakikat gidiyor Türkiye. Kimin aday olacağı ve isimler üzerinden tartışılıyor pek çok husus. 21 Aralık’ta paylaştığınız tweet dizisinde ‘Koltuk hayallerinin değil, özgürlük ülkülerinin peşinde koşmak halka karşı onur borcumuzdur’ dediniz. Şu anda muhalefette, bilhassa Altılı Masa’da daha çok, koltuk hayalleri üzerinden bir uğraş mi görüyorsunuz?
O mesajımda kast ettiğim şey, yalnızca cumhurbaşkanlığı makamı için yürütülen tartışmalar yahut uğraş değil, bunun yanında bakanlıklar ve yüz bini aşkın bürokrat durumu ile yeni iktidar devrinde kendine rant alanı açma hayali kuranların alttan alta sürdürdükleri ayak oyunlarıdır.
Medya dünyasından iş dünyasına, siyaset erbabından bürokratlara kadar bir dizi muhalif etraf, seçimden sonra kendilerine yeni bir pozisyon kazandıracak adayı öne çıkarmaya çalışırken bunu “kazanabilecek aday” kılıfı altında yapıyor. Beni en çok rahatsız eden şey bu. Halbuki ülkenin içinde bulunduğu yıkım, halkın yaşadığı açlık, yoksulluk şahsî hesapları tümüyle bir kenara bırakıp kurtuluş reçetesinde ortaklaşmayı gerektiriyor. Ne yazık ki en çok da kendine milliyetçi, vatansever, ulusalcı diyenler bu küçük hesapların içindeler. “Bölücü, hain” olarak niteledikleri Kürtler, Aleviler, solcular ise halkı, memleketi önceleyen ilkesel duruşu sergilemeye devam ediyorlar.
Bu tablo son derece manidardır ve az evvel belirttiğim resmi devlet ideolojisiyle de irtibatlıdır. Türkiye’nin milliyetçiliği de dinciliği de yapaydır, düzmecedir. Bu toprakların altını üstünü en çok talan edenler, peşkeş çekenler de güya vatan uğruna canlarını verecek kadar ülkeyi sevdiklerini argüman eden sahtekarlardır.
Altılı Masa’nın da başka ittifakların da ayak oyunlarına dikkat etmeleri gerekir. Üzerinde ilkesel uzlaşma sağlanan her aday bu seçimi kazanabilir. İsmi geçenler ortasında kazanamayacak aday yoktur, kâfi ki demokrasi unsurlarında ve gelecek programında uzlaşma sağlansın.
Mesele şudur ki, rantçılarla koltuk sevdalılarıyla uzlaşılarak mı aday belirlenecek yoksa demokrasi güçleriyle uzlaşılarak mı? Seçimin ve sonrasının mukadderatını bu tercih belirleyecektir.
Aynı tweet dizisinde “Kimsenin kimseyi dışlama lüksü yoktur” da dediniz. Muhalefetin, bilhassa de DÜZGÜN Parti’nin HDP’yi dışladığını düşünüyor musunuz? 2020 yılında gazeteci Ruşen Çakır’a verdiğiniz bir söyleşide Meral Akşener’e yaptığınız bir davet vardı. Eşiniz Başak Hanım ile birlikte bir kahvaltıya gitmek, kendisiyle konuşabilmek. Seçimlere giderken yine bu türlü bir çağrıyı yapmayı düşünür müsünüz?
Ben halka borçlu bir siyasetçi olarak halkın yaşadığı ağır problemlerin tahliline katkı sunacak her diyaloğun içinde olurum. Benim bu hususta kısıtlarım, komplekslerim yok. Kendime güvenirim ve herkesle her mevzuyu oturup tartışabilir, herkesle görüş alışverişinde bulunabilirim. Öbür türlü, bu yıkımdan nasıl çıkılır ki?
Yaşanan tüm acılara, bize yapılan bu denli zulme karşın halkın içinde bulunduğu felaketten çıkışa katkı verebileceğine inansam Erdoğan ve Bahçeli ile de görüşürüm, konuşurum, tartışırım. Onları dinlerim, kendi görüşlerimi de onlara anlatırım.
Dolayısıyla şunu büyük bir özgüvenle belirtmek isterim ki, biz kanılarımıza ve tahlil projelerimize güveniyoruz, herkesi dinlemeye de sonuna kadar açığız. Buna Akşener de Altılı Masa’nın tüm aktörleri de dahildir.
Konuşmak, aynılaşmak değildir. Birbirini anlamaya, tahlillerde buluşmaya çalışmaktır. Fakat Türkiye’de birbiriyle oturup konuşmayı bile düşmanlaştırmaya, buradan kutuplaşma çıkarmaya çalışan utanç verici, saldırgan bir zihniyet var. Bu zehirli lisana, yanlış siyasetlere teslim olmadan, diyaloğa açık olmak en doğrusudur diye düşünüyorum.
En geniş manada muhalefete daima davet yaptınız. Cumhuriyet’in demokrasi ile taçlandırılması söylemi kimi siyasetçiler tarafından da lisana getirildi. Fakat “Ayinesi iştir kişinin lafa bakılmaz” kelamından yola çıkarsak muhalefetten umutlu musunuz? Umutluysanız bu umudu nasıl koruyorsunuz?
Ben umudumu siyasi partilere ya da başkanlara değil, toplumsal muhalefete ve halka bakarak koruyorum. Umut da oradadır, kurtuluş da. Seçkin siyasetin koridorlarında, onca ayak oyununun ve samimiyetsizliğin kol gezdiği mecralarda çok fazla vakit geçirmemek lazım, zehirler insanı. Orada oksijen yoktur, nefessiz kalırsınız.
Sık sık mahalleye, sokağa, köye gitmek, halkın sofrasına oturmak lazım. İnşaatlara, atölyelere, üniversite yerleşkelerine gidip oraların havasını solumak lazım. Öbür türlü, siyasetin kirinden pasından kurtulup kendinize gelemezsiniz.
Ben dışarıdayken daima bunu yapmaya çalıştım. Artık de içeriden bunu hayal ederek, yazarak, çizerek ayakta kalıyorum. Halkın bir ferdiyim ve siyasi uğraşımı de bu pozisyonumu asla unutmadan sürdürmeye çaba ediyorum.
HDP seçmeni Kılıçdaroğlu’nun adaylığına nasıl bakar? “İsim konuşmam” derseniz HDP seçmeni nasıl bir aday arıyor?
Yukarıdaki sorulara verdiğim yanıtlar aslında aday profilini az çok tanım ediyor. Demokrasi prensiplerine sadık ve o prensiplerin taşıyıcısı olabilecek her aday HDP’li seçmenin takviyesini alır, buna Kemal Beyefendi de dahildir elbette. Lakin adaylık ve dayanak konusunda gelişmelere nazaran, son kararı HDP idaresi verecek ve bunu da günü geldiğinde duyuracaktır.
HDP’nin geleceğini nasıl görüyorsunuz? Kapatılır mı yoksa yalnızca Hazine yardımı mı kesilir?
Kestirmek hakikaten çok sıkıntı. Bu iktidar, uzun müddettir ön görülebilir olmaktan çıktı, her şey olabilir. Yalnızca hangi kararın kendilerine daha çok yarayacağına bakacaklardır. Yoksa kimse hukuka, yasaya nazaran karar vermeyecek. Şayet hukuka nazaran karar verileceğinden emin olsaydık Anayasa Mahkemesi davayı mutlaka reddedecek ve HDP ceza almayacak, diyebilirdik.
HDP kapatılırsa bunun genel siyasete yansımaları nasıl olur? HDP’liler yola nasıl devam ederler?
HDP’liler bir yol bulurlar, olan Cumhur İttifakına olur. Siyasi fatura büsbütün onlara çıkar.
Gazeteci İsmail Saymaz, ‘HDP’nin adayının Gültan Kışanak olabileceğini’ yazdı. Bu hususta ne düşünüyorsunuz?
HDP’deki değerlendirmeler şimdi tamamlanmış değil, arkadaşlarımız çalışmalarını sürdürüyorlar.
Belki de HDP’nin aday çıkarmasına gerek kalmayacak, çıkarsa bile uzlaşma sağlanması halinde geri çekmeyi tartışacak; şimdi son karar verilmiş değil.
Ben şahsen bedelli Gültan Kışanak’ın adaylığından gurur duyarım, kendisini tüm kalbimle, gücümle ve inanarak desteklerim. Natürel bu benim ferdî görüşümdür, bilhassa altını çizmek isterim.
Altılı Masa’dan iki aday, HDP’den de bir aday çıkarsa seçimler riske girer mi?
Ortak aday çıkarmak ve birinci çeşitte sonuç almak en doğrusudur. Bu seçeneği değerlendirmeden başka seçenekleri öne almak pek fonksiyonel olmaz.
Siz mahpusta olsanız da sözünüzün gücü dışarıyı etkiledi. Fakat ‘dışarıda olsaydınız somut olarak ne yapardınız’ diye soracaklarım var. Mesela İmamoğlu kararından sonra ne yapardınız ya da Ferhat Encü’ye polisin tokat atmasından sonra ne yapardınız ya da açlıktan ölen Elif Işık için, 6 yaşında babasının onayı ile istismar ve tecavüze maruz bırakılan HKG için ne yapardınız?
Elimde sihirli bir değnek yok, dışarıdaki arkadaşlarım da ellerinden geleni yapıyorlar zati. Çok güç şartlarda, fedakarca çaba yürütüyorlar. HDP idaresi ile niyetlerimiz, programımız birebir olsa da her siyasetçinin biçimi, taktik atılımları farklı olabilir. Mesela ben İmamoğlu davasının da tutuklu Mezopotamya Ajansı gazeteciler davasının da Seyahat davasının da Çağdaş Hukukçular Derneği davasının da Çorlu davasının da Pınar Gültekin davasının da duruşmalarını yerinde izlemeye, mahkeme salonuna giderdim.
Aslında tüm siyasi partilerin, bu kıymetli davaları genel lider seviyesinde şahsen duruşma salonuna giderek izlemesi, gözlemlemesi lazım. Madem yargı eliyle bu kadar siyasi darbe yapılıyor, o halde muhalefet de başkanlar seviyesinde, o hakim ve savcıların gözlerinin içine bakmalı, işledikleri cürümlere tanıklık etmelidirler ki ileride hem helalleşme hem hesaplaşma hem de demokratikleşme adımları atılırken bunları unutmasınlar.
Tüm hukuksuzluklar, adaletsizlikler karşısında şahsen mağdurun yanında olmak, sokakta olmak çok kıymetlidir.
Tepkileri toplumsal medyayla sınırlamak umudu büyütmediği üzere direnme azmini de köreltir.
PKK’nin silahlara veda etmesi, Kürt siyasal hareketini daha tesirli daha güçlü kılar mı?
“Yumurta mı tavuktan, tavuk mu yumurtadan” tartışmasını açacak değilim lakin devlet, hükümet siyaset alanını daralttığı için beşerler dağa çıktı. PKK dağa çıktığı için siyaset alanı daralmadı yani.
Elbette silahların konuştuğu yerde kelamın tesir gücü azdır ve biz katiyen barış taraftarıyız, demokratik siyaseti savunuyoruz. Bununla birlikte, HDP’ye kapatma davası açan da belediyelere kayyum atayan da PKK değil, AKP’dir.
Tamam, savaş berbattır ancak savaşı dayatanın ve bunu siyasi çıkarı için kullanan AKP-MHP’nin savaş siyasetini da teşhir edip eleştirmemiz gerekir ki, barış olsun. Barış ortamı da her durumda siyaset alanını genişletir, bu da bir gerçektir. (KAYNAK)