Dünyaca ünlü fast-food zinciri McDonald’s, Galler’deki Wrexham şubesinde, anti toplumsal davranışlarla çaba etmek gayesiyle Beethoven çalmaya başlayacağını duyurdu. Geçtiğimiz günlerde Wrexham’da yirmiden fazla gencin restoran çalışanlarına madeni parayla saldırması, çocukları kovalaması, olaylar çıkarması ve yangın söndürücüleri çalıştırması sonrasında polise ihbar yağdı. Bunun üzerine McDonald’s, akşam ve gece saatlerinde bölgedeki anti-sosyal davranışları önlemek için klasik müzik çalmaya karar verdi. Akşam 5’ten sonra yemek alan herkes klasik müzikle böylelikle tanışmış olacak. Getirilen bir öteki tedbir de, insanların içeride toplanmasını ve müşterilerin sorun çıkarmasını engellemek için akşamları WI-FI hizmetinin kapatılması… Zincir, geçmişte klasik müziğin tesirlerini test etmiş ve kimi restoranlarında klasik müzik çalmış ve bunun “sakinleştirici bir etkisi” olduğunu bildirmişti. McDonald’s’ın Batı Londra’daki Shepherds Bush şubesi, daha evvel de taşkınlık yapan şahısları caydırdığını söyleyerek makul saatlerde klasik müzik çalmaya başlamıştı.
2017 yılında Uxbridge Road’daki şubede ve yakınında 71 kabahat ihbarı yapılmış, fakat zincir mağaza yöneticisine nazaran bu, klasik müzik çalındığında değerli ölçüde düşmüştü. McDonalds, 1974 yılından bu yana yaklaşık 50 yıldır İngiltere ve tüm adada müşterilerine hizmet veriyor ve her gün yaklaşık dört milyon müşteriye hizmet veren yaklaşık 1.400 restoranıyla övünüyor.
Klasik müziğin kabahat oranlarına tesiri olduğu yapılan araştırmalarla kanıtlanmış durumda… 2007 yılında Londra metrolarında, artan hata oranları sonrasında birinci sefer klasik müzik duyulmaya başlandı. 18 ayda çalışana yönelik şiddet yüzde 25, vandallık ise yüzde 37 düştü. Daha sonra hususa ait ankete katılan 700 metro yolcusu klasik müziğin gerilimi azalttığını ve rahatlattığını söyledi.
Tabii bir de madalyonun başka tarafı var; McDonald’s şubesinin klasik müzik tercihi üzerine bir Twitter kullanıcısı “Anlaşılan bu kararı verenler hiç Anthony Burgess okumamış” diye yazdı. Britanyalı muharrir Burgess’in ‘Otomatik Portakal’ isimli romanında gençlerden oluşan bir çete, Beethoven’ın dokuzuncu senfonisiyle vahşileşerek kabahat işliyordu. ABD örneği klasik müziğin farklı gayeler için de kullanılabileceğini gösteriyor. Illinois eyaletindeki Chicago kent merkezinde market zinciri ‘7-Eleven’ın bir şubesi hava karardıktan sonra klasik müzik çalıyor. Ama buradaki emel farklı… Market zinciri, klasik müziği evsizleri vitrinlerin önünden caydırmak için kullanıyor. Birebir sorun İngiltere’de de var. The Guardian’da yer alan habere nazaran, İngiltere’de evsizlere yardım emeliyle kurulan Centrepoint Vakfı, ülkede 2016-2017’de 86 bin gencin evsiz yahut evsiz kalma risk altında olduğunu ve bu sayının 2019-2020’de yaklaşık yüzde 40 artarak 121 bine yükseldiğini belirtti. Evsizlik üzerine çalışan Shelter Derneği, İngiltere’de evsiz sayısının geçen yıla nazaran yüzde 4 artarak 320 binin üzerine çıktığını açıklamıştı. Görünen o ki önümüzdeki günlerde Amerika örneğinde olduğu üzere İngiltere’de de klasik müzik, evsizleri caydırmak için kullanılacak. Zira geçtiğimiz günlerde İngiltere ve Galler’de sokakta hayatını yitiren “evsiz” sayısının son 7 yılın en yüksek düzeyine ulaştığı açıklandı.
Müziğin her bahiste bir deva olmak üzere bir misyonu var. Bu misyon bazen müşteri toplamak bazen de müşteri kaçırmak üzerine olabiliyor. Bazen de evsizleri caydırmak üzerine… Ülkemizde ise müziğin her yerde yüksek sesle çalınması üzere tuhaf bir misyonu var üzere gözüküyor. Vapurda, metroda, tramvayda, otobüste amatör müzisyenler para kazanmak ümidiyle müzik yapıyorlar. Bu da işin bir öbür boyutu… Ülkemizde şimdi zorbalığı önlemek için klasik müzik çalınmıyor. Ama size geçmişten bir örnek vermek isterim; 1970’li ve 1980’li yıllarda İzmir’deki gece klüplerinde program bittikten sonra “müşteri kaçırma müziği” olarak gece klüplerinin kapanmasına yakın saatlerde caz çalınırmış. Klasik müziğin zorbalığı önlemesi ümidiyle…
Sevgiyle kalın.
Kaan Çağlayangöl