AKP’nin kurul görüşmeleri ertelenen Çay Kanunu Teklifi’ni Meclis açıldıktan sonra yine gündeme getirme kararı Rize’de protesto edildi. CHP Rize Vilayet Lideri Saltuk Deniz, “Bu kanunun ruhu bozuk, zira niyeti bozuk. O nedenle bu kanunun tümü geri çekilmeli ve tekrar, hususla ilgili tüm tarafların bir ortaya gelmesiyle yeni bir Çay Kanunu çıkarılmalıdır” dedi.
AKP Genel Lider Yardımcısı ve Rize Milletvekili Hayati Yazıcı, geçen haziran ayında TBMM’ye sundukları, lakin üreticilerin reaksiyonu üzerine kuruldaki görüşmeleri ertelenen Çay Kanunu Teklifi’ni, Meclis 1 Ekim’de açıldıktan sonra yine gündeme getireceklerini açıkladı.
CHP Rize Vilayet Başkanlığı, kimi siyasi parti, sivil toplum kuruluş ve sendikaların temsilcileri ile çay üreticileri, AKP’nin Çay Kanunu Teklifi’ni tekrar gündeme getirme kararını bugün protesto etti. Rize’deki Cumhuriyet Caddesi’nde toplanan protestocular ismine bir açıklama yapan CHP Rize Vilayet Lideri Saltuk Deniz, şunları söyledi:
“ÇAYKUR’un açıklamış olduğu fiyattan çay aldığında ne kota sorunu var ne de kontenjan sorunu var”
“2022 yılı yaş çay kampanyasının üçüncü sürgününde son devirlerini yaşıyoruz ve yakında 2022 yılı yaş çay dönemini tamamlamış olacağız. Bu sene rekoltenin düşük olması nedeniyle yaş çay yaprağı satışlarında çok sorun yaşanmadı ve özel bölüm de ÇAYKUR’un açıklamış olduğu fiyattan alım yaptı. Bu çay döneminde gördük ki özel bölüm, ÇAYKUR’un açıklamış olduğu fiyattan çay alabiliyormuş. Yani taban fiyat uygulanabiliyormuş. Bir şeyi daha gördük; özel dal, ÇAYKUR’un açıklamış olduğu fiyattan çay aldığında ne kota sorunu var ne de kontenjan sorunu var. Daima olarak söylemiş olduğumuz kelamda ne kadar haklı olduğumuz bir defa daha ortaya çıktı; yaş çayda taban fiyatı yasalaştırın, çay üreticilerinin temel sorunu ortadan kalksın. Ayrıyeten yıllardır ‘Çay Kanunu çıkarılsın’ dedik. Fakat hangi Çay Kanunu’ndan bahsettik; ‘Üreticiyi koruyacak Çay Kanunu’ dedik ve bu gayeyle Çay Kanunu tekliflerimizi Meclis’e sunduk, reddedildi. ‘Siz getirin’ dedik, bir kanun getirdiler, kanunun ne sahibi var ne muhatabı var. Kanun ortada kaldı. Tek bir kişi sahip çıktı.
“Yeni bir Çay Kanunu çıkarılmalıdır”
AKP tarafından çıkarılmaya çıkarılan kanun, devletin çay tarımındaki sorumluluğunu ve misyonunu ortadan kaldırarak Türk çayını büsbütün sermayeye açacak, çay üreticisini fakirleştirerek köle edecek, ÇAYKUR’un yok edilmesini sağlayacak, uzun vadede yerli girişimcilerin de devreden çıkarılarak Türk çay tarımının büsbütün yabancıların eline geçmesini sağlayacak bir kanun. Bu kanunun ruhu bozuk, zira niyeti bozuk. O nedenle bu kanunun tümü geri çekilmeli ve tekrar, hususla ilgili tüm tarafların bir ortaya gelmesiyle yeni bir Çay Kanunu çıkarılmalıdır. Biz daha evvel de açıkladık; üreticiyi, çay tarımını ve ÇAYKUR’u korumayan hiçbir kanunu ve kanun teklifini kabul etmeyiz. Bugün de tıpkı şeyleri söylüyoruz.
“Çay üreticisini fiyatlı köleliğe mahkum edecek bir uygulama”
Taban fiyat uygulamasını kanunlaştırmayan, ÇAYKUR’u Varlık Fonu’ndan çıkarmayan hiçbir kanun teklifini kabul etmeyiz. Kanun teklifi Meclis’e sunulduğunda gelen yansılar üzerine ‘Düzeltmeler yaptık’ dediler ve milletle dalga geçtiler. Neymiş değişiklik, çay fiyatını Ulusal Çay Kurulu açıklamayacak, Tarım Bakanlığı açıklayacakmış. Pekala çay fiyatını kim belirleyecek? Ulusal Çay Kurulu. Yahu belirlenmiş fiyatı Tarım Bakanlığı açıklasa ne olur açıklamasa ne olur. Halkımızla dalga geçmeyi bırakın. Kanunda destekleme bedelleri ile ilgili düzenleme yok, destekleme bedelleri bir kişinin iki dudağı ortasında. Kanunda ne var? Kontratlı tarım var. Çay üreticisini fiyatlı köleliğe mahkum edecek bir uygulama. Bu kontrat işini daha evvel gördük, yaşadık. AKP, giderayak çay dalını kendi yandaşlarına kapatmaya çalışıyor. Buna müsaade vermeyeceğiz. Buna müsaade vermeyin. Üreticiyi korumayan AKP’nin Çay Kanunu’nu AKP ve Cumhur İttifakı çıkarsa bile hiç merak etmeyin, iktidara geldiğimiz birinci gün iptal edeceğiz ve üreticiyi ve ÇAYKUR’u koruyan Çay Kanunu’nu Millet İttifakı olarak yapacağız.
“ÇAYKUR’da mevsimlik olarak çalışan çalışanların sıkıntıları ve talepleri çözülmeden beklemektedir”
Ekonomik kriz ve yüksek enflasyon devam etmekte ve halkımız her geçen gün daha da çok fakirleşmektedir. Yaş çay yaprağına 2022 yılı için yüzde 75 artırım yapılmıştır. Halbuki şu ana kadar gerçekleşen enflasyon yüzde 100’leri geçmiştir. Dönem kapanmak üzere olduğu için çay üreticilerinin mağduriyeti, destekleme prim bedelinin artışı ile fakat giderilebilir. Çay üreticilerinin promosyonla ilgili haklı talepleri devam etmektedir. ÇAYKUR’da mevsimlik olarak çalışan çalışanların meseleleri ve talepleri çözülmeden beklemektedir.”
Saltuk Deniz, çay üreticilerinin taleplerini ise şöyle sıraladı:
“İçinde taban fiyat uygulaması olmayan, üreticiyi mağdur edecek, ÇAYKUR’u yok edecek kanun teklifini bütünüyle geri çekiniz. Gelin, daima birlikte en geniş iştirakle, en geniş mutabakatla Çay Kanunu’nu hazırlayalım ve Meclis’ten geçirerek yasalaşmasını sağlayalım.
Yaş çaya verilen destekleme bedeli 30 kuruştan en az 1 TL’ye çıkarılsın ve 2022 yılı bitmeden ödensin.
Çay üreticilerinin promosyon talebi yerine getirilsin ve bu husustaki çalışmalara çabucak başlanılsın.
ÇAYKUR’da çalışan mevsimlik emekçilerin sıkıntıları çözülsün ve talepleri yerine getirilsin.12 ay aş ve iş, tüm çalışanların en demokratik hakkıdır.
Rize Ticaret Borsası ve ÇAYKUR, Rize Ticaret ve Sanayi Odası, Rize Esnaf Odası ve Rize MUSİAD ve ziraat odaları, belediyeler, çay üreticilerinin çocuklarına burs versin. Bu burs talebimiz birebir vakitte tüm öğrenciler içinde geçerlidir.”