Kahramanmaraş merkezli meydana gelen ve 10 ili etkileyen iki büyük zelzelenin üzerinden bir hafta geçti. Bölgeden mucize kurtuluş haberleri gelmeye devam ederken, bir yandan da evsiz kalan ya da meskenine giremeyen depremzedelerin barınma meselesini çözmek için gayret gösteriliyor. Posta Gazetesi’nden Meltem Kara Söyleyenoğlu’nun haberine nazaran, bölgede çadır ve konteyner kentlerin konseyimi devam ederken, yardım etmek için tek yürek olan Türkiye’nin dört bir yanından meskenlerini depremzedelere fiyatsız açanlar oldu. İlan portallarında binlerce ilan ‘kiralık’ statüsündeyken ‘depremzedelere ücretsiz’ olarak güncellendi. Lakin herkes yardıma koşarken, tıpkı bölgedeki yağmacılar üzere kiralık fırsatçıları da durmadı. Bilhassa başta Mersin olmak üzere etraf vilayetlerde ve depremzedelerin tahliye edileceği vilayetlerde kiralar fırladı.
MERSİN BAŞI ÇEKTİ
Depremden etkilenen vilayetlerin komşuları ortasında en çok Mersin’deki kiralar uçuşa geçti. Bölgeyi terk eden depremzedelerin birinci durağı olan Mersin’de sarsıntıdan evvel ilan portallarında 4-5 bin lira kirası olan meskenler, sarsıntıdan sonra 9-15 bin lira ortasına çıktı. Mersin’de çoklukla yıllık kira talep ediliyor. Yıllık kirası 70-90 bin olan meskenlerin fiyatı da 110-120 bine yükseldi. Bu duruma bölge halkı büyük reaksiyon gösterirken, tüzel süreç başlatılacağı da duyuruldu. Mersin Büyükşehir Belediye Lideri Vahap Seçer, “Depremin yaralarını sarmaya çalışırken, yağmacılar ve fırsatçılar da türedi. Mersin’de sarsıntısı fırsat bilip kiraları fahiş artıran konut sahipleri var. Konutunuzu olağan fiyatlara kiraya verin. Bu felaketi sömürmek bize yakışmaz. Fırsatçıları takipteyiz. Türel gereğini de yaparız” açıklamasını yaptı.
Mersin’de birtakım satılık konut fiyatlarının 13 Şubat prestijiyle yükseldiği düzey görüntülendi. 1 milyon liranın altında satılan meskenler, bu sayısı aştı. 200 bin ile 500 bin lirayı aşan artırımlar yapıldı.
‘BİZ DE REAKSİYON GÖSTERİYORUZ’
Tüm Teşebbüsçü Emlak Müşavirleri Derneği (TÜGEM) Mersin Temsilcisi ve Mersin Ticaret ve Sanayi Odası Emlak Komitesi Lideri Ümit Mete, Mersin’de kira bedellerini sabit tutmakta çok zorlandıklarını, mülk sahiplerinin kimilerinin kiralarını çok artırdığını belirterek, bölgedeki durumu şöyle anlattı: “Bazıları da bu günler geçtikten sonra daha fazla bedelle kiraya verebilmek için vazgeçtiklerini belirtiyorlar. Bizim için depremzedeleri yurtlara, çadırlara yerleştirmek daha kolay oldu. Fakat parasıyla konut tutmak isteyenlere yardımcı olamadık. Mesken tedarik edemiyoruz, çok afaki sayılar var. Kiralar 5 binden 10 bine, 15 bine çıktı. 5 milyona satılan meskenler 15-20 milyon oldu, abartmıyoruz. Biz söylemeye utanıyoruz.”
Emlak danışmanları olarak depremzedelerden komite almadıklarını, bölüm olarak bu türlü sayılara reaksiyon gösterdiklerini anlatan Mete, ticaret odasına da çok şikayet geldiğini tabir etti.
ADANA, KAYSERİ KONYA DA AYNI
Fiyatların en çok yükselişe geçtiği vilayetlerden biri Adana olurken, etraf vilayetlerden Niğde, Kayseri, Konya ve Aksaray’da da kira hareketliliği başladı. Afetzedelerin İçişleri Bakanlığı talimatı ve AFAD uyumu ile tahliye edileceği vilayetler olan Antalya, Aydın, İzmir, Mardin, Muğla’da da artışlar görülüyor.
DAYANIŞMA RUHU AĞIR BASIYOR
İstanbul Ticaret Odası Gayrimenkul Hizmetleri Meslek Komite Lideri Hakan Akdoğan, sarsıntı sonrasında kira artışları üzere münferit hareketleri gördüklerini lakin dayanışma ruhunun daha ağır bastığını söyledi. Akdoğan, “Spesifik hareketler oluyor. Bunu her vakit görüyoruz, İzmir sarsıntısında de gördük, pandemide de gördük. Fakat birlik beraberlik ruhu daha ağır basıyor. Emlak odaları, sivil toplum kuruluşları, boş konutu olan mülk sahiplerini arayarak, rica edip fiyatsız verme konusunda takviye istiyorlar. Fiyatsız veremeyecek, geçimini bu konutlardan sağlayanların meskenleri için de sponsor sağlayarak depremzedeleri yerleştiriyorlar, canla başla çalışıyorlar. Bunun yanında makus niyetli beşerler da fiyat artıyorlar. Ne yazık ki birileri bunu yapıyor. Lakin dayanışma o kadar ağır basıyor ki… Dayanılmaz bir yardımlaşma var” diye konuştu.
ADANA, KAYSERİ KONYA DA AYNI
Fiyatların en çok yükselişe geçtiği vilayetlerden biri Adana olurken, etraf vilayetlerden Niğde, Kayseri, Konya ve Aksaray’da da kira hareketliliği başladı.
ARZ TALEP İSTİKRARI SÜRATLE BOZULUYOR
EVA Gayrimenkul Değerleme Genel Müdürü Cansel Turgut Yazıcı, Güneydoğu’dan kuzeye, batıya özcesi zelzele alanı dışındaki her yere gerçek göç yaşandığını belirterek, “Anadolu’daki istisnasız her yerde kiralık konut bulmak zorlaşıyor, maliyeti katlanıyor. Stok belirli ve nüfusun bu göçüne Türkiye maalesef hazır değil. Konut kiralamada arz ve talep istikrarı süratle bozuluyor. Anadolu’da kent dışında konumlanan konutların bile fiyatları 2-3’e katlandı” dedi. Yazıcı, yetkililerin atması gereken adımlardan kimilerini şöyle sıraladı:
Boş olan meskenlerin boş tutulmasını yasaklayarak kiraya verilmesini sağlamak, kira fiyatlarını dondurmak, yabancıların kontratlarını uzatmamak ve yabancıya mesken kiralanmasının yasaklanmasını sağlamaktır.
DEPREMİ YAŞAMIŞTI
Elazığ da Malatya ve Diyarbakır’dan depremzedelerin yöneldiği vilayet oldu. 2020 yılında 6.5 büyüklüğündeki zelzelesi yaşayan vilayette, TOKİ tarafından yapılan sarsıntı konutları başta olmak üzere kiralık fiyatları uçuşa geçti. Kahramanmaraş sarsıntısından evvel 600-700 liraya kiraya verilen meskenler için şu anda 3-4 bin lira kira isteniyor. Elazığ Valiliği’nden yapılan açıklamada, “Kahramanmaraş merkezli sarsıntı sonrası vilayetimizde konut kiralarında fahiş fiyat artışı yapıldığı istikametinde şikayetlerde artış gözlemlenmiştir. Vatandaşlarımızın fahiş fiyat artışı ile ilgili şikayet müracaatlarını Haksız Fiyat Artışı Şikayet Sistemi (e-Devlet) üzerinden yahut öteki elektronik müracaat metotlarını kullanarak ayrıyeten Ticaret Vilayet Müdürlüğümüze de yapabilirler. Fahiş fiyat artışı yaptığı tespit edilenler hakkında her türlü yasal müeyyide tereddütsüz uygulanacaktır” denildi.
FAHİŞ FİYAT ARTIŞINA CEZA YAĞIYOR
Devlet, sarsıntı fırsatçılarına göz açtırmıyor. Sarsıntının birinci günlerinden itibaren acil muhtaçlık materyallerindeki fahiş fiyat artışları üzerine devreye giren Ticaret Bakanlığı, ısıtıcı, hazır besin kolisi, battaniye, yağmurluk, hijyen seti, bayan ve yaşlı hijyen bezi, uyku tulumu, bebek maması, powerbank, kışlık bot ve mont, atkı-bere-eldiven, tuvalet kâğıdı üzere eserleri incelemeye almıştı. İnceleme ve şikayetler üzerine fahiş fiyat artışı yaptığı tespit edilen 353 firmaya toplam 84 milyon 975 bin 532 TL idari para cezası kesilmişti. Bu cezalara karşın depremzedelere yardım götürülen güzargahtaki bir dinlenme tesisinde fahiş fiyatla çorba satıldığı toplumsal medyada reaksiyon çekmişti. Çabucak harekete geçen Ticaret Bakanlığı, bu işletmeye ceza kesildiğini duyurdu.
Bakanlıktan yapılan açıklama şöyle:
Ticaret Vilayet Müdürlüğümüzce fahiş fiyat ve fiyat etiketi yönetmeliği kapsamında yapılan kontrollerde bahse mevzu yol üzeri dinlenme tesisi işletmesine toplam 1 milyon 860 bin TL idari para cezası uygulanmasına karar verilmiştir. Bakanlığımızın kontrolleri aralıksız devam ediyor.
