Kosova Cumhuriyeti‘nin, Sırbistan‘la ortasındaki hudut geçişlerine getirdiği kısıtlama ülkenin kuzeyinde yaşayan Sırpların yansısını çekti. Kosovalı Sırplar, kararı protesto etmek için hudut kapılarına barikat kurup yolları kapatınca iki ülke ortasında tansiyon çizgi safhaya çıktı.
Gerilim devam ederken NATO‘nun Kosova Gücü (KFOR), “İstikrarın tehlikeye girmesi halinde müdahale etmeye hazır olduğunu” bildirdi.
Priştine hükümeti, protestolara neden olan ve Kosova’da yaşayan Sırplar dahil herkesin Kosova kimlik kartı ve araç plakasına sahip olma zaruriliği getiren kararın 1 Eylül’e ertelendiğini duyurdu. AB ve ABD ile yapılan görüşmeler sonucunda alınan kararın 1 Ağustos’ta hayata geçirilmesi planlanıyordu.
Erteleme sonrası tansiyon düştü. Kosova İçişleri Bakanı Celal Sveçla, hudut kapılarına giden yollara kurulan tüm barikatların kaldırıldığını açıkladı.
Los Angeles eski Başkonsolosu Raife Gülru Gezer ve Prof. Dr. Kemal Üçüncü, bölgedeki son durumu Cumhuriyet’e değerlendirdi.
‘UKRAYNA-RUSYA SAVAŞI TANSİYONU TETİKLEDİ’
Los Angeles eski Başkonsolosu Raife Gülru Gezer, bölgenin kırılgan bir yapıya sahip olmasına dikkat çekerek, geçmişte memleketler arası toplumun da müdahalesiyle “Bölgede barışın tesis edilebildiğini, fakat halkların birbirlerine olan güvensizlikleri ve hasımlığının hiçbir vakit geçmediğini” dile getirdi.
Gülru Gezer, Ukrayna-Rusya Savaşı‘nın, “Bölgedeki kırılgan yapının bozulabileceği istikametinde telaşların artmasına neden olduğunu” söyledi.
Gezer, Rusya’nın BM Güvenlik Konseyi daimi üyesi olmasının, Kosova’nın BM’ye üye olması önündeki en büyük mahzur olduğunu vurgulayarak, “Kosova’ya nazaran Sırbistan Balkanlar’da Rusya’nın maşası olarak hareket ediyor. Kosovalı yetkililer, Rusya’nın Ukrayna ve Moldova üzerinde tarihten kaynaklı birtakım hak tezleri varsa Sırbistan’ın da Bosna-Hersek ve Kosova üzerinde hak argümanı olduğunu öne sürüyor” dedi.
“BATI, İKİNCİ BİR SAVAŞI KALDIRABİLİR Mİ?”
Gezer, Bosna-Hersek’te de tansiyonun bir müddettir yüksek olduğuna işaret ederek, Bosna-Hersek’teki iki entiteden biri olan Sırp Cumhuriyeti‘nin (Republika Srpska) “Mevcut sistemin işlemediğini ve Sırplara yönelik ayrımcılık yapıldığını sav ederek tam bağımsızlık talep ettiğini” hatırlattı.
Gezer, “Sırbistan ve Republika Srpska yetkililerinin ardındaki en büyük güç tabiatıyla Rusya. Öte yandan, Rusya Ukrayna’da önemli oranda güç kaybetti. Münasebetiyle, bölgede yaşanacak muhtemel bir sıcak çatışmada Rusya’nın her iki tarafa ne derece yardımcı olabileceği meçhul. Batı ise Avrupa’da ikinci ve çok daha karmaşık bir savaşı kaldırabilecek mi, o da belirsiz” diye konuştu.
Gezer ayrıyeten, Kosova’daki NATO gücü KFOR’un duruma müdahil olma açıklamasının “Görev icabı” ve “Tarafları yatıştırmak maksadıyla yapılan bir açıklama” olduğunu belirterek, “Bu süreçte memleketler arası toplumun ve bilhassa Belgrad-Priştine Diyalog Süreci’ne arabuluculuk eden AB’nin ağır bir diplomatik mesai harcaması ve muhtemel bir çatışmayı engellemesi elzemdir” dedi.
“İŞBİRLİĞİNİ DESTEKLEYECEK ÖNLEMLER ÖZENDİRİLMELİDİR”
Prof Dr. Kemal Üçüncü ise, mevcut durumda Balkanlar‘daki jeopolitik nizama dikkat çekerek, “Slav/Rus jeopolitiğinde Rusya öncülüğünde Ukrayna’daki yükselişin ve görece üstünlüğün Sırbistan’da Ortodoks temelli yeni bir motivasyona sebep olduğu gözükmektedir” dedi.
Kemal Üçüncü, bölgedeki gerilimlerin “Bölgenin büyük güçlerinin diyalog ve istişaresiyle barış ve müsamaha temelinde çözmekten öteki bir deva olmadığını” söyledi.
Üçüncü, “Rusya’nın, Odessa’dan sonra Transdinyester, Sırbistan ve Kosova üzerinden de Adriyatik’e çıkma amacının realiteden uzak olduğunu” ifade ederek konuşmasını şu halde sürdürdü:
“Bölgenin çok kültürlü ve çok tesirli yapısını yok sayan angajmanlardan uzak durulmalıdır. Arnavut yayılmacılığı ve milliyetçiliği bölgede başka etnisiteleri yok sayan anlayışlara bir çekidüzen vermelidir. Bundan Türk azınlıklar da muzdariptir. Eğitim haklarında hala önemli problemler vardır. Yugoslavya anayasasındaki Türkçe eğitim hakkı yok edilmiştir.”
Üçüncü ayrıyeten, AB’nin, Ukrayna’da olduğu üzere tavır sergilemesi gerektiğini belirterek, “Barış, istikrar ve işbirliğini destekleyecek önlemleri özendirmelidir. Türkiye ise kültür havzası olan bu coğrafyada yumuşak güç ögelerini daha faal planlayıp yönetebilmelidir” değerlendirmesinde bulundu.