Avrupa Birliği (AB) üyesi ülkeler, doğalgaza megavatsaat başına 180 euro tavan fiyat uygulanmasında anlaştı. AB üyesi 27 ülkenin güç bakanları, Avrupa’daki güç krizine karşı alınacak tedbirleri ve ithal doğalgaza uygulanacak tavan fiyatı görüşmek üzere Brüksel’de bir ortaya geldi. Toplantının akabinde yapılan açıklamada, üye ülkelerin çok yüksek gaz fiyatlarını sınırlamak için süreksiz bir düzenek üzerinde anlaştıkları belirtildi.
AA’nın aktardığına nazaran, “AB ülkelerinin güç bakanları, vatandaşları ve ekonomiyi çok yüksek gaz fiyatlarına karşı korumak için bir piyasa düzeltme düzeneği belirleyen düzenlemede siyasi muahedeye vardı” sözü kullanılan açıklamada, gaza tavan fiyatın güç arz güvenliğini, finansal piyasaların istikrarını ve Avrupa’da dünya piyasa fiyatlarını yansıtmayan gaz fiyatındaki çok dalgalanmaları sınırlamayı amaçladığı kaydedildi.
Açıklamada, tavan fiyatın Avrupa’da derinliği en fazla olan Hollanda merkezli sanal doğalgaz ticaret noktası TTF’de süreç gören vadeli gaz kontratının 3 iş günü boyunca 180 euro’yu aşması ve tıpkı periyotta Avrupa’da sıvılaştırılmış doğalgazın (LNG) megavatsaat fiyatının global piyasaların 35 euro üzerine çıkması durumunda yürürlüğe gireceği belirtildi.
AB KURULU ASKIYA ALABİLECEK
Mekanizmanın, 15 Şubat 2023 tarihinden itibaren yürürlüğe gireceğine işaret edilen açıklamada, AB Güç Düzenleyicileri İşbirliği Ajansı’nın (ACER) piyasaları daima olarak izleyeceği ve ilgili bildirimleri yayımlayacağı söz edildi. Açıklamada, güç arz güvenliği, finansal istikrar, gaz akışı yahut gaz talebi alanında risklerin tespit edilmesi halinde düzeneğin askıya alınabileceği bir sistem getirildiği belirtilerek, riskler yahut piyasada rahatsızlık ortaya çıkması durumunda AB Kurulu’nun mekanizmayı askıya alabileceği söz edildi.
Tavan fiyat uygulamasının, bilhassa gaz talebinin bir ayda yüzde 15 yahut 2 ayda yüzde 10 artması, LNG ithalatının kıymetli ölçüde azalması yahut TTF’de süreç gören gaz ölçüsünün geçen yılın birebir devrine nazaran kıymetli ölçüde düşmesi durumunda askıya alınacağına dikkat çekilen açıklamada, uygulamayı askıya alma kararının AB Resmi Gazetesinde yayımlandıktan bir gün sonra yürürlüğe gireceği söz edildi.
Ne olmuştu?
AB Kurulu, geçen ay piyasalardaki gaz fiyatlarına “tavan fiyat” olarak bilinen bir düzeltme sistemi uygulanması teklifinde bulunmuştu. Plan, Avrupa’da derinliği en fazla olan Hollanda merkezli sanal doğalgaz ticaret noktası TTF’de süreç gören vadeli gaz kontratının iki hafta boyunca 275 euro’yu aşması ve Avrupa’da sıvılaştırılmış doğalgazın (LNG) megavatsaat fiyatının global piyasaların 58 euro üzerine çıkması durumunda yürürlüğe girecekti.
AB Periyot Lideri Çekya’nın üye ülkeler ortasında uzlaşı sağlamak için hazırladığı son teklif, doğalgaz fiyatının megavatsaat başına 188 euro’yu 3 gün boyunca aşması ve global LNG fiyatlarıyla farkın da 35 euro olması durumunda tavan fiyatın devreye girmesini içeriyordu. Almanya, Hollanda, Avusturya, Danimarka ve Macaristan üzere ülkeler tavan fiyat uygulamasına aralı yaklaşıyor, bunun Avrupa’ya gaz tedarikini azaltmasından çekiniyordu. Öte yandan, TTF’de süreç gören vadeli gaz kontrat fiyatı, ağustosta megavatsaat başına 340 euro’ya kadar çıkarken bugün ise 106 euro’dan süreç görüyor.