Kahramanmaraş merkezli 2 sarsıntının akabinde Adıyaman’daki çöken binalardaki kusurlar incelendi.
İstanbul Bakırköy Cumhuriyet Başsavcılığı, zelzele bölgesinde çöken binalarda inceleme yapmak üzere Tekirdağ Cumhuriyet Başsavcılığı’ndan uzman grup istedi.
Mimar, inşaat ve jeoloji mühendislerinden oluşan 10 kişilik heyet, Adıyaman’a gitti. Akademisyenler, çöken binalarda inceleme yapıp numuneler aldı, hazırladıkları raporu da Bakırköy Cumhuriyet Başsavcılığı ile Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na sundu.
“YAPI STOKU MAALESEF ÇOK ESKİ”
Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi Çorlu Mühendislik Fakültesi İnşaat Kısmı’ndan öğretim üyesi inşaat mühendisi Dr. Ahmet Bal görevlendirildikleri Adıyaman merkez ve ilçelerinde 8 gün boyunca binaların enkazını incelediklerini söyledi.
Yapıların yıkım sebebini tespite çalıştıklarını belirten Bal, Adıyaman’da 1500’e yakın ağır enkaz bulunduğunu, kendilerinin 200 binayı inceleyip, delilleri ve bilimsel dataları topladıklarını kaydetti.
Yapı stokunun çok eski olduğunu ve incelenen binaların yüzde 95’inin 1998 yılından evvel yapıldığını tabir eden Bal, “Beklenenin neredeyse 3 katı büyüklüğünde binalara kuvvetler gelmişti ve hatta bizim Türkiye’deki fay çizgilerinde çok yaygın görünmez lakin düşey ivmeler de vardı. Yani yapılarımız yalnızca doğu, batı, kuzey, güney istikametinde değil. Birebir vakitte düşeyde de salınım yaşamışlardı.” dedi.
Bal, bu durumun olmasının en büyük sebebini ise “İki sefer art geriye meydana gelmesi ve tabi bu beklenenin çok üzerinde ivmeler kaydıydı. Biz bilim heyeti olarak öncelikle bu ivme kayıtlarını ve yapılara gelen kuvvetlere hesapladık” diye açıkladı.
“BÜYÜK TAŞLAR DEMİRLE BETONUN ORTASINDAKİ ADERANSI ENGELLEDİ”
Dr. Ahmet Bal, inceledikleri binalarda bilinenin tersine deniz kumu olmadığını belirterek, “Binaları yıkan sebep bizim agre dediğimiz beton içerisindeki taşlar. Bunların aşikâr boyutta olması lazım. Donatı aralığını yani 2 santimetreyi geçmemesi lazım. Bizim gördüğümüz 7-8, 10 santim çapında elenmeden kullanılmış agregalar vardı.” dedi.
Agreleri betonarmenin en temel unsuru olarak açıklayan Bal, “Betonla çeliğin bir aderansıdır. Taş büyük olunca aderans sağlanmıyor ve maalesef beton görevini gerçekleştirmiyor. Bunun değerli bir sebebi de yapıların birdenbire göçmesine yol açıyor. Yani kolon boyutunda vesaire bir eksiklik olsa tahminen farklı bir göçme düzeneği olur lakin burada elenmeden kullanılan, şuurlu kullanılmayan büyük taşlar demirle betonun ortasındaki aderansa engellediğinden yapıların ani bir formda göçmesine yol açmıştır” diye konuştu.
“HAZIR BETON ÇOK SINIRLI”
Binaların çökmesine, mıcırların elenmeden kullanılmasının da neden olduğunu söyleyen Bal, “Normalde bu mıcırların muhakkak bir boyutu geçmemesi gerekiyor. Bu da tabi yapının kesmeden ötürü ani bir formda göçmesine yol açıyor.” sözlerini kullandı.
Yapıların eski olduğunu ve o vakitlerde hazır beton kullanımının yaygın olmadığını kelamlarına ekleyen Bal, “Bizim bölgede gördüğümüz şeylerden bir tanesi de hazır betonun çok hudutlu kullanımı. Zira yapıların hepsi eski hepsi 90, yani aşağı üst tamamı 1998 öncesi yapılar ve bu 98 direktörün öncesinde de hazır beton kullanımı bu kadar yaygın değildi. Maalesef elenmeden de bu agregaların kullanılması bence en büyük sebeplerden biri.” dedi.