Kahramanmaraş merkez olmak üzere bölgedeki 10 ili etkileyen arka arda yıkıcı zelzeleler sonrasında bir taraftan arama kurtarma çalışmaları devam ederken, bir taraftan da hasar tespiti için çalışma başlatıldı. Son dataları Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum açıkladı. Buna nazaran, zelzelenin etkilediği bölgede 122 bin 141 bina ve 66 bin 58 bağımsız kısım yıkık yahut ağır hasarlı.
Konutlara yönelik en yaygın sigorta Doğal Afet Sigortaları Kurumu (DASK) tarafından yürütülen zarurî zelzele sigortası. Gerek elektrik ve su aboneliği, gerek tapu süreçlerinde gerekse de konut kredilerinde zarurî tutulması nedeniyle bugün Türkiye genelinde, sigortalanabilir 20 milyon konuttan 11 milyonunun mecburî sarsıntı sigortası bulunuyor. Bir diğer sözle Türkiye genelindeki konutların yüzde 55’i, yani her iki konuttan biri sarsıntıya karşı sigortalı.
1.3 MİLYON KONUT SİGORTALI
Bu oran Türkiye geneli. Bölgeler bazında bakıldığında ise bilhassa Marmara’da sigortalılık oranı yüzde 63 ile Türkiye ortalamasının üzerinde. En yüksek sigortalılık oranına sahip vilayet ise Yalova. Yalova’da konutların yüzde 84’e yakını zelzele sigortalı. İkinci sırayı ise yüzde 81 sigortalılık oranı ile Tekirdağ, üçüncü sırayı da yüzde 80 sigortalılık oranı ile Sakarya alıyor. İstanbul’da ise sigortalanabilir 4.1 milyon konuttan yüzde 61’i, yani 2.5 milyonu sigortalı. Merak edenler için söyleyeyim,
‘DASK dışındaki konut paket poliçesi oranı nedir’ diye sorarsanız; Türkiye genelinde yalnızca 5 konuttan biri biçiminde bir tablo var.
Depremin etkilediği bölgeye bakıldığında ise, zelzelenin merkez üssü olan Kahramanmaraş’ta mecburî sarsıntı sigortası kapsamında 210 bin konuttan, 112 bini sigortalı ki, bu da vilayette her iki konuttan birinin zelzeleye karşı sigortası olduğu manasına geliyor. Zelzelenin etkilediği vilayetler ortasında en yüksek sigortalılık oranı Gaziantep’te. Vilayette, konutların yüzde 65’e yakınının DASK poliçesi bulunuyor. En düşük sigortalılık oranına sahip vilayet ise Diyarbakır. Diyarbakır’da sigortalanabilir 231 bin konutun 78 bini sigortalı. Zelzelenin etkilediği 11 ile bakıldığında ise sigortalanabilir 2.6 milyon konuttan, 1.3 milyonu sigortalı. Daha açık bir anlatımla; Türkiye genelinde olduğu üzere zelzelenin etkilediği bölgede her iki konuttan biri sarsıntıya karşı sigortalı.
22 YILDA 1.5 MİLYAR TL ÖDENDİ
Deprem bölgesinde arama kurtarma çalışmaları bitip, hasar tespit çalışmalarına başlandığında DASK tam manasıyla devreye girecek. Sigortalı konutlara hasarları ödenmeye başlanacak. Zelzelenin çabucak akabinde da DASK vilayetlere giderek çalışmalara hatta hasar ödemelerine başladı. Bu vakit zarfında da kimi etraflarda, “DASK bu kadar büyük bir sarsıntının altından kalkabilir mi” tasası olduğunu duyuyorum.
Depremin neden olduğu hasarı şimdilik kestirim etmek pek muhtemel değil. Şu kadarını söyleyeyim; DASK, bilhassa Türk Reasürans’ın işletmeciliğine geçtiğinden bu yana büyük İstanbul sarsıntısına hazırlanıyor. Bugün için DASK, 117 milyar TL’lik hasar ödeme kapasitesine sahip. Gerçekten DASK, kurulduğu 2000 yılından bu yana bin 112 sarsıntıda, hasar gören 115 bine yakın konut için toplam 1.5 milyar TL’ye yakın hasar ödemesi gerçekleştirdi. Bunların içinde en yüksek hasar ödemesini de 2020’deki İzmir sarsıntısında yaptı.
DASK 117 MİLYAR TL ÖDEME GÜCÜNE SAHİP
Türk Reasürans Genel Müdürü Selva Eren, DASK’ın toplamda 117 milyar TL’lik ödeme kapasitesi bulunduğunu, bu ve gibisi birçok zelzelede hasarları tazmin edecek finansal güce sahip olduklarını söyledi. Eren, DASK’ın, finansal ve operasyonel hazırlıklarını mümkün büyük bir zelzeleye nazaran yaptıklarını belirterek, DASK’ta biriken fonların toplamının 23 milyar TL olduğunu kaydetti. Selva Eren, “Sigortacılık tekniği çerçevesinde bu meblağın üzerine eklediğimiz reasürans muhafazasıyla toplamda 117 milyar TL’lik ödeme kapasitemiz var. Bu ve gibisi birçok sarsıntıda hasarları tazmin edecek finansal güce sahibiz” dedi.
30 BİN HASAR İHBARI
Kahramanmaraş merkezli büyük zelzele felaketi sonrasındaki çalışmalara da değinen Eren, Ankara Harikulâde İdare Merkezi’nde hummalı bir faaliyet yürüttüklerinin altını çizdi. Eren, “Depremden etkilenen vatandaşlarımıza en süratli formda hizmet vermek gayesiyle bölgede kuracağımız taşınabilir ofislerin ve Sarsıntı TIR’ının konuşlanacağı yerleri tespit ettik. Sarsıntı TIR’ımız birinci olarak Kahramanmaraş’a yerleşerek hizmete başladı. Öteki taşınabilir ofislerimiz ise 13 Şubat prestijiyle faaliyete geçecek” formunda konuştu.
Eren, “Alo DASK 125”, “e-devlet” ve DASK’ın internet sitesi aracılığıyla hasar ihbarı almanın yanında, öteki kamu kurumlarının yaptığı tespitler doğrultusunda da sigortalılardan ihbar gelmesini beklemeden hasar süreçlerini başlatıp, ödemeleri gerçekleştirdiklerine dikkat çekti. Şu ana kendilerine gelen 30 bini aşkın hasar ihbarını sürece aldıklarını söyleyen Eren, “Eksper görevlendirmelerine başladık. Sarsıntının üzerinden 24 saat geçmeden birinci hasar ödememizi gerçekleştirdik
ve hasar ödemelerimizi süratle sürdürüyoruz” dedi.