TBMM Genel Kurulu’nda, bugün, CHP Grubu’nun; “depreme karşı tedbir alınması, sarsıntı toplanma alanlarının tespiti, gerekli bölgelere toplantı alanları yapılması, eksikliklerin giderilmesi, sarsıntıya dayanıklılığı bulunmayan binaların saptanması” için verdiği Meclis Araştırma Önergesi’nin gündeme alınması önerisi görüşüldü.
CHP’nin önerisi üzerine konuşan CHP Adana Milletvekili Ayhan Barut, teklif üzerinde yaptığı konuşmada; şunları söyledi:
‘Bu parayı kimlere, nerelere, nasıl harcadınız?’
Ne yazık ki ülkemiz yüzölçümünün yüzde 42’si birinci sarsıntı jenerasyonu bölgesindedir. Bu gerçeğe karşın kâfi ve aktif tedbir alınmadığı için yıllar içerisinde meydana gelen sarsıntılarda büyük acılar yaşadık, hala de yaşamaya devam ediyoruz. Bu sarsıntılarda yaşanan can ve mal kayıpları ülkemizin sarsıntıya hazır olmadığını çok acı bir biçimde göstermiştir. Marmara’da 1999 yılında meydana gelen ve büyük can kaybı ve büyük yıkıma neden olan bu zelzeleden sonra yaraları sarmak için, faal tedbir almak için çıkarılan, herkesin zelzele vergisi olarak bildiği düzenleme kapsamında bugüne kadar 75 milyar para toplandı. Buradan soruyorum: Bu 75 milyar dolar para nerede? Bu paranın akıbeti ne oldu? Bu parayı kimlere, nerelere, nasıl harcadınız? Bu mevzuda mutlak surette Meclise, büyük millete hesap vermek zorundasınız.
‘100 binden fazla insanımızı kaybettik’
1939 Erzincan zelzelesinden 1999 Marmara sarsıntısına kadar geçen müddette 100 binden fazla insanımızı kaybettik. Şayet aktif bir tedbir alınsaydı, bugüne kadar kâfi adımlar atılsaydı biz, 17 bin 480 canımızı yitirdiğimiz 1999 zelzelesinden sonra Ege sarsıntısı nedeniyle İzmir’de 117 yurttaşımızı, Elâzığ’da 41 vatandaşımızı tahminen de kaybetmeyecektik; canlarımız solmayacak, büyük hasar almayacaktık.
Deprem gerçeğine rağmen aktif tedbir alınması ve harekete geçirilmesi için yaptığımız çağrılarımız maalesef karşılıksız kalıyor, büyük acı ve yıkıma yol açıyor. Sarsıntılarla ilgili tedbir yerine yeşil alanların imara açıldığını, sarsıntı alanında kullanılacak toplanma alanlarının da ranta kurban edildiğini iktidarınız devrinde görüyoruz. Sarsıntıyla ilgili verdiğimiz kanun tekliflerimiz reddediliyor, soru önergelerimiz cevapsız kalıyor, araştırma önergelerimiz ise Meclisin tozlu raflarında maalesef bekletiliyor.
‘Siyasetin gereci olmamalı’
Deprem konusu siyasetin gereci olmaz, olmamalıdır da. Bu acı gerçek karşısında bile AKP iktidarı oralı olmuyor ve acılara göz yumuyor. Herkesin bildiği bir gerçek var ki sarsıntı ve öbür doğal olaylar insan eliyle afete dönüşmektedir. Bugün ülkemizin 18 kentinde, 502 mahalle ve köyünde, 80 ilçemizde yüzlerce yerleşim yerlerimiz direkt fay sınırları üzerinde bulunuyor. Bu acı gerçekle sarsıntıda daha büyük acıların yaşanabileceğini, felaketin yaşanabileceğini gösteriyor.
‘Meclis’i misyona çağırıyoruz’
Buna karşın İzmir sarsıntısından sonra kurulan Meclis Sarsıntı Kurulunda tam 522 sayfalık bir rapor hazırlandı. Bu raporda 268 unsurluk teklifler yer alıyordu. Meclis Başkanlığına sunulan son raporun gereği neden yapılmadı, neden yapılmıyor? Raporlar kâğıt üzerinde neden kalıyor? Teklifler hayata niçin geçmiyor, niçin olumlu bir adım atmıyorsunuz? Zelzelelerde daha fazla can kaybı olmasın, ocaklar sönmesin, çocuklar anasız, babasız kalmasın istiyoruz. Zelzelelerin değil ihmalin öldürdüğünü de biliyoruz. Meclisi, aziz Meclisi misyona çağırıyoruz.
‘Bugünden tezi yok harekete geçelim’
Derhâl sarsıntıya karşı aktif bir hareket planı hazırlanması, sarsıntı toplanma alanlarının yapılması, hasarlı binaların tespiti ve yıkılıp tekrar sağlam hâle getirilmesi, mevcut yapı stokunun güzelleştirilmesi, onarılması, güçlendirilmesi için bugünden tezi yok harekete geçelim. Siyasi ayrım gözetmeksizin herkes elini taşın altına koysun, unutmayalım ki muhtemel bir zelzelede ihmaller sonucunda çok sayıda can hayattan kopartılacaktır. Burada zelzeleye karşı tedbir alıp harekete geçmeyen herkes sorumlu olacaktır.”
İYİ partili Nuhoğlu: Kaybedilecek vakit kalmamıştır
İYİ Parti Kümesi ismine teklif üzerinde kelam alan İstanbul Milletvekili Hayrettin Nuhoğlu ise şöyle konuştu:
Koltukta oturan Sayın Bakan bir türlü taşıdığı yetki ve sorumluluğun farkına varamamıştır. Büyük zelzelenin üzerinden yıllar geçip gittiği hâlde kendisinden evvelkiler üzere yalnızca konuşmaktadır. Bakana ve sorumluluk sahibi olan herkese sormak istiyorum: Bu zelzele, yapı stoku yenilenmiş Düzce’de değil de İstanbul’da olsaydı ne olacaktı? Ekonomik ömrü bitmiş, acil kentsel dönüşüm bekleyen binaların hâlâ envanteri bile tam olarak çıkarılamamışken İstanbul’da acil dönüştürülmesi gereken 1 milyon 300 bin konut olduğunu söyleyen Bakanın kendisidir. Geçen hafta Plan ve Bütçe Komitesinde eleştirilerime karşılık verirken Esenler’de 2 bin toplumsal konut yaptırdıklarıyla övünerek ‘Gelişmiş ülkeler bile bunu yapamamaktadır’ dedi ve İstanbul’un 39 ilçesinde 93 bin konutta dönüşümün devam ettiğini söyledi. Yapılanları kâfi görüyorsa şayet bu anlayışla İstanbul’daki değişim onlarca yıl sürer ama büyük sarsıntı bu değişimi bekler mi bilemem. Rezerv yapı alanı ilan edilen yerlerde yandaşlara para kazandırma peşinde koşacaklarına, kanal görünümlü akıllı kent kurup çok fazla para kazanma hayalleri kuracaklarına gerçeklerle yüzleşmeyi ve kendilerine gelmeyi öneriyorum. Kaybedilecek vakit kalmamıştır, derhâl dönüşüm bekleyen bütün binalara el atılmalı, tahlil getirilmelidir. Tahlil için Sarsıntı Komitesinin hazırladığı rapora uygun olarak mahallî idarelerimiz, üniversitelerimiz, mühendis odaları ve ehil sivil toplum kuruluşlarıyla bir arada bu sarsıntı sorunu tahlile kavuşturulmalıdır.
HDP’li Kenanoğlu: Devletin kendi kurumu kendi önlemini almıyor
HDP İstanbul Milletvekili Ali Kenanoğlu ise şu değerlendirmeleri yaptı:
CHP Grubu’nun önerisi, AKP ve MHP milletvekillerinin oyları ile reddedildi.