Asgari Fiyat Tespit Kurulu Kararı’na nazaran; Çalışanın bir aylık olağan çalışma karşılığı minimum fiyatı; 1/7/2022-31/12/2022 tarihleri ortasında günlük brüt 215,7 TL olarak belirlenmiştir. Bu meblağın aylık brüt fiyatı 6.471 TL ve net fiyatı 5.500,35 TL olarak tespit edilmiştir. Taban fiyattaki artış yüzde 29,31 oranında yapılmıştır.
Asgari fiyattaki artışlar, memurların ve kontratlı çalışanın de içinde bulunduğu 83,6 milyonu bir formda etkilemektedir. Bazılarının eline geçen fiyat meblağı artarken bazılarının de üzerindeki mali yük artmaktadır. Kimileri da aylık almaya başlamaktadır. Hasebiyle taban fiyat artışı birçok kesiti direkt yahut dolaylı olarak etkileyen bir özellik arz etmektedir.
Asgari fiyat memur maaşlarını direkt tesirler mi?
Bütün çalışanlar ve özelde de memurlar ve kontratlı işçi için minimum fiyattan vergi alınmayacağı için tıpkı meblağdaki gelir vergisi memur ve kontratlı işçi maaşlarından hesaplanan vergiden indirileceği için memur ve kontratlı işçi maaşları minimum fiyattaki artıştan direkt etkilenmektedir.
Bekar ve çocuklu çalışan birebir taban fiyatı alacak
Daha evvelki düzenlemeye nazaran taban fiyatın brüt meblağı birebir olmakla birlikte ele geçen net fiyat meblağı uygar durumdan ötürü minimum ücretliler ortasında değişmekteydi. Artık evli ve çocuklu taban fiyatlı ile bekar taban fiyatlı birebir net fiyatı alacaktır. Bu durumun adil olmadığını düşünüyoruz.
Asgari fiyat artışı meskende bakım fiyatını arttıracak mı?
Bakıma muhtaç engelli ve bakıma muhtaç engelliye konutta bakım hizmeti veren bireylere Aile ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığı tarafından ödenmekte olan meskende bakım fiyatları maaş katsayısına nazaran belirlendiği için minimum fiyat artışı meskende bakım fiyatını etkilemez. Lakin, minimum fiyat konutta bakım parası alacakların belirlenmesinde tesirli olmaktadır. 1 Ocak sonrası hane halkının kişi başına düşen gelirinin 3.666,9 TL’nin altında olması kâfi olacaktır. Kişi başına gelirinden ötürü başvurusu reddedilenler minimum fiyat artışı sonrasında tekrar başvurabilirler. 65 yaş aylığı bağlanabilmesi için ise 1 Ocak’tan itibaren 1.833,45 TL’nin altında olması kâfi kabul edilecektir. Minimum fiyatın artması birçok yeni bireye maaş bağlanması manasına gelmektedir.
Asgari fiyat sigortalıların borçlanma fiyatlarını tesirler mi?
Yine sigortalıların borçlanma fiyatları da minimum fiyatla direkt ilgilidir. Bu nedenle borçlanma yapacak sigortalıların ödeyecekleri borçlanma meblağları da artmaktadır. Ayrıyeten, isteğe bağlı sigortalıların ödeyecekleri sigorta prim fiyatlarından tutun da yurt içi ve yurt dışı borçlanma fiyatlarına kadar birçok ödeme minimum fiyata bağlıdır. Yeniden Bağ-Kur’luların ödeyecekleri prim fiyatları ile SGK tarafından kesilen idari para cezalarının fiyatı da minimum fiyat fiyatına nazaran belirlenmektedir.
Asgari fiyat ne kadar yüksek olursa ödenecek prim fiyatları ile ödenecek idari cezalar da o kadar yüksek olabilmektedir. Bu nedenle minimum fiyat artışları, başta prim gelirleri artacağı için Toplumsal Güvenlik Kurumu Başkanlığı ile fiyatları artacağı için minimum fiyatla çalışanları ziyadesiyle keyifli etmektedir.
Asgari fiyat milyonlarca GSS’linin ödeyeceği meblağı arttıracak
Genel sıhhat sigortası kapsamında olanların ödeyecekleri GSS primleri de taban fiyata nazaran belirlendiğinden taban fiyat artışı, ödenecek GSS primlerini de arttırmaktadır. Bu ödeme ise milyonlarca GSS’linin ödeyeceği prim yükünü arttırmaktadır. Yeni taban fiyata nazaran GSS’li olanlar; 6.471 * % 3 = 194,13 TL ödeyecektir. Daha evvel bu fiyat 5.004 * % 3 = 150,12 TL idi.
Asgari fiyat işsizlik sigortası ve sigorta primine temel çıkar tavanını arttıracak
İşsizlik ödeneği fiyatı, onaltı yaşından büyük çalışanlar için uygulanan aylık taban fiyatın brüt meblağının yüzde seksenini geçememektedir. Alt limit ise brüt taban fiyatın yüzde 40’ıdır. Münasebetiyle taban fiyat artışı işsizlik ödeneğinin hem tabanını hem de tavanını arttırmıştır. Buna nazaran brüt işsizlik ödeneği tavanı 6.471*% 80= 5.176,8 TL (Neti ise 5.137,5 TL), tabanı ise 6.471*%40= 2.588,4 TL (Neti ise 2.568,75 TL) olmuştur. Tekrar minimum fiyat artışı sigorta primine temel kar tavanını da arttırmıştır. Buna nazaran hem SSK hem de Bağ-Kur’luların sigorta primine temel kar tavanları 6.471 x 7,5 = 48.532,5 TL olmuştur.
Asgari fiyat artışı, ödenen rapor parasını da arttıracak
Sigortalılara (memurlar hariç) yapılan süreksiz iş göremezlik ödeneği; iş kazasının yahut doğumun olduğu tarihten, meslek hastalığı yahut hastalık halinde ise iş göremezliğin başladığı tarihten evvelki oniki aydaki son üç ay içinde, sigortalı ismine SGK’ya bildirilmiş olan prime temel çıkarlarının, bu süredeki gün sayısına bölünmesi suretiyle bulunacak ortalama günlük yarar temel alınarak hesaplanır. Hasebiyle taban fiyat artışı SGK tarafından ödenen süreksiz iş göremezlik ödeneği fiyatını arttıracaktır.
İstisna tutulacak yemek parası, çocuk artırımı ve aile artırımı ne kadar olacak?
Prime temel karlardan istisna tutulacak yemek parası, çocuk artırımı ve aile artırımı (yardımı) meblağları 5510 sayılı Kanun’un 4’üncü unsurunun birinci fıkrasının (a) bendine tabi sigortalıların;
– Yemek parası: 1/7/2022 ila 31/12/2022 tarihleri ortasında; 215,7 TL x % 6 = 12,94 TL (Günlük),
– Çocuk artırımı: 1/7/2022 ila 31/12/2022 tarihleri ortasında; 6.471 TL x % 2 = 129,42 TL (Aylık),
– Aile artırımı (yardımı): 1/7/2022 ila 31/12/2022 tarihleri ortasında; 6.471 TL x %10 = 647,1 TL (Aylık),
tutarındaki yararları, prime temel çıkara dahil edilmeyecektir.
Yeraltı maden emekçilerine ödenecek fiyat ne kadar olacak?
Asgari fiyatın 6471 TL’ye çıkmasından faydalanacak kısımların başında yer altı maden personelleri geliyor. Soma faciasından sonra 3213 sayılı Maden Kanunu’nda yapılan düzenlemeyle taban fiyatları taban fiyatın iki katına çıkartılan yer altı maden personelleri, yıl başından itibaren 12.942 TL brüt fiyat alacaklar.
Sonuç olarak, Toplumsal Güvenlik Kurumu Başkanlığı minimum fiyat artışları sonrasında prime temel yararların alt ve üst sonları ile birtakım süreçlere temel meblağlarla ilgili olarak genelge çıkarttığı vakit minimum fiyat artışlarının nasıl bir mali yük getirdiği daha net görülecektir. Taban fiyatlardaki artışların bazılarını sevindirirken bazılarını de üzebildiğini tabir edebiliriz. Ümit ederiz ki taban ücretlileri sevindiren bu artış kayıt dışı istihdamı tetiklemez.