6 Şubat’taki büyük sarsıntılar 11 vilayette yıkıma neden oldu. Oralarda yaralar sarılmaya çalışılıyor. Bir de zelzelesi bekleyen bir taraf var. O da Marmara. Yıllardır İstanbul’da beklenen zelzele üzerine senaryolar konuşuluyor.
Marmara’da tüm fayları kıran bir sarsıntı olsa, nereler hangi şiddette sarsılır? Jeolog Prof. Dr. Okan Tüysüz, NTV canlı yayınında mümkün İstanbul sarsıntısını kıymetlendirdi.
HANGİ İLÇE HANGİ ŞİDDETTE SARSILACAK?
Tüysüz özetle şunları söyledi:
“Doğrultu atımlı bir fay kırıldığında fayın uç kısımlarında daha büyük bir şiddet oluşturuyor. Fayın taraf tesiri nedeniyle Yalova ve Şarköy civarı.
En fazla sarsılacak olan yerler denize bakan kısımlar. İstanbul’un ya da Marmara’nın denize bakan kısımlarında örneğin Tuzla’da kıyı şeridinde Eminönü’nden başlamak üzere Çekmece’ye kadar olan kıyı kadar olan kıyı şeridinde en yüksek sarsıntıyı hissedeceğiz. Bu, oradaki tüm binaların yıkılacağı manasına gelmez. Âlâ bir bina buna karşı koyabilir. En azından burada beklenti binanın çökmemesidir.
İstanbul’un yapı stoğunda 1 milyon 160 bin bina var bunun 5-6 yüz bininin zelzeleye çok güçlü olmadığı da bir gerçek. Kıyı kesiti 10 şiddetini görecek. 7.6’lık bir sarsıntıda yerdeki sarsıntı 10 şiddetinde hissedilecek demek istiyoruz. Makûs bir yer olduğunda zelzele dalgalarını büyütüyor.
Asya ve Avrupa yakasında kıyıya yakın ve birinci köprünün güneyi en fazla sarsıntıyı alacak bölge olarak görünüyor. Hatay ya da Maraş’ta taban sıvılaşması olaylarını çok yaygın gördük. İstanbul’da taban sıvılaşması beklentisi çok az yerlerde var. Veliefendi, Kadıköy Kurbağalıdere üzere, Vatan Caddesi Lykos deresi üzere yerler eski dere yatakları. Buralarda sıvılaşma ihtimali var. Detayları İBB’nin web sayfasında var.
OLASI MARMARA SARSINTISI TSUNAMİ YARATIR MI?
İstanbul’da yanal faylar Tsunami oluşturmazlar. İstanbul Kocaeli yarımadasından gelen derelerin getirdiği çamurlarla dolu olan bir alan var. Bu çamurlar ani olarak buradaki çukurluklara gerçek hareket ederlerse bu durum tsunami oluşturur. Kıyıda yaşayan kesitin tsunami için de dikkatli olması gerekir.
İstanbul kıyısında yüksek eğimli, heyelanla çökecek bir yer yok. İstanbul içinde bilinen canlı fay yok. Fay burada, kente bazen 20 km uzakta. O manada Pazarcık’taki üzere köyün yarısı bir tarafa gitmiş, ağaçlar yırtılmış üzere durumlar burada yaşanmaz.
MARMARA’DA ÇİFT ZELZELE OLABİLİR Mİ?
Burada fay kesimleri var. Adalar’ın önünden geçerken dönüyor. Bu segmentler tek başına da zelzele üretebilir. Modüller halinde kırıklar olursa sarsıntı büyüklükleri 7’ye tahminen 7’nin altına düşer. Hazırlıkların en makus senaryoya nazaran yapılması lazım.
Pazarcık sarsıntısında evvel Narlı segmenti kırıldı. Küçük bir modül. Ondan gelen gerilim Doğu Anadolu fayına aktarılıyor Doğu Anadolu fayı 2 kesim halinde kırılıyor. Bir modül fay kuzeye gidiyor bir kesim fay güneye gidiyor. Sonra 20 Şubat’ta 6.4 oluyor. Marmara’da da en berbat senaryo hepsinin bir sarsıntıda kırılmasıdır. Daha küçük senaryolar da var. Burada üretebileceği azamî 7.6’dır.”