Kahramanmaraş merkezli sarsıntı akabinde Hatay’da enkazlara girerek inceleme yapan Jeofizik Mühendisleri Odası İzmir Şube Lideri Sinancan Öziçer, binalarda kolon ve kirişlerde birleşim yerlerinde yatay demirlerin eksik olduğunu, bu durumda 6 büyüklüğündeki zelzelenin bile yıkacağını söz etti.
Deprem bölgesindeki yaklaşık 20 bin binada enkaz kaldırma çalışmalarının lakin bu yıl tamamlanabileceğini, kentlerin tekrar yapılanmasının ise 10 yılı bulabileceğini lisana getiren Öziçer, “Teknik olarak baktığımızda en dikkat çeken tespitim inşaatlardaki imalat yanlışları oldu. Hasarlı yapıların, enkazların içine girdik. Binaların temeli yere bağlı tasarlanmamıştı. Kolon ile kirişlerin birleşme yerlerinde yatay demirlerin eksik olduğunu gördük. Hal bu türlü olunca yalnızca 7 değil 6 büyüklüğündeki sarsıntıda bile bu yıkımlar olabilirdi. Binalar bırakın son yönetmeliği 1975 yahut 1995 yönetmeliğine uygun biçimde dahi yapılmış olsa bu kadar can kaybı yaşanmazdı. Elbette sarsıntı nedeniyle ve yerin fizikî özelliğine bağlı yıkımlar oldu fakat bu eksiklikler yapılmasaydı bu kadar can kaybı yaşanmazdı” diye konuştu.
“DENETLENEREK TESPİT EDİLEBİLİRDİ”
Yapılaşmadaki imalatla ilgili meselelerde sorumluluğun fenni mesul, müteahhit ve inşaat alanında çalışan çalışanlarda olduğunu kaydeden Öziçer, İmar Kanunu’nun 28’inci unsuruna nazaran bilhassa 2001 öncesi yapılardaki tüm sorumluluğun kelam konusu şahıslarda olduğunu belirtip, “İşçiler üşenebilir ancak müteahhit ya da fenni mesuller oradaki eksikleri sık sık denetleyerek tespit edebilirdi. İnsanların yazgıları emekçilerin keyfine bağlı olmamalıydı. Geniş perspektifte bakarsak yıkımların bir başka nedeni ise o periyotta taban etüt raporlarının zarurî hale getirilmemesiydi. 1970-80’li yıllarda taban etüt raporu zarurî değildi. Her şeye karşın kontrol çok önemli” dedi.
“KUMAR OYNAMAYIN”
Bölgedeki incelemelerin akabinde İzmir’i de kıymetlendiren Sinancan Öziçer, miadını dolduran 40-50 yaşındaki binaların fazla olması nedeniyle kentteki riskin arttığını vurguladı. Kelam konusu binaların ortalama 8 kat yükseklikte olduğunu ve 80 ile 150 metreye kadar derinlikte olan alüvyon yer üzerine kurulduğunu anlatan Öziçer, “2020 sarsıntısında de gördüğümüz; o bölgelerdeki yerin özellikleri gelen sarsıntı dalgasını büyütme özelliğine sahip. Bu durum binalara yük bindirebileceği için bizler kaygılıyız. Büyük bir zelzelede bu türlü bir imtihan verebiliriz. Kumar oynamamalıyız. En azından bundan sonraki süreçte neler yapabileceğimizi düşünelim. Eski binaları son zelzele yönetmeliğine nazaran yenileyip, denetleyerek bu süreci olumluya çevirebiliriz” diye konuştu.
“SAYISAL DATALARA DAYALI ÇALIŞMA”
İzmir’deki yapıların gözlemsel olarak incelendiğini kaydeden Sinancan Öziçer, sayısal datalarla elde edilen sonuçların daha hakikat olduğunu lisana getirdi. İzmir Büyükşehir Belediyesi ve İnşaat Mühendisleri Odası’nın protokolü dahilinde 2009 yılında Basın Sitesi, Alaybey ve Manavkuyu mahallelerinde risk teşkil eden yapıların tespit edildiğini söyleyen Öziçer, “Bu çalışma çatlak, kırık ya da fizikî deformasyona uğrayan bir durum olup olmadığıyla ilgili gözlemsel bir çalışmaydı. Bizler aletsel bilgilere dayanarak hareket ederiz. Yerin 7-8-10 kilometre derinlerine inerek alansal ve hassasiyet oranı yüksek olan çalışmalar yürütürüz. Binaların rezonansa girip girmediği, kolonların kalitesinin ne durumda olduğu, taşıyıcı sistemde kırık, çatlak ve buna benzeri bir sorunun olup olmadığıyla ilgili sismik ultrason, yapı radarı üzere usuller ile çalışmalar yapıyoruz. Bu halde net sonuçlara varıyoruz” dedi.
Pilot bölgeler tespit edilerek kentsel yenileme çalışmalarının hızlandırılabileceğini lisana getiren jeofizik mühendisi Öziçer, Kahramanmaraş sarsıntılarının akabinde binaların durumuyla ilgili çok soru aldıklarını da belirtti.