Türkiye’nin tanınmış Ziraat Mühendisleri ve farklı alanlarda bir küme bilim beşerinin kurduğu Tohum Platformu, son günlerde basında sıkça yer alan “7 bin yıllık buğday ile kuraklığa tahlil bulundu, cet tohumları ile dünyayı doyurabiliriz” cinsinden açıklamaları değerlendirdiler.
“7 BİN YILLIK BUĞDAY TOHUMU” YALANI!
Tohum Platformu Kurucularından Prof. Dr. Nusret Zencirci, Prof. Dr. Fahri Altay ve Doç. Dr. Hasan Ekiz, tarımın kıymetinin giderek anlaşılması nedeniyle makûs niyetli olmasa da herkesin mevzuya ilgi duyup kendi çapında dayanak olmaya çalıştığına dikkat çektiler.
Tüm bu gayretlerin değerli olmakla birlikte, Türk tarımının geleceği için gerek kaynakların faal kullanımı gerekse genetik kaynakların kaybolmasına istikametinde çeşitli tehlikeler barındırdığı ihtarında bulunan bilim insanları, “Son periyotta “7 bin yıllık buğday bulduk” açıklamaları düpedüz dolandırıcılıktır” dediler.
Prof. Dr. Altay, “Son günlerde uzman olmayan bireyler tarafından yapılan açıklamalar, insanların tarım konusundaki hassasiyetlerinin kullanılmasına neden oluyor. Bu biçim açıklamalara müdahale edilmezse, gelecekte Türk tarımı çok ziyan görecek” kelamlarıyla, tehlikenin büyüklüğüne dikkat çekti.
“GENETİK KAYNAKLAR TEHLİKE ALTINDA”
Prof. Dr. Nusret Zencirci ise, “Kontrolsüz tohum takaslar yüzünden gerçek siyez, gerçek iza bulunamaz oldu. Tüm çeşitler birbirine karıştı. Tarlada denetimsiz ekim demek, çeşitlerin birbiriyle tozlaşması ve uzun vadede çeşitlerin bozulması manasına gelir. Bu da Anadolu’nun sahip olduğu binlerce yıllık genetik zenginliğin bozulması manasına gelir. Buna dur dememiz lazım. Bu biçim çalışmalar izlenmeli, denetim altına alınmalı” diye konuştu.
“7 BİN YILLIK DEĞİL, 10 YILLIK BUĞDAY BİLE YEŞERTİLEMEZ”
Tohum Platformu Kurucusu Mine Ataman da, şunları söyledi:
“Öncelikle geçen haftalarda basında sıkça yer alan “7 bin yıllık tohum ile kuraklığa tahlil getirildi” haberi doğruyu yansıtmamaktadır. Tohumlar belli bir nem ve sıcaklığın sağlandığı laboratuvar ortamlarında, yani gen bankalarında koruma edilebilir. Gen bankalarında da çeşitli yıl aralıklarında tohumlar tekrar tekrar çoğaltılır. Yoksa küpte ya da sandıkta bulunan tohumlar çeşidine nazaran değişmekle birlikte 5-10 yıldan sonra kullanılamaz.
Halihazırda hiç bir teknoloji meyyit tohumların yine yeşermesini sağlayamaz. Bu manada yapılan açıklamalar gerçeği yansıtmamaktadır. 7 bin yıllık buğday yine çimlendirilemez. Hatta geçmişte ‘kömür içerisinde bulduk, canlandırdık’ denilen tohumlar da, gerçeği yansıtmamaktadır.
Dünyada birçok internet sitesinde, menşei aşikâr olmayan bu stil tohumlar satılmaktadır. Yabancılar bu tohumları satın alırsa kaynaklarımız yurt dışına çıkar. Biyogüvenlik maddeleri çerçevesinde resmi tohumculuk şirketleri hariç hiç kimse ne tohum satabilir ne de çoğaltabilir. Geçmişte tarihi eser kaçakçılığı üzere tohumlarımız kaçırıldı. Son yıllarda benzeri bir durum için Tohum Takas şenlikleri bir paravan olarak kullanılıyor gibi…
“DOLANDIRICILAR KÖYLERDE TOHUM SATARAK KÖYLÜYÜ DOLANDIRIYORLAR”
Hiç bir yetkisi olmayan beşerler köylerde tohum topluyor. İlgili kurumların buna bir dur demesi gerekmekte. Maalesef bu üslup dolandırıcılar köyleri dolaşıp ‘verimli tohum’ diye işi bilmeyen üreticileri dolandırmaktadır. Son yıllarda tohum, mazot üzere ziraî girdilerde yaşanan fiyat artışları, çiftçileri çeşitli arayışlara ittiğinden fırsatçılar çiftçinin köylünün parasıyla oynamaktadır. Bu türlü vakitlerde fırsatçılara karşı daha dikkatli olmalıyız.”
“KURAKLIĞA DAYANIKLI’ DENİLEN TOHUMDAN, HAYVAN YEMİ YETİŞİR”
Prof. Dr Zencirci de, şu ihtarlarda bulundu:
“Bu biçim projeleri Belediyeler, STK’lar âlâ niyetle yaparken durumun ciddiyeti ve tehlikenin boyutunun farkında değiller muhtemelen. Yoksa tohumlarımızın her an yurt dışına çıkabileceğinin ne demek olduğunu bilmiyorlar.
Tohumların kuraklığa güçlü olduğu konusu da gerçeği yansıtmamaktadır. Her tohumun kuraklığa karşı muhakkak bir direnci olur. Kuraklığa karşı direnci olsa da randımanı düşük olabilir. Haberde ismi geçen buğday halk lisanında Peygamber buğdayı, Kısımlı buğday yahut Kaba tahıl olarak geçmektedir. Makarnalık buğdayın akrabası olan, yabani bir cinstir. Anadolu’da bu çeşit, çanak çömlekte saklanmaz. Ekmeklik bir buğday çeşidi olmadığından, besin pahaları de düşük olduğundan köylüler tarafından tohum olarak saklanmaz, yalnızca hayvan yemi olarak kullanılabilir. Dane irilikleri sistemsiz olduğundan verimli bir çeşit değildir. Gösterişli görünümü, uzun uzunluğu çok verimliymiş üzere algılanmasına neden olsa da sap kalınlığı nedeniyle kaliteli saman bile olmaz.
“TARIM TOPRAKLARI HASTALIK RİSKİ ALTINDA”
İstilacı hayvan ve bitki cinsleri iklim kriziyle birlikte daha da arttı. Bir yılda binden fazla zararlıyla uğraşan Türk tarımı için bilinmeyen her ziyanlı tarımda yeni bir gayret demek.
En büyük sorunlarından biri, çeşitli pas hastalıklarına karşı hassasiyet sebebiyle, olduğu tarladan her yere hastalık bulaştırabilir. Elden ele dolaştıkça hastalık her yere dağılabilir.
Mevcut pas hastalıklarına, mildiyö, septoria, kök ve kök boğazı hastalıkları ile SBWMV ve BYD virüslerine karşı hassasiyeti var. Bu stil buğdaylar Türk tarımını kurtarmak bir yana dursun, kıtlığa sebebiyet verirler.
“ATA TOHUMU AÇIKLAMALARI HURAFE”
Basın maalesef uzman olmayan şahısların yaptığı bu cinsten çalışmaları kahramanlık olarak yansıtıp, halkın sağlıklı beslenme şuuruyla de oynuyor. Beşerler cet tohumu (yerel çeşit) tohumu yiyince sağlıklı olacaklarını düşünüyorlar, açıklamalar bilimden uzak hurafelerle dolu. Bu şekil haberler ile Türk tarımının randımanını düşürmeye çalışıyorlar. Bu gidişle gerçek Siyez üzere lokal çeşitler kalmayacak.
Ata tohumu ekmek, biriktirmek yasak değil, maalesef halkı yanlış yönlendiren çeşitli çevreler var. Sertifikalı tohum kullanmayı özendirmek için yapılan çalışmaları baltalamak için cet tohumu ekmek yasak üzere bir telaffuz geliştirdiler. Sertifikasız tohumların satışı yasaklandı. Nedeni tarımda randıman ve kalite standardını sağlamak.
“TOHUM TAKASLAR, TÜRK TARIMI İÇİN TEHLİKE”
Kontrolsüz tohum takaslar, hastalıkların yer değiştirmesi, her yere taşınmasına neden olacağı üzere tıpkı vakitte da gen kaynaklarının uzun vadede bozulmasına neden olmaktadır. Şöyle ki; yıllardır birebir yerde ekilen mahallî çeşitlerin öteki yerlere taşınmasıyla farklı iklim ve coğrafik özellikler sebebiyle binlerce yıllık genetik özellikleri dejenere olmakta, değişmektedir. Bu da mahallî çeşitlerin genetik zenginliğini olumsuz etkilemektedir. Daima tohum takaslar sağlıklı lokal çeşitlerin özelliklerinin kaybolmasına neden olacağı için ulusal gen kaynaklarının tehlike altına girmesine neden olacaktır.
Kaldı ki Tarım biliminde ‘Ata Tohumu’ kavramı yoktur. Gerçek olan lokal çeşittir. Uzman olmayan bireyler kavramlar üretip, insanların hassaslıklarını sömürüyorlar. ‘Ata tohumundan ekmek yaptık’ diyor, meğer hiçbiri mahallî çeşit bile değil.
“STK VE BELEDİYELER UYGUN NİYETLİ OLSA DA, BİLİMSEL TEMELDEN YOKSUN”
Belediyeler çeşitli STK’lar maalesef konusunda tecrübeli uzmanlar olmadan tohum, fide dağıtımı yapıyorlar. Dünyada büyük kurumlar tarafından yönetilen genetik kaynakların korunması ve uygunlaştırılması için çalışmalar birden fazla vakit çok dar kapsamlı yapılırken, içinde birçok yanlışı da barındırmaktadır. Belediye ve kurumlar tarafından yapılan harcamalar birçok vakit boşa gitmektedir. Belediye ve STK’lar dayanaklarını bölgede var olan Ziraî Araştırma Enstitüleri’ne yaparlarsa daha bilimsel ve kapsayıcı çalışmalar yapılabilir.”