Enflasyonda yükselişle birlikte para pul oldu telaffuzları havada uçuşuyor. Paranın pul olması bir yandan da gerçeklik olurken, enflasyonist ortamda alım gücü düşen para ünitelerinde yükselen fiyatlarla kullanımının artması banknot ve madeni atalarda emisyon muhtaçlığı doğurur. Yani yeni para basılması, çok paranın piyasada bulunması üzere ortamlar oluşur. Türkiye’de de son 1 yılda yüzde 80’i aşan enflasyonla uzmanlar yeni para basımı konusunda tartışmalar yaşarken, bugün 20 TL’lik madeni para görseli de toplumsal medyada yayılınca tartışmalar yine alevlendi.
Para basımı tartışmaları sürüyor.
Merkez Bankası eski Lideri Durmuş Yılmaz, enflasyondaki yükselişin birinci başladığı süreçlerde lisana getirilen 500 TL’lik banknot telaffuzlarına bunu kural olarak yanlışsız olacağını belirtmişti. Kural Yılmaz2ın belirttiğine nazaran şu biçimde; en büyük ünitedeki paranın piyasada yüzde 50’yi aşması halinde artık daha büyük bir para ünitesi gerekiyor.
Merkez Bankası bilgi merkezine nazaran piyasada banknotların adet sayısında nazaran durumu bu şekilde👇
Siyah çizgi tüm paralar, mavi çizgi 100 TL’lik banknotlar, 200 TL yeşil çizgi ve öbürleri. Burada dikkat çeken bir öge, 200 TL’nin artmaması ismine 100 TL’lik banknotlardaki artış olurken, kıymetli ve piyasada konuşulan öbür bir öge da madeni paralar oluyor.
Hangi çizgi madeni paralar? Gördünüz mü?
Göremediniz mi? Zira en altta ve 2020 sonrası 0 olarak görülüyor.
Piyasada madeni para ıstırabı var.
Metal fiyatlarında pandemi sonrası Rusya-Ukrayna savaşıyla da desteklenerek görülen ralli içeride de kur yükselişine maruz kalınca madeni paraların maliyetleri kıymetlerini geçmişti.
Son periyotta Kapalıçarşı’da da çokça konuşulan bir mevzu olarak Onedio’ya da ulaşan bilgiye nazaran, piyasada madeni para zahmeti yaşanıyor.
Nebati’den madeni para “yağdırma” kelamı istenmişti.
Hatta geçen haftalarda Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati’nin Isparta ziyaretlerinde bir esnaf da kendisine bu hususta bir talepte bulunmuştu.
Esnaf, ‘Sayın bakanım, esnaf olarak madeni 50 kuruş ve 1 lira kasveti çekiyoruz. Piyasaya çokça 1 lira ve 50 kuruş salınsın hatta 5 liralık madeni para basılsın. Artık bankaya gittik, orada da yok. Koştur, koştur bozuk para arıyoruz’ derken, Bakan Nebati’nin ‘Biraz basalım mı?’ diye sormasının akabinde ‘Kağıt para yerine 5 lira, 1 lira yeterli olacak. Yağdıralım, ne olacak?’ deyince Bakan da ‘Yağdıralım’ karşılığını vermişti.
Uzmanlar 500 TL banknot ve 5 TL madeni paranın enflasyonu kabullenmek olduğunu lisana getirirken, bunu seçim sürecinde gerçekleştirilmek istenmeyeceğinin de altını çiziyor.
Son devirde ATM’lerden çıkan paranın mürekkebinden, ısısına her şeyi inceleyenlerin olduğu bir ortamda bugün bu imaj toplumsal medyada olay oldu.
Bir haber sitesinden paylaşılan imaj kısa müddette yayılınca herkes bu enflasyon ortamında yeni para olarak düşündü. Halbuki işin aslı o denli değildi.
Paranın art yüzünde Ayasofya’nın silüetinin olmasının sebebi bir cami olarak yine açılışa özel bir hatıra parası olması!
1 Eylül 2020’de Darphane tarafında satışa çıkarılan hatıra kıymetinde gerçek olmayan para, 2023 yılı sonuna kadar piyasaya sürülecek.
Paranın altın ve gümüş üzerine altın olanı da bulunuyor.