ABD’de 8 Kasım’da Kongre orta seçimleri yapılacak. Seçim sonucunun Lider Joe Biden’ın Beyaz Saray’da kalan iki yılı ve ötesi üzerinde büyük bir tesiri olacak. Orta seçimlerle ilgili soruların cevaplarını derledik.
Ara seçimler nedir ve kimler seçiliyor?
Bu seçimlerde, Kongre’nin alt ve üst kanatları Temsilciler Meclisi ve Senato’nun üyeleri seçiliyor.
Bu seçimler her iki yılda yapılıyor ve liderin dört yıllık misyon mühletinin tam ortasına denk geldiğinde, bu oylamalara orta seçimler ismi veriliyor.
Kongre ülke genelinde uygulanan ulusal kanunları yapıyor. Temsilciler Meclisi hangi maddelerin oylanacağını belirlerken, Senato bu maddeleri veto etme ya da onaylama yetkisine sahip. Senato tıpkı vakitte lider tarafından yapılan atamaları onaylıyor ve daha nadiren de olsa, lidere karşı soruşturmalar yürütebiliyor.
Her eyaletin, altı yıllık misyon mühleti için seçilen iki senatörü bulunuyor. Temsilciler Meclisi üyeleri ise iki yıl hizmet veriyor ve daha küçük bölgeleri temsil ediyor.
Bu orta seçimde Temsilciler Meclisi’nin tüm üyeleri ve Senato üyelerinin üçte biri belirlenecek.
Bazı büyük eyaletlerde de vali ve lokal yetkili seçimleri yapılacak.
Kim kazanabilir?
Demokrat Parti son iki yılda hem Temsilciler Meclisi’nde hem de Senato’da çoğunluğa sahip. Böylelikle Lider Joe Biden’ın istediği maddeleri geçirmekte işi daha kolay oldu.
Ancak Demokratların Cumhuriyetçiler üzerindeki üstünlüğü çok az bir farkla oluştu ve artık de başa baş bir yarış bekleniyor. Anketler Cumhuriyetçilerin Temsilciler Meclisi’ni alabileceğini, Senato’da ise Demokrat Parti’nin üstünlüğünün süreceğini gösteriyor.
Temsilciler Meclisi’ndeki 435 sandalyenin çoğunluğu ya Demokratlar ya da Cumhuriyetçilerin kaybetme korkusu olmayan seçim bölgelerinin temsilcileri. Yalnızca 30 sandalyede başa baş bir yarış öngörülüyor. Pennsylvania, California, Ohio ve Kuzey Carolina eyaletlerinin banliyöleri belirleyici olacak.
Senato’da ise yenilenecek 35 sandalyenin yalnızca dördünde yarış ortada. En önemli gayretler Nevada, Arizona, Georgia ve Pennsylvania’da geçecek.
Seçim öncesi büyük sıkıntılar ne?
2022’nin başında en büyük problemler göç, cürüm ve hayat pahalılığı olacak üzere görünüyordu. Bütün bunlar muhafazakâr Cumhuriyetçilere oy getiren mevzular.
Bu durum, ABD Yüksek Mahkemesi’nin kürtaj kararıyla değişti ve bu bayanların kürtaj hakkına sahip olmasını destekleyen Demokratlara yaradı. Birçok Demokrat adayın kampanyasındaki ana mevzu, kürtaj hakkı oldu.
Ancak kürtaj kararının tesirleri azalmaya başlarken, Cumhuriyetçiler enflasyon, göç ve şiddet cürümlerinin tekrar tartışılmasına çalışıyor.
Sonuçların nasıl tesirleri olacak?
Ara seçimler sıklıkla liderin iki yıllık performansı konusunda halkın tavrını yansıtıyor ve Beyaz Saray’daki parti genelde sandalye kaybediyor.
Bu durum, seçmenler nezdindeki onay oranı geçen Ağustos’tan bu yana %50’nin altında kalan Lider Biden için bir telaş kaynağı.
Demokratlar, Temsilciler Meclisi ve Senato’daki çoğunluklarını muhafazayı başarabilirse, Biden iklim değişimi, kamusal sıhhat programları, kürtaj hakkının korunması ve kişisel silahlanmanın sıkılaştırılması planlarını uygulamaya devam edebilir.
Cumhuriyetçiler her iki kanatta da üstünlüğü ele geçirirse, Biden’ın planlarını durdurabilir.
Bu durumda Cumhuriyetçiler, soruşturma komitelerini de denetim edecek duruma gelebilir ve 6 Ocak 2021’de eski Lider Donald Trump taraftarlarının Kongre saldırısı konusundaki soruşturmayı durdurabilirler. Lakin bu komitenin çalışmalarını yıl sonunda tamamlaması bekleniyor.
Ayrıca, Joe Biden’ın oğlunun Çin’deki iş münasebetleri ve Amerikan askerlerinin Afganistan’dan ansızın çekilmesi üzere başlıklarda yeni soruşturmalar başlatabilirler.
Biden’ın ortalarında ABD Yüksek Mahkemesi’nin de bulunduğu yerlere yeni atamalar yapması zorlaşır. Cumhuriyetçilerin hakimiyeti, Biden’ın dış siyasetine darbe vurabilir. Bilhassa de Rus işgaliyle savaşan Ukrayna’ya yardım konusunda.
Başkan Biden ise buna misilleme olarak veto kartını kullanabilir ve kürtaj, göç ve vergiler üzere başlıklardaki muhafazakar maddeleri engelleyebilir.
Sonuç ise, bir dahaki başkanlık ya da Kongre seçimine dek sistemin tıkanması olur.
Ara seçimlerin 2024 başkanlık seçimlerine tesiri ne olur?
Ara seçimler, 2024’te Cumhuriyetçilerin lider adayının kim olacağı konusuda ipucu verebilir.
Trump’ın desteklediği adaylar makûs bir performans sergilerse, Cumhuriyetçi Parti’den lider adaylığı için takviye alması zorlaşır. Florida konuta Teksas’ta Cumhuriyetçi Valiler Ron DeSandis ve Greg Abbot tekrar seçilmeyi başarırlarsa, Beyaz Saray talihleri olabilir.