Kültür ve Turizm Bakanlığınca desteklenen Atatürk Üniversitesi öncülüğünde, Erzurum’un Hınıs ilçesinde yürütülen yüzey araştırmalarında ele geçirilen eserler ortasında mızrak ucu, ok uçları, seramikler, testiler, tunç, bakır ve taş eserler ile üretimi 5 bin yıllık tarihe sahip olduğu düşünülen nesnelere rastlandı.
Doğu Anadolu Bölgesi’nde daha evvel farklı bölgelerde yapılan höyük kazılarında şimdiye kadar bulunan yapıtların benzerlerinin yanı sıra yüzey araştırmasında birinci sefer rastlanılan eserler de yer aldı.
Farklı üniversitelerden 21 akademisyenin takviye verdiği yüzey araştırmalarında, bedenindeki uzuvları tam olarak işlenmiş halde tunçtan “Ana Tanrıça” idolü ile “Büyük İskender” ismine bastırılmış gümüş sikke bulundu.
‘Doğu Anadolu arkeolojisinde benzerine rastlanmayan Ana Tanrıça’
Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Kısmı Tabip Araştırma Vazifelisi ve Hınıs Yüzey Araştırması Lideri Umut Parlıtı, çalışmaların, eşsiz ve bilinmezliklere sahip arkeolojik göstergeleri ortaya çıkardığını söyledi.
Bölgedeki kalıntıların şu an için milattan evvel 3’üncü bin yıldan, milattan evvel 300’e kadar uzandığının göstergesi olduğunu tabir eden Parlıtı, “Yüzey araştırmalarında tek kesim bütün uzuvlarının işlenmiş, Doğu Anadolu arkeolojisinde benzerine rastlanmayan göz, ağız, alt gövde ve bütün cinsiyeti besbelli olarak işlenmiş bir ‘ana tanrıça’ bulundu. Elde edilen bulgular çerçevesinde şu an için bölge geçmişinin Geç Kalkolitik ve Erken Tunç Çağı’na kadar uzanmakta olduğu söylenebilir” diye konuştu.
’10 yıllık bir proje’
Parlıtı, Hınıs yüzey araştırmalarındaki öbür bir alanda yapılan çalışmada ise bir adet “razor” denilen kazıyıcı ile maden kalıbına rastlandığını anlattı.
Razorun milattan evvel 3200’lü yıllara ilişkin olduğunu öngördüklerini belirten Parlıtı, şöyle konuştu:
Bu çalışmalar yaklaşık 10 yıllık bir projedir. Bu sene birinci kere yüzey araştırmaları yapılmaya başlandı. Bölgede devam eden hafriyat çalışmalarının olduğu öbür höyüklerde de gibisi yapıtların örnekleri var lakin Hınıs’ta birçok eser var ve bunların birçoğu birinci sefer ele geçirildi. Burayı Muş Ovası ile Erzurum Ovası ortasında bir geçiş koridoru olarak tanımlamak mümkün. Yüzey araştırmalarında ayrıyeten Erken Tunç Çağına ilişkin olduğu öngörülen taş heykel ele geçirildi. Bu yapıtlarla de bölge geçmişinde o periyoda ilişkin izlerin var olduğunu ispatlamış olduk.
5 bin yıllık geçmiş
Parlıtı, yüzey araştırmaları esnasında bulunan “ana tanrıça” nesnesinin ise 5 bin yıllık geçmişe sahip olduğunu lisana getirdi.
Yüzey araştırmalarına takım üyesi olarak katılan Dr. Araştırma Vazifelisi Mesut Ceylan
Ceylan, “Ön yüzünde Herakles başı betimi art yüzünde ise ilah Zeus elinde asa ve kartalı ile tahtta oturmuş bir formda betimlenmiş. Bulguların sayısının hafriyatlar başlayınca artacağını ve daha farklı nesnelerin elde edileceğine inanıyoruz” dedi.